มาลาเรียไม่กลัวเหล้าหรอกนะจะบอกให้ (ตอนที่ 2)

มาลาเรียไม่กลัวเหล้าหรอกนะจะบอกให้

นอกจากนี้ ประชาชนบางส่วนยังเชื่อว่า ไข้มาเรียเกิดจากการดื่มน้ำในลำธารที่มีไข่ของยุงเข้าไป ซึ่งจะได้ให้ อสม.เน้นหนักการให้ความรู้ สร้างความเข้าใจให้ประชาชนปฏิบัติตัวให้ถูกต้อง โดยเฉพาะในช่วงเดือนพฤษภาคม-สิงหาคม ซึ่งเป็นช่วงการแพร่ระบาดของโรคมาลาเรียต่อไป

โรคมาลาเรีย (Malaria) หรือไข้มาลาเรีย อาจรู้จักกันในชื่ออื่น เช่น ไข้ป่า ไข้จับสั่น ไข้ป้าง ไข้ร้อนเย็น เป็นโรคร้ายแรงที่เป็นสาเหตุให้เกิดอาการเป็นไข้และหนาวสั่น เกิดจากการโดนยุงก้นปล่อง (Anopheles mosquito) ตัวเมียที่มีเชื้อปรสิต (Parasite) กัด พบมากในแถบแอฟริกา เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ อเมริกากลาง และอเมริกาใต้

โดยทารกในครรภ์ก็อาจติดเชื้อนี้ได้จากแม่ นอกจากนี้ยังอาจเกิดจากการถ่ายเลือด (Blood transfusions) หรือการใช้เข็มฉีดยาร่วมกัน แต่พบน้อยมาก

องค์การอนามัยโลก (WHO) ได้มีการประเมินว่า ในปี พ.ศ.2558 มีคนติดเชื้อมาลาเรียทั่วโลก 214 ล้านราย และมีคนเสียชีวิต 438,000 ราย

โดยเชื้อปรสิตเป็นสิ่งมีชีวิตในสกุล Plasmodium (P.) มีอยู่ 5 ชนิดที่ทำให้เกิดโรคมาลาเรียในคน ได้แก่

  • P. falciparum – ส่วนใหญ่พบในแอฟริกา ในเขตร้อนและเขตใกล้เส้นศูนย์สูตร เป็นเชื้อที่ทำให้คนเสียชีวิตมากที่สุด สามารถทำให้เกิดภาวะแทรกซ้อนจนเสียชีวิตได้ภายในไม่กี่วัน และเชื้อมักดื้อยาต้านมาลาเรีย (Chloroquine)
  • P. vivax – ส่วนใหญ่พบในเอเชียและอเมริกาใต้ รุนแรงน้อยกว่า P. falciparum แต่เชื้อสามารถอยู่ในตับได้ถึง 3 ปี จึงทำให้มีโอกาสกลับมาเป็นซ้ำได้อีก
  • P. ovale – พบในแอฟริกาตะวันตก แต่ไม่ค่อยพบ สามารถอยู่ในตับได้เป็นเวลาหลายปีโดยไม่แสดงอาการ
  • P. malariae – พบในแอฟริกาเท่านั้น แต่ไม่ค่อยพบ
  • P. knowlesi – พบน้อยมาก โดยพบในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

ทั้งนี้ การติดเชื้อ P. vivax, P. ovale หรือ P. malariae มักจะไม่เสียชีวิต และสามารถหายได้ใน 1 เดือน โดยไม่ต้องรักษา แต่หากติดเชื้อ P. knowlesi มักจะเสียชีวิต และเชื้อทั้ง 4 ตัวนี้ มักจะไม่ดื้อยาเหมือนเชื้อ P. falciparum.

การติดเชื้อเกิดขึ้นเมื่อเราโดนยุงที่มีเชื้อมาลาเรียกัด เชื้อจะซึมเข้าสู่กระแสเลือดและเกิดการติดเชื้อที่เซลล์ตับ เชื้อจะเจริญเติบโตในเซลล์ตับและกระจายตัวออกเข้าสู่กระแสเลือด (ซึ่งทุกคราวที่เกิดการกระจายตัวออก เราจะรู้สึกถึงการเป็นไข้ หนาวสั่น และเหงื่อแตก) ทำลายเซลล์เม็ดเลือดแดง และเคลื่อนไปยังเซลล์เม็ดเลือดอื่นที่ยังไม่ติดเชื้อ

โรคมาลาเรียส่วนใหญ่มีอาการคล้ายเป็นหวัด หรือการติดเชื้อไวรัส เชื้อแบคทีเรีย และเชื้ออื่นๆ ซึ่งได้แก่

  • เป็นไข้
  • หนาวสั่น
  • ปวดศีรษะ
  • เหงื่อแตก
  • อ่อนเพลีย
  • คลื่นไส้และอาเจียน
  • ท้องเสีย

แหล่งข้อมูล

1. อย่าเชื่อ!! กินเหล้ามาก ไม่ช่วยป้องกันโรคมาลาเรียได้จริง. http://manager.co.th/QOL/ViewNews.aspx?NewsID=9590000067370 [2016, August 5].

2. Malaria. http://www.webmd.com/a-to-z-guides/malaria-topic-overview [2016, August 5].

3. Malaria. http://www.nhs.uk/conditions/Malaria/Pages/Introduction.aspx [2016, August 5].

4. Malaria Facts. https://www.cdc.gov/malaria/about/facts.html [2016, August 5].