สารพันปัญหากับไทรอยด์ (ตอนที่ 10)

สารพันปัญหากับไทรอยด์-10

ต่อมไทรอยด์อักเสบ (Thyroiditis)

เป็นการอักเสบหรือบวมของต่อมไทรอยด์ ซึ่งมีหลายชนิด เช่น Hashimoto's thyroiditis, Postpartum thyroiditis, Silent or painless thyroiditis และ Subacute thyroiditis ซึ่งมีลักษณะดังนี้

โรคต่อมไทรอยด์อักเสบเรื้อรังฮาชิโมโต หรือ โรคฮาชิโมโต (Hashimoto's thyroiditis / Hashimoto disease) มีสาเหตุจากโรคภูมิแพ้ตัวเอง โดยระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายจะทำลายต่อมไทรอยด์ ทำให้ต่อมไม่สามารถผลิตไทรอยด์ฮอร์โมนได้พอ ทำให้ต่อมโตและอาจเป็นโรคคอพอกได้

โรคฮาชิโมโตเป็นโรคที่พบมากในหมู่เด็กวัยรุ่น มีอาการเหมือนภาวะพร่องไทรอยด์ฮอร์โมน เช่น อ่อนเพลีย หดหู่ซึมเศร้า ขี้หนาว น้ำหนักขึ้น ผิวและผมแห้ง เป็นตะคริว ท้องผูก ขาบวม ตาบวม กรณีที่มีอาการรุนแรง หัวใจจะเต้นช้า อุณหภูมิในร่างกายจะต่ำ หัวใจวาย และหมดสติ

โรคไทรอยด์อักเสบหลังการคลอด (Postpartum thyroiditis) มีสาเหตุมาจากระบบภูมิคุ้มกันเช่นกัน แบ่งเป็น 2 ระยะ โดยระยะแรกจะเกิดขึ้นในช่วงเดือนที่ 1-4 หลังการคลอด ซึ่งจะมีอาการของภาวะต่อมไทรอยด์ทำงานเกิน (Hyperthyroidism) เนื่องจากต่อมไทรอยด์รั่วและไทรอยด์ฮอร์โมนไหลเข้าสู่กระแสเลือด

ส่วนระยะที่สองจะเกิดขึ้นในช่วงเดือนที่ 4-8 หลังการคลอด ซึ่งจะมีอาการของภาวะพร่องไทรอยด์ฮอร์โมน (Hypothyroidism) เนื่องจากในต่อมไทรอยด์เหลือไทรอยด์ฮอร์โมนอยู่น้อย

ทั้งนี้ ผู้ป่วยบางคนอาจจะเป็นแค่ระยะแรก ในขณะที่บางคนจะเป็นทั้งสองระยะ แต่โดยส่วนใหญ่จะกลับเข้าสู่ภาวะปกติในช่วงเดือนที่ 12-18 หลังการคลอด

ส่วนปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดไทรอยด์อักเสบหลังการคลอด ก็คือ

  • โรคภูมิคุ้มกันทำลายตนเอง (Autoimmune disease) เช่น โรคเบาหวานชนิดที่ 1 (Type 1 diabetes)
  • มีประวัติครอบครัวเป็นโรคไทรอยด์
  • เคยเป็นไทรอยด์อักเสบหลังจากการคลอดในครั้งก่อน

Silent or painless thyroiditis (ต่อมไทรอยด์อักเสบชนิดไม่มีอาการเจ็บที่ต่อมไทรอยด์) จะมีอาการคล้ายโรคไทรอยด์อักเสบหลังการคลอด แต่ผู้ป่วยอาจจะเป็นชายหรือหญิงที่ไม่ได้มีการตั้งครรภ์ก็ได้

โรคไทรอยด์อักเสบแบบกึ่งเฉียบพลัน (Subacute thyroiditis) จะมีอาการคล้ายโรคไทรอยด์อักเสบหลังการคลอด แต่การอักเสบที่ต่อมไทรอยด์จะมีผลทำให้เกิดอาการปวดที่คอ ขากรรไกร หรือหู นอกจากนี้โรคทรอยด์อักเสบแบบกึ่งเฉียบพลันอาจเกิดจากการติดเชื้อก็ได้

แหล่งข้อมูล:

  1. Thyroiditis. http://www.medicinenet.com/thyroiditis/article.htm [2017, July 03].
  2. Thyroiditis. https://www.thyroid.org/thyroiditis/ [2017, July 03].
  3. Thyroid Disease. https://kidshealth.org/en/parents/thyroid-disease.html [2017, July 03].