สาระน่ารู้จากหมอตาตอน ทำไมคนใส่คอนแทคจึงตาแห้ง

สาระน่ารู้จากหมอตา

ภาวะตาแห้ง เป็นภาวะสำคัญที่ทำให้ผู้ใช้คอนแทคเลนส์หลายคนเลิกใช้คอนแทคฯ เป็นที่ทราบกันดีว่าผู้ใช้คอนแทคเลนส์มักจะมีภาวะตาแห้งบ่อยกว่าคนปกติ จากการสังเกตของจักษุแพทย์หลายๆ และมีการศึกษาวิจัยอย่างจริงจังในต่างประเทศพบว่า ผู้ใช้คอนแทคเลนส์ พบภาวะตาแห้งได้บ่อยกว่าคนปกติถึง 12 เท่า และผู้มีสายตาสั้นที่ใช้คอนแทคเลนส์มีโอกาสตาแห้งมากกว่าผู้ใช้แว่นตาถึง 5 เท่า แล้วคอนแทคเลนส์ทำให้เกิดตาแห้งได้อย่างไร มีผู้สันนิษฐานไว้ว่า ผู้ใช้คอนแทคเลนส์ จะมี

1. การสร้างน้ำตาลดลง ในภาวะปกติคนทั่วไป เมื่อลืมตาจะมีการกระตุ้นเส้นประสาทสมองเส้นที่ 5 (CN5) ให้มีการส่งกระแสประสาทไปยังต่อมสร้างน้ำตาเพื่อมาหล่อเลี้ยงผิวตาเป็นประจำ ผู้ที่ใช้คอนแทคเลนส์นานๆ การตอบสนองของเส้นประสาท นี้ลดลง (hyposensitivity) จึงมีการสร้างน้ำตาลดลง บ้างก็อธิบายว่าคอนแทคเลนส์ก่อให้เกิดปฏิกิริยาการอักเสบเล็กๆน้อย ทำลายเซลล์ผิวตา ทำให้สร้างน้ำตาน้อยลง

2. มีการระเหยของน้ำตามากกว่าคนปกติ ผู้ใช้คอนแทคฯมีการกระพริบตาน้อยลง น้ำตาระเหยมากขึ้น มีผู้ศึกษาพบว่า ฟิลม์น้ำตาที่อยู่หน้าต่อคอนแทคเลนส์โดยเฉพาะน้ำตาชั้นไขมันบางลง อีกทั้งอัตราการบางลงของน้ำตาชั้นนี้ (tear film thining time) ลดลงด้วย บ้างก็อธิบายว่า การกระพริบตา กล้ามเนื้อบริเวณเปลือกตาทำงานช่วยให้สาร meibum ซึ่งหลั่งมาจากต่อม meibomian ออกมาได้ง่าย ผู้ใช้คอนแทคฯจึงมีน้ำตาชั้นไขมันที่ป้องกันการระเหยของน้ำตาลดลง ทำให้น้ำตาระเหยเร็ว บ้างก็อธิบายว่า ความสามารถของการจับน้ำ (wetting property) ของคอนแทคเลนส์บางชนิดลดลงจึงทำให้ ฟิลม์น้ำตาลดลง ระเหยได้ง่าย

อย่างไรก็ตาม ยังเป็นที่ถกเถียงกัน ด้วยผลงานวิจัยที่ให้ผลต่างกันว่า สารที่ใช้ทำคอนแทคเลนส์ชนิดไหนก่อให้เกิดตาแห้งมากกว่า บ้างก็ว่าการใส่คอนแทคฯชนิดมีน้ำน้อย (low water content) ทำให้ตาแห้งน้อยกว่า แต่บางงานวิจัยค้านความเชื่อถืออันนี้

โดยสรุป ผู้ใช้คอนแทคเลนส์ มีโอกาสเกิดตาแห้งได้มากกว่าผู้ไม่ใช้ โดยมีผลจากทั้งการสร้างน้ำตาน้อยลง ร่วมกับมีการระเหยของน้ำตามากขึ้น