ยาต้านเอชไอวี (ตอนที่ 1)

  • โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
  • 23 ตุลาคม 2560
  • Tweet
ยาต้านเอชไอวี-1

นายอภิวัฒน์ กวางแก้ว ประธานเครือข่ายผู้ติดเชื้อเอชไอวี/เอดส์ แห่งประเทศไทย กล่าวว่า วันนี้เรากำลังอยู่ในภาวะที่ระบบสุขภาพกำลังสับสน คนไข้ที่อยู่ในระบบกำลังวังเวง โดยตลอด 30 ปีที่ผ่านมา ผู้ติดเชื้อฯ เคยมีปัญหาการเข้าไม่ถึงยาต้านไวรัสและยาราคาแพง จากนั้นจึงมีการต่อสู้เรื่อยมาจนสามารถผลักดันให้ยาต้านไวรัสเข้าสู่ชุดสิทธิประโยชน์ของหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า (บัตรทอง) ได้สำเร็จ

อย่างไรก็ตาม ขณะนี้กำลังมีการปรับเปลี่ยนระบบการจัดซื้อยา โดยมอบหมายให้โรงพยาบาลราชวิถีทำหน้าที่แทนสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) คำถามก็คือจะเป็นการถอยหลังกับไปที่เดิมเมื่อ 30 ปีที่แล้วใช่หรือไม่

นายอภิวัฒน์ กล่าวว่า ขณะนี้ผู้ติดเชื้อฯ ได้รับผลกระทบจากความเปลี่ยนแปลงดังกล่าวแล้ว การเข้าถึงยาของผู้ป่วยกำลังมีปัญหา โดยที่ผ่านมาหน่วยบริการจะจ่ายยาต้านไวรัสให้ผู้ติดเชื้อฯ ครั้งละ 3-4 เดือน แต่ขณะนี้พบสัญญาณว่ายาต้านไวรัสกำลังจะขาดแคลนเนื่องจากยังไม่มีการสั่งซื้อ พบว่าหน่วยบริการเริ่มจ่ายยาให้ผู้ติดเชื้อฯ ครั้งละเพียง 1 เดือน หรือในบางแห่งถึงกับจ่ายเป็นรายสัปดาห์

นอกจากนี้ ยังพบว่าจากเดิมที่ผู้ติดเชื้อจะได้รับยาสูตรรวมเม็ด ปัจจุบันยาดังกล่าวเริ่มขาดแคลนจนโรงพยาบาลต้องจ่ายให้เป็นยาสูตรแยกเม็ดแทน ซึ่งแน่นอนว่าเมื่อผู้ติดเชื้อฯ ขาดยา แม้จะไม่ได้เสียชีวิตทันที แต่ผลกระทบที่เกิดขึ้นก็คือจะเริ่มเกิดปัญหาเชื้อดื้อยา อันนำมาซึ่งภาระงบประมาณของประเทศที่มากยิ่งขึ้น

นายอภิวัฒน์ กล่าวอีกว่า ขณะนี้ผู้ป่วยรู้สึกวังเวงใจและเป็นกังวลอย่างมาก เนื่องจากจนถึงขณะนี้ซึ่งกำลังสิ้นสุดปีงบประมาณ 2560 กลับยังไม่มีการจัดซื้อยาเพิ่มเติม นั่นหมายความว่าหลังจากเดือน พ.ย.2560 ผู้ติดเชื้อฯ จะต้องหยุดยาใช่หรือไม่

โดย นายอภิวัฒน์ กล่าวให้ข้อมูลว่า ขณะนี้มีผู้ติดเชื้อที่รับยาต้านไวรัสอยู่ประมาณ 3 แสนคน ลองคิดดูว่าถ้าผู้ป่วย 3แสนคน ต้องเดินไปโรงพยาบาล แล้วโรงพยาบาลไม่มียาให้เบิก นั่นก็หมายความว่า คนเหล่านั้นก็จะมีโอกาสมีเชื้อดื้อยา ระบบหลักประกันสุขภาพก็ต้องเพิ่มเม็ดเงินยิ่งขึ้น

ยาต้านเอชไอวี หรือ ยาต้านรีโทรไวรัส (Antiretrovirals) เป็นยาที่ใช้ในผู้ป่วยที่ติดเชื้อเฮชไอวีและเอดส์ ช่วยในการต่อสู้กับเชื้อและพัฒนาคุณภาพชีวิต แต่ไม่ใช่ยารักษาโรคให้หายขาด โดยวัตถุประสงค์ของยานี้มีเพื่อ

  • ควบคุมการเจริญเติบโตของเชื้อไวรัส
  • พัฒนาการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันให้ดีขึ้น
  • หยุดหรือชะลออาการให้ช้าลง

โดยองค์การอาหารและยาของสหรัฐอเมริกา (FDA) ได้อนุมัติยาต้านไวรัสมากกว่า 20 ตัว เพื่อใช้ในการรักษาการติดเชื้อเฮชไอวี โดยแบ่งเป็น 6 กลุ่ม ทำงานแยกแตกต่างกันไป โดยแพทย์จะแนะนำให้มีการใช้ยาร่วมอย่างน้อย 2 ชนิด ขึ้นไป หรือที่เรียกว่า การรักษาด้วยวิธีอาร์ท (Antiretroviral therapy = ART)

แหล่งข้อมูล:

  1. ผู้ติดเชื้อเอชไอวีลุ้นระทึก! อีก 2 เดือนยาต้านไวรัสหมดประเทศ. https://www.prachachat.net/general/news-47929 [2017, October 22].
  2. Antiretrovirals: HIV and AIDS Drugs. https://www.webmd.com/hiv-aids/aids-hiv-medication#1 [2017, October 22].