ระบบ P4P มีดีมีเสีย (ตอนที่ 1)
- โดย ดร. วิทยา มานะวาณิชเจริญ
- 30 เมษายน 2556
- Tweet
นายแพทย์เกรียงศักดิ์ วัชรนุกูลเกียรติ ประธานชมรมแพทย์ชนบท ออกมาต่อต้านการตัดสินใจผลักดันนโยบาย P4P ของรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข (สธ.) โดยกล่าวว่า การศึกษาเอกสารต่างประเทศโดยเฉพาะงานวิจัยของ Bruin และคณะที่ทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบ พบว่า P4P มิได้มีผลกระทบต่อสุขภาวะของประชากรอย่างชัดเจน หรือประหยัดงบประมาณในการรักษาพยาบาลได้มาก
นอกจากนี้ มีงานวิจัยล่าสุดในอังกฤษ (ซึ่งเป็นประเทศที่ทำ P4P อย่างจริงจังที่สุดในโลก โดยใช้เงินเป็นหลักพันล้านปอนด์ต่อปี) โดย Fleetcroft และคณะก็ยืนยันว่า P4P ในอังกฤษล้มเหลว การจ่ายเงินช่วยให้สุขภาวะของประชากรดีขึ้นเพียงเล็กน้อย แม้จะมีความพยายามในการแก้ไข ปรับปรุง ตัวชี้วัดในการจ่ายเงินให้ตรงกับผลลัพท์ทางสุขภาพมาหลายครั้งและหลายปีแล้ว
กระทรวง สธ. ไทยยังไม่มีรายละเอียดของวิธีการ และกระบวนการที่ชัดเจนแต่อย่างใด ในขณะที่ประเทศไทยก็ยังขาดแคลนบุคลากรทางการแพทย์ในชนบท โรงพยาบาลชุมชนได้รับฟังคำชี้แจงของกระทรวง สธ. ผ่านการประชุมโทรศัพท์ทางไกล (Teleconference) แล้ว เกือบทั้งหมดไม่เห็นด้วยกับกระทรวง สธ. และได้ยื่นหนังสือคัดค้านไปที่สำนักงบประมาณ และกรมบัญชีกลาง กระทรวงการคลังแล้ว
ในเวลาต่อมา ศาสตราจารย์คลินิก นายแพทย์อุดม คชินทร คณบดีคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล ให้สัมภาษณ์กรณีกระทรวง สธ. ปรับเปลี่ยนวิธีการจ่ายค่าตอบแทนเป็นแบบผสมผสานระหว่างการจ่ายเบี้ยเลี้ยงเหมาจ่ายตามพื้นที่ และการจ่ายตามภาระงาน (P4P : Pay for Performance) โดยกล่าวว่า
การจ่ายค่าตอบแทนแบบ P4P นั้น ได้มีการนำมาใช้ในหลายองค์กรแล้ว โรงพยาบาลศิริราชเองก็มี เพราะเห็นว่าฐานเงินเดือนของข้าราชการทั่วไปต่ำกว่าเอกชนมาก ทำให้มีช่องว่างกว้างมากจนไม่สามารถดึงดูดบุคลากรที่มีความรู้ ความสามารถและประสบการณ์ให้กับอยู่องค์กรได้ โรงพยาบาลศิริราชจึงใช้เงินรายได้ของโรงพยาบาลจ่ายค่าตอบแทนเพิ่มเติม จากเงินเดือนปกติให้แก่บุคลากรทุกระดับ
การจ่ายแบบ P4P ของโรงพยาบาลศิริราช จะพิจารณาภาระงานตามความยากง่ายในแต่ละระดับ เช่น พยาบาลที่ประจำห้องไอ.ซี.ยู.ซึ่งต้องดูแลผู้ป่วยตลอด 24 ชั่วโมง ก็จะได้ค่าตอบแทนสูงกว่าพยาบาลทั่วไป รองลงมาเป็นพยาบาลห้องผ่าตัด แล้วก็พยาบาลประจำหอผู้ป่วย ซึ่งก็จะแบ่งตามระดับการดูแลผู้ป่วยที่อาการ หนักมากหรือน้อย
นายแพทย์อุดม กล่าวด้วยว่า อย่างไรก็ตาม โรงพยาบาลศิริราชไม่ได้ผลักดันให้บุคลากรทุกระดับทำงานด้วยเงิน แต่พยายามตอกย้ำเรื่อง “ใจที่ทำประโยชน์เพื่อสังคม” เป็นหลัก บุคลากรศิริราชทุกคนจึงอยู่เพราะใจรัก และได้ทำประโยชน์ให้สังคมจริงๆ เพียงแต่เราต้องดูแลบุคลากรเหล่านี้ให้อยู่ได้ด้วยเช่นกัน
ในประเด็นการจ่ายค่าตอบแทนแบบ P4P ที่กระทรวง สธ. กำลังดำเนินการอยู่นี้ นายแพทย์อุดม คิดว่าเป็นสิ่งจำเป็น แต่ควรปรับรูปแบบ อาทิ เรื่องพื้นที่ทุรกันดาร ซึ่งบางแห่งได้กลายเป็นตัวเมืองที่มีความเจริญมากขึ้นแล่ เบี้ยเลี้ยงเหมาจ่ายตามพื้นที่ดังกล่าว จึงอาจต้องลดลง เพื่อปรับให้สอดคล้องกับความเป็นจริง ตรงนี้เข้าใจว่า [ทำได้] ยาก เพราะคนเคยได้รับ [ผลประโยชน์] ดังกล่าว และทำงานหนักอยู่แล้ว ก็จะรู้สึกไม่พอใจ
แหล่งข้อมูล:
- หมอชนบทจวก “ประดิษฐ” พบงานวิจัย P4P ล้มเหลว กลับนำมาใช้ในไทย - http://www.manager.co.th/QOL/ViewNews.aspx?NewsID=9560000032113&Keyword=%ca%d2%b8%d2%c3%b3%ca%d8%a2 [2013, April 29].
- ศิริราชหนุน P4P ชี้ รพ.ก็ใช้ระบบนี้เพื่อดึงบุคลากร - http://www.manager.co.th/QOL/ViewNews.aspx?NewsID=9560000046747&Keyword=P4P [2013, April 29].