รู้จักกับสเตียรอยด์ (ตอนที่ 2)

  • โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
  • 16 สิงหาคม 2558
  • Tweet
รู้จักกับสเตียรอยด์

สเตียรอยด์ (Steroids) ที่รู้จักกัน สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท คือ

  • คอร์ติโคสเตียรอยด์ (Corticosteroids) ที่ใช้ในทางการแพทย์เพื่อรักษาอาการอักเสบของร่างกาย และ
  • อะนาบอลิกสเตียรอยด์ หรือ สเตียรอยด์สร้างเสริม (Anabolic steroids / anabolic-androgenic) ที่ใช้กันในวงการกีฬา

คอร์ติโคสเตียรอยด์ (Corticosteroids) หรือที่เรียกกันสั้นๆ ว่า สเตียรอยด์ (Steroids) เป็นสารที่ร่างกายสามารถผลิตได้เองตามธรรมชาติ สร้างโดยต่อมหมวกไต (Adrenal glands) ซึ่งมีอยู่ 2 ต่อมบริเวณเหนือไตแต่ละข้าง

สเตียรอยด์ควบคุมการทำงานหลายอย่างของร่างกาย เช่น การนำสารอาหารอย่าง ไขมัน โปรตีน และคาร์โบไฮเดรต ไปใช้งาน การทำงานของระบบภูมิคุ้มกันต้านทานโรค (Immune system) และเป็นตัวสร้างความสมดุลระหว่างเกลือและน้ำในร่างกายเรา นอกจากนี้ยังมีผลในการช่วยลดอาการอักเสบด้วย

สเตียรอยด์ยังเป็นสารที่คนสามารถผลิตขึ้นเพื่อใช้เป็นยา สเตียรอยด์หลายชนิดมีผลกระทบต่อร่างกายในลักษณะที่แตกต่างกันไป สเตียรอยด์มีทั้งในรูปของยาเม็ด ยาน้ำ หรือยาฉีด โดยยาสเตียรอยด์ที่ใช้กันมากในการรักษาโรคมะเร็ง ได้แก่ Hydrocortisone, Dexamethasone, Methylprednisolone และ Prednisolone ด้วยการใช้

  • เป็นส่วนหนึ่งของการทำลายเซลล์มะเร็งและทำให้การใช้เคมีบำบัดมีประสิทธิผลมากยิ่งขึ้น
  • ลดอาการแพ้ที่เกิดจากยาเคมีบำบัดบางตัว
  • ใช้เป็นยากระตุ้นให้เกิดความอยากอาหาร
การให้ยาสเตียรอยด์อาจทำได้โดย
  • ให้เป็นยาเม็ดกลืนพร้อมน้ำหรือนมตามเวลาในแต่ละวัน หรือกรณีคนที่กลืนยายากอาจให้เป็นยาละลายน้ำ เช่น Prednisolone และ Dexamethasone
  • ฉีดเข้ากล้ามเนื้อ (Intramuscularly)
  • ฉีดเข้าหลอดเลือดดำผ่านท่อ (Cannula) ซึ่งอาจให้แบบทีเดียวรวดหรือค่อยให้ทีละหยด (Drip) นานเป็นเวลา 30 นาที (Intravenously)
  • ฉีดเข้าหลอดเลือดดำใหญ่ (Central line) บริเวณกระดูกไหปลาร้า (Collarbone)
  • ฉีดผ่าน PICC line ซึ่งสอดอยู่บริเวณแขนใกล้ข้อศอก (Intravenously)

[PICC = Peripherally inserted central catheter line เป็นท่อพลาสติกขนาดเล็กที่มักสอดเข้าทางหลอดเลือดของต้นแขนโดยมีความยาวไปถึงหลอดเลือดดำขนาดใหญ่ใกล้หัวใจ สามารถคาสายได้นานหลายสัปดาห์หรือหลายเดือน]

แหล่งข้อมูล

  1. Steroids. http://www.macmillan.org.uk/information-and-support/treating/supportive-and-other-treatments/supportive-therapies/steroids.html#tcm:9-19838 [2015, August 14].
  2. Steroids. http://kidshealth.org/parent/emotions/behavior/steroids.html [2015, August 14].