blog details

สาระน่ารู้จากหมอตา ตอน: ปวดตาที่แสนจะทรมาน

• โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง สกาวรัตน์ คุณาวิศรุต
• 14 พฤษภาคม 2558
• Tweet

อาม๊าวัย 85 ปี นั่งรถเข็นด้วยท่าทางอิดโรยอ่อนเพลีย ส่งมาจากแพทย์อายุรกรรม เนื่องจากอาเจียนอย่างรุนแรง ทานอาหารไม่ได้ นั่งหลับตามือกุมขมับขวาไม่ยินดียินร้าย

อาม๊าได้รับการผ่าตัดต้อกระจกในตาซ้ายเมื่อ 5 ปี ที่แล้ว ตาเห็นดี ดำรงชีวิตอย่างปกติตามวัย 80 ปี ตาขวาหมอตรวจพบต้อกระจกเช่นกัน แต่อาม๊าปฏิเสธการรักษาด้วยเหตุที่ว่าตาซ้ายก็เห็นดี ทุกวันนี้ไปไหนมาไหนได้ ดู TV ได้ชัดเจน อายุก็มากแล้ว

หนึ่งสัปดาห์ก่อนนี้ อาม๊าบ่นปวดศีรษะ ปวดตาด้านขวา ตามด้วยอาเจียน นอนซม ไม่ยอมทานข้าวทานปลา ลูก ๆ มาเห็นจึงพาไปพบหมอ หวังจะให้น้ำเกลือเนื่องจากอาม๊าอดอาหารมา 2-3 วัน หมออายุรกรรมตรวจแล้วสงสัยมีปัญหาทางตา

ผลการตรวจตาพบว่าตาขวาเป็นต้อกระจกจนต้อแก่จัด ทำให้เกิดผลแทรกซ้อนคือต้อหินตามมา จำเป็นต้องเอาต้อกระจกออกค่อนข้างด่วน มิเช่นนั้นอาม๊าจะปวดตาอยู่เรื่อย ๆ ทิ้งไว้นานประสาทตาจะเสื่อม หากยอมทำต้อกระจกแต่แรก นอกจากมองเห็นชัดเจนด้วยตาทั้ง 2 ข้าง ไม่มีต้อหินที่ทั้งปวดและทรมาน หากทิ้งไว้จนเกิดต้อหินแล้ว ประสิทธิผลของการผ่าตัดย่อมลดลง โอกาสจะมีภาวะแทรกซ้อนระหว่างผ่าตัดสูงกว่าต้อกระจกธรรมดา

ภาวะที่อาม๊าเผชิญอยู่ตอนนี้คือ phacolytic glaucoma เกิดเนื่องจากต้อกระจกสุกมากเกินไป ทำให้ผนังหุ้มแก้วตาเปราะบาง โปรตีนในต้อกระจกที่สุกเล็ดลอดออกมา ก่อให้เกิดการอักเสบและเกิดต้อหินอันเนื่องจากทั้งโปรตีนและเซลล์อักเสบไปอุดทางเดินของน้ำในลูกตา

สำหรับผู้ป่วยรายอามานี้ ต้องรับตัวไว้รักษาในโรงพยาบาล ให้ยาลดความดันตา ปรับสภาพอาม๊าให้แข็งแรง เนื่องจากอดอาหารมาหลายวัน ตามด้วยการผ่าตัดเอาต้อกระจกออก รวมทั้งล้างโปรตีนที่รั่วอยู่ภายในลูกตา การผ่าตัดในอาม๊า รายนี้ค่อนข้างยุ่งยาก เพราะต้องผ่าขณะที่ตายังแดงมาก ความดันตายังสูง เสี่ยงต่อผลแทรกซ้อนระหว่างผ่าตัดอีกหลายอย่าง จึงทำให้ผลการผ่าตัดไม่ดีนัก

มีผู้ป่วยสูงอายุอีกหลายท่าน โดยเฉพาะที่ทำผ่าตัดไปแล้วข้างหนึ่ง อีกข้างถึงหมอจะแนะนำให้ทำผ่าตัด มักจะถูกปฏิเสธด้วยเหตุผลหลายอย่าง เช่น อายุก็มากแล้ว ตาข้างที่ผ่าแล้วก็เห็นดี ช่วยตัวเองได้สบาย ไม่จำเป็นต้องทำ ไม่อยากรบกวนลูกหลานให้พาไปหาหมอ เป็นต้น แม้จะมีอยู่มากที่ปล่อยทิ้งไว้ให้ตาค่อย ๆ มืดไปข้างหนึ่ง โดยไม่เกิดภาวะแทรกซ้อนอะไร แต่มีอยู่ส่วนหนึ่งที่อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนจนทรมานผู้ป่วยอย่างมาก ที่สำคัญ 2 อย่างได้แก่

1. มีภาวะอักเสบจากสารในเนื้อแก้วตารั่วออกมาทำให้ตาแดง เคือง ไม่สบายตา แต่ไม่ปวดตามากนัก
2. ต้อหินเฉียบพลัน ทั้งตาแดง ปวดตามาก (ดังเช่นอาม๊า)

สรุป มาใส่ใจผู้สูงอายุ ที่ไม่ยอมผ่าตัดต้อกระจกในเมื่อหมอแนะนำให้ผ่าแล้ว โดยสังเกตอาการ และชักชวนให้รับการผ่าตัดตามคำแนะนำของหมอ เพราะผ่าตัดง่ายกว่า ผลออกมาดีมาก ไม่ต้องทรมานจากภาวะแทรกซ้อนดังกล่าว