ปลูกไขกระดูก ปลูกชีวิตใหม่ (ตอนที่ 7 และตอนจบ)

  • โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
  • 7 ตุลาคม 2559
  • Tweet
ปลูกไขกระดูก

หลังการปลูกถ่ายไขกระดูก จะต้องมีการปรับอาหารการกินให้กับผู้ป่วย เพื่อให้ผู้ป่วยแข็งแรงและป้องกันน้ำหนักตัวเกิน อันเป็นการป้องกันภาวะความดันโลหิตสูง ระดับคลอเรสเตอรอลสูง และผลเสียอื่นๆ ไปด้วยในตัว

นักโภชนาการอาหารอาจให้คำแนะนำให้กินอาหารดังต่อไปนี้

  • ผักและผลไม้อย่างน้อย 5 มื้อต่อวัน
  • เนื้อแดง (Lean meats) สัตว์ปีก (Poultry) และปลา
  • ธัญพืช
  • อาหารที่เป็นไฟเบอร์
  • นมหรือผลิตภัณฑ์ที่มีนมไขมันต่ำ เพื่อไห้มีแคลเซียมที่เพียงพอ
  • อาหารที่มีเกลือหรือไขมันต่ำ
  • หลีกเลี่ยงการดื่มแอลกอฮอล์
  • หลีกเลี่ยงการกินผลไม้เกรฟฟรุต (Grapefruit) เพราะมีผลต่อยากดภูมิในกลุ่ม Calcineurin inhibitors

หลังออกจากโรงพยาบาล ผู้ป่วยยังต้องมีการฟื้นฟูตัวอีกเป็นเวลาหลายเดือน – 1 ปี ขึ้นอยู่กับภาวะแทรกซ้อน และจะต้องมีการติดตามพบแพทย์อยู่สม่ำเสมอ

อนึ่ง สำหรับขั้นตอนการบริจาคไขกระดูกแบบเจาะจากโพรงกระดูก (Bone marrow harvest) นั้น ผู้บริจาคจะถูกวางยาสลบ แพทย์จะใช้เข็มทิ่มไปยังผิวหนังบริเวณสะโพก แล้วดูดเอาไขกระดูกออกมา

และเพื่อให้ได้ปริมาณไขกระดูกที่พอเพียง แพทย์มักจะใช้เข็มดูดออกมาจากบริเวณส่วนต่างๆ ของกระดูกเชิงกราน (Pelvis) หรือบางทีก็ใช้บริเวณกระดูกสันอก (Sternum) ซึ่งร่างกายจะสร้างไขกระดูกขึ้นทดแทนได้ภายใน 1-2 สัปดาห์ ส่วนไขกระดูกที่นำออกมานั้นจะถูกแช่แข็งไว้ (Frozen) จนกว่าจะถูกนำมาใช้

โดยขั้นตอนนี้อาจใช้เวลาเป็นชั่วโมง เมื่อผู้บริจาคตื่นขึ้นจะรู้สึกปวดบริเวณที่เข็มทิ่ม และรู้สึกอ่อนเพลียกว่าปกติประมาณ 1-2 สัปดาห์

อย่างไรก็ดี ปัจจุบันแพทย์มักใช้การปลูกถ่ายสเต็มเซลล์ (Peripheral blood stem cell transplants) มากกว่าการปลูกถ่ายไขกระดูก เพราะการเก็บสเต็มเซลล์จากเลือดจะทำได้ง่ายกว่าไขกระดูก และมักจะเก็บได้ในปริมาณที่มากกว่า นอกจากนี้ หลังการปลูกถ่าย การตรวจนับเม็ดเลือด (Blood counts) ก็มักจะทำได้เร็วกว่า

แหล่งข้อมูล

1. Bone marrow transplant. http://www.mayoclinic.org/departments-centers/transplant-center/bone-marrow-transplant/preparing/process [2016, October 6].

2. Bone Marrow Transplantation. http://www.hopkinsmedicine.org/healthlibrary/conditions/hematology_and_blood_disorders/bone_marrow_transplantation_85,P00086/ [2016, October 6].

3. Bone marrow transplant. https://medlineplus.gov/ency/article/003009.htm [2016, October 6].

4. Bone marrow transplant. http://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/cancers-in-general/treatment/transplant/bone-marrow-transplants [2016, October 6].