พักตับก่อนตับแข็ง (ตอนที่ 2)

  • โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
  • 27 สิงหาคม 2559
  • Tweet
พักตับก่อนตับแข็ง

ตับ (Liver) มีน้ำหนักประมาณ 1.36 กิโลกรัม เป็นอวัยวะที่มีขนาดใหญ่ที่สุดของร่างกาย ทำหน้าที่สำคัญๆ หลายอย่าง เช่น

  • ผลิตโปรตีนของเลือด (Blood proteins) ที่ช่วยในการแข็งตัวของเลือด (Clotting) การลำเลียงออกซิเจน และระบบภูมิต้านทานในร่ากาย
  • เก็บสารอาหารส่วนเกินและส่งกลับสารอาหารเข้าสู่กระแสเลือด
  • ผลิตน้ำดี (Bile) สิ่งจำเป็นที่ช่วยในการย่อยอาหาร
  • ช่วยเก็บน้ำตาล (Glucose) ในรูปของ (Glycogen)
  • ขจัดสารพิษในกระแสเลือด รวมถึงยาและแอลกอฮอล์
  • ละลายไขมันอิ่มตัว (Saturated fat) และผลิตคลอเรสเตอรอล

ตับแข็ง (Cirrhosis) เป็นโรคที่ตับค่อยๆ ถูกทำลาย ตับจะมีลักษณะผิวไม่เรียบ ขรุขระ เป็นก้อน และไม่สามารถทำหน้าที่ได้ตามปกติ ตับที่เป็นรอยขรุขระจะกั้นทางเดินของเลือดไปทั่วตับ ทำให้ขั้นตอนการสร้างสารอาหาร โปรตีน ฮอฺร์โมน และการขจัดสารพิษทำได้ช้าลงๆ

ไวรัสตับอักเสบซี ไขมันสะสมในตับ และแอลกอฮอล์ เป็นสาเหตุหลักของการเกิดโรคตับแข็ง หรือพูดได้ว่า อะไรก็ตามที่ทำร้ายตับล้วนเป็นสาเหตุของโรคตับแข็ง โดยรวมถึง

  • การดื่มสุราเรื้อรัง (Chronic alcohol abuse)
  • ไขมันสะสมในตับที่เกิดจากโรคอ้วนและโรคเบาหวาน
  • การติดเชื้อไวรัสเรื้อรังของตับ เช่น โรคไวรัสตับอักเสบบี ซี และดี (Hepatitis types B, C, and D)
  • ทางเดินท่อน้ำดีจากตับไปสู่ลำไส้อุดตั้น ซึ่งในเด็กอาจเป็นสาเหตุให้เกิดท่อน้ำดีตีบตัน (Biliary atresia) ที่ทำให้ท่อน้ำดีถูกทำลาย เป็นสาเหตุให้น้ำดีไหลกลับสู่ตับ ส่วนในผู้ใหญ่ท่อน้ำดีอาจอักเสบ เป็นแผล หรืออุดตั้น อันเนื่องมาจากโรคตับแข็งจากทางเดินน้ำดีชนิดปฐมภูมิ (Primary biliary cholangitis)
  • หัวใจล้มเหลวและมีของเหลวไหลกลับเข้าสู่ตับ
  • โรคที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรม เช่น

    o โรคซิสติกไฟโบรซิส (Cystic fibrosis)

    o โรคสะสมไกลโคเจน (Glycogen storage diseases) ซึ่งร่างกายไม่สามารถเปลี่ยนไกลโคเจนให้เป็นกลูโกสเพื่อใช้เป็นแหล่งพลังงานของร่างกาย

    o โรคถุงลมโป่งพองจากการขาด อัลฟ่า-1 (Alpha 1 antitrypsin deficiency) ซึ่งเป็นเอนไซม์ชนิดหนึ่งในตับ

    o โรคที่ทำให้ตับทำงานผิดปกติ เช่น ภาวะธาตุเหล็กเกินหรือโรคพิษจากเหล็ก (Hemochromatosis) ภาวะการมีทองแดงสะสมในตับจนผิดปกติหรือที่เรียกว่าโรควิลสัน (Wilson's disease)

    o โรคตับพันธุกรรม (Alagille syndrome)

  • ปฏิกริยาจากการกินยา (เช่น ยา Methotrexate) การได้รับสารพิษ หรือติดเชื้อปรสิต

แหล่งข้อมูล

1. Cirrhosis of the Liver. http://www.webmd.com/digestive-disorders/cirrhosis-liver [2016, August 26].

2. Cirrhosis. http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cirrhosis/home/ovc-20187218 [2016, August 26].