ยาฝังคุมกำเนิด (ตอนที่ 1)
- โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
- 17 กรกฎาคม 2561
- Tweet
นายแพทย์บัญชา ค้าของ รองอธิบดีกรมอนามัย กล่าวว่า ยาฝังคุมกำเนิดเป็นวิธีการคุมกำเนิดแบบกึ่งถาวรที่มีประสิทธิภาพสูง สามารถคุมกำเนิดได้ในระยะเวลา 3 ปี และ 5 ปี ไม่มีผลรบกวนต่อการมีเพศสัมพันธ์ สามารถใช้ในสตรีระยะให้นมบุตรโดยไม่มีผลไปรบกวนปริมาณและคุณภาพของน้ำนม และเมื่อหยุดใช้ยานี้แล้ว สามารถมีบุตรได้ตามปกติทันทีหลังหยุดใช้ยา
การฝังยาคุมกำเนิดอาจมีอาการข้างเคียงเกิดขึ้นได้แต่ไม่บ่อย เช่น เป็นสิว ปวดศีรษะ หรือประจำเดือนมากระปริกระปรอย ซึ่งส่วนใหญ่จะหายไปได้เองภายใน 6 เดือน บางรายอาจมีการเพิ่มขึ้นของน้ำหนักตัว
อย่างไรก็ตามการเพิ่มขึ้นของน้ำหนักอาจมีสาเหตุมาจากปัจจัยที่หลากหลาย ซึ่งในปัจจุบันยังไม่มีหลักฐานทางวิชาการที่สามารถยืนยันอย่างชัดเจนว่าการเพิ่มของน้ำหนักตัวเป็นผลโดยตรงจากยาฝังคุมกำเนิด .
นายแพทย์บัญชา กล่าวต่อไปว่า บางรายอาจพบอาการขาดประจำเดือน ซึ่งผู้ให้บริการต้องให้คำปรึกษาแก่ผู้รับบริการ รวมทั้งการหาสาเหตุอื่น ๆ ที่ทำให้เกิดภาวะไม่มีประจำเดือน โดยซักประวัติ ตรวจร่างกายทั่วไป ตรวจภายใน และตรวจทางห้องปฏิบัติการ เพื่อตรวจการตั้งครรภ์ การตั้งครรภ์นอกมดลูก
ถ้าไม่พบสาเหตุอื่นๆ ก็ให้การปรึกษาซ้ำว่า ภาวะนี้พบได้เช่นเดียวกับการฉีดยาคุมกำเนิด และจะมีผลดีต่อภาวะโลหิตจาง ถ้าผู้รับบริการมีความวิตกกังวล ควรให้กำลังใจหรือให้ยาเพื่อลดความกังวล และนัดตรวจติดตาม
ถ้ายังมีความวิตกกังวลมากหรือผู้รับบริการไม่ยอมรับภาวะการขาดประจำเดือน อาจต้องพิจารณาถอดยาฝังคุมกำเนิดพร้อมแนะนำวิธีคุมกำเนิดวิธีอื่นที่เหมาะสม โดยควรแนะนำให้ผู้รับบริการฝังยาคุมกำเนิดควบคุมอาหารและออกกำลังกายร่วมด้วย
รองอธิบดีกรมอนามัย กล่าวในที่สุดว่า ที่ผ่านมากรมอนามัยร่วมกับสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) จัดทำแผนการป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น ซึ่งบรรจุเป็นแผนงานระดับประเทศเพื่อให้วัยรุ่นเข้าถึงบริการคุมกำเนิดชนิดกึ่งถาวร โดย สปสช.ได้สนับสนุนการให้บริการคุมกำเนิดแบบกึ่งถาวร (ห่วงอนามัยและยาฝังคุมกำเนิด) ให้แก่ประชาชนไทยเพศหญิงที่มีอายุต่ำกว่า 20 ปี ทุกสิทธิที่อยู่ในภาวะหลังคลอด แท้ง หรือต้องการคุมกำเนิด โดยสามารถขอรับบริการได้ที่สถานบริการในเครือข่ายของ สปสช.ทั่วประเทศ
ยาฝังคุมกำเนิด (Contraceptive Implant) เป็นวิธีคุมกำเนิดแบบชั่วคราวที่ให้ประสิทธิภาพสูงถึงร้อยละ 99 โดยใช้แท่งหรือหลอดขนาดเล็กเท่าไม้ขีดไฟ ฝังเข้าไปใต้ผิวหนังบริเวณใต้ท้องแขนของแขนท่อนบน
ซึ่งภายในแท่งหรือหลอดจะบรรจุฮอร์โมนโปรเจสโตเจน (Progestogen) เอาไว้ เมื่อฝังเอาไว้เรียบร้อยก็จะค่อย ๆ ปล่อยฮอร์โมนชนิดนี้เข้าสู่ร่างกาย ซึ่งจะช่วยป้องกันการตั้งครรภ์ได้เป็นเวลา 3-5 ปี แล้วแต่ชนิดของยา
แหล่งข้อมูล:
- ชี้ ผลข้างเคียงฝังยาคุมกำเนิด ‘ปวดหัว แต่ไม่เพิ่มน้ำหนัก’ ย้ำ คุมดีประสิทธิภาพสูง. https://www.anamai.moph.go.th/ewt_news.php?nid=12205&filename=index [2018, July 16].
- Contraceptive implant. http://www.familyplanning.org.nz/advice/contraception/contraceptive-implant [2018, July 16].
