หลอดเลือดสมอง ต้องถนอมรักษา
- โดย ดร. วิทยา มานะวาณิชเจริญ
- 7 มกราคม 2555
- Tweet
อนุสนธิข่าว จากเมื่อวานซืน นพ. ไพจิตร์ วราชิต ปลัดกระทรวงสาธารณสุข กล่าวเตือน ผู้ดื่มเหล้าเฉลิมฉลองเทศการส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่ ถึงโอกาสเสี่ยงต่ออันตรายจากหลอดเลือดในสมองแตก ซึ่งอาจทำให้เสียชีวิตหรือเป็นอัมพาต/อัมพฤกษ์ได้
สมองเป็นอวัยวะที่ควบคุมการทำงานต่างๆ ของร่างกาย ดังนั้นหากสมองตายไปเพราะขาดเลือดไปเลี้ยง จะทำให้อวัยวะต่างๆ ของร่างกายในส่วนที่สมองส่วนนั้นๆควบคุมไม่แข็งแรงเหมือนปรกติ โดยเฉพาะเมื่อเซลล์สมองตายอย่างรวดเร็ว ร่างกายจะเกิดอาการอ่อนแรงทันทีทันใด เป็นวินาที นาที หรือเป็นชั่วโมง ไม่ใช่ค่อยเป็นค่อยไปจากวัน เป็นสัปดาห์หรือเดือนจนถึงเป็นปี
โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) หรือที่รู้จักกันในชื่อโรคลมปัจจุบัน [เพราะเกิดขึ้นอย่างรวดเร็วเหมือนอุบัติเหตุ] เป็นการหยุดการทำงานของสมองอย่างฉับพลัน โดยมีสาเหตุจากการรบกวนหลอดเลือดที่เลี้ยงสมอง จนขาดเลือดเฉพาะที่ของสมอง (Ischemia) ซึ่งอาจเกิดจากสาเหตุต่างๆ อาทิ ภาวะหลอดเลือดมีลิ่มเลือด (Thrombosis) ภาวะมีสิ่งหลุดอุดตันหลอดเลือด (Embolism) หรือการตกเลือด (Hemorrhage) ในสมอง
ภาวะต่างๆ ดังกล่าวทำให้สมองส่วนที่ตกเลือดหรือขาดเลือดไม่สามารถทำงานได้ตามปรกติ จึงส่งผลให้เป็นอัมพาตครึ่งซีก (Hemiplegia) กล่าวคือไม่สามารถขยับแขนขาส่วนใดส่วนหนึ่งหรือซีกใดซีกหนึ่งของร่างกาย หรือตาบอดครึ่งซีก (Hemianopsia) กล่าวคือไม่สามารถมองเห็นครึ่งซีกหนึ่งของลานสายตา นอกจากนี้ยังไม่สามารถที่จะทำความเข้าใจหรือพูดได้ และถ้ามีความรุนแรงมาก อาจเป็นอันตรายถึงชีวิต
โรคหลอดเลือดสมอง เป็นภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ ซึ่งอาจทำลายการทำงานของระบบประสาทตลอดไป อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนนานัปการ จนทำให้พิการและ/หรือเสียชีวิตได้ นับเป็นสาเหตุหลักของความพิการในสหรัฐอเมริกาและในยุโรป และเป็นสาเหตุการตายอันดับที่สองของทั่วโลก ที่กำลังจะขึ้นแซงขึ้นเป็นสาเหตุการตายอันดับแรกในไม่ช้า
ปัจจัยเสี่ยงของโรคหลอดเลือดสมอง ได้แก่ ความดันโลหิตสูง การสูบบุหรี่ การใช้ยาเสพติด อายุมากขึ้น น้ำหนักตัวเกินมาตรฐาน เคยประวัติการเป็นโรคนี้หรือภาวะสมองขาดเลือดชั่วคราว (Transient ischemic attack :TIA) นำมาก่อน เบาหวาน ภาวะเลือดมีคอเลสเทอรอลสูง การกินอาหารที่มีเกลือสูงเป็นประจำและอาการหัวใจห้องบนเต้นแผ่วระรัว (Atrial fibrillation) ซึ่งเกิดจากความดันโลหิตสูงเป็นส่วนใหญ่
สัญญาณบอกโรคที่สำคัญๆ ได้แก่ การเกิดขึ้นอย่างฉับพลัน ของการชาตามใบหน้า แขนและขา จนรู้สึกอ่อนเปลี้ยเพลียงแรง การมีปัญหาในการพูดหรือเข้าใจภาษา ในเรื่องสายตา ในการทรงตัวเวลาเดินเหิน จนรู้สึกมึนงง และ ปวดหัวอย่างรุนแรง
ทั้งนี้ ผู้ที่มีอาการดังกล่าว โดยเฉพาะเมื่อมีอาการหลายๆอย่างเกิดขึ้นพร้อมกันในคราวเดียว หรือเมื่อมีอาการรุนแรง และถ้าเป็นผู้อยู่ในกลุ่มความเสี่ยงด้วยแล้ว ควรรีบปรึกษาแพทย์หรือให้ผู้ที่ใกล้ชิดพาส่งโรงพยาบาลทันที เนื่องจากความเจ็บป่วยดังกล่าว อาจก่อให้เกิดความพิการและถึงแก่ความตายได้
แหล่งข้อมูล:
- ระวังหน่อย! ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง เบาหวาน ไขมันในเลือดสูง ก่อนยกแก้วฉลองปีใหม่ http://www.matichon.co.th/news_detail.php?newsid=1325404807&grpid=&catid=19&subcatid=1904 [2011, January 6].
- โรคหลอดเลือดสมอง http://th.wikipedia.org/wiki/โรคหลอดเลือดสมอง [2012, January 6].
- โรคหลอดเลือดสมองคืออะไร...เป็นโรคเดียวกับอัมพฤกษ์-อัมพาตหรือไม่ http://www.vichaiyut.co.th/jul/32_03-2548/32_03-2548_P28.pdf [2012, January 6].
