ปลูกไขกระดูก ปลูกชีวิตใหม่ (ตอนที่ 3)
- โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
- 3 ตุลาคม 2559
- Tweet
บุคคลากรที่เกี่ยวข้องในทีมปลูกถ่ายไขกระดูก (Transplant team) ประกอบด้วย
- แพทย์ผู้เชี่ยวชาญทางด้านมะเร็งวิทยา (Oncology) โลหิตวิทยา (Hematology) ภูมิคุ้มกันวิทยา (Immunology) และการปลูกถ่ายไขกระดูก (Bone marrow transplantation)
- พยาบาลผู้ช่วยเตรียมการก่อนและหลังการปลูกถ่ายไขกระดูก เช่น การให้ความรู้กับผู้ป่วย การประสานงานการทดสอบวินิจฉัยโรค และการดูแลติดตามผล
- นักโภชนาการ (Dietitians) ที่ช่วยในการกำหนดอาหารที่จำเป็นก่อนและหลังการปลูกถ่าย ซึ่งจะทำงานร่วมกับครอบครัวผู้ป่วยอย่างใกล้ชิด
- นักกายภาพบำบัด (Physical therapists) ที่ช่วยให้ผู้ป่วยสามารถเคลื่อนไหวได้อย่างแข็งแรงและอิสระหลังการปลูกถ่าย
- คนอื่นๆ ซึ่งอาจประกอบด้วย
o เภสัชกร
o ผู้เชี่ยวชาญระบบทางเดินหายใจ
o ผู้ชำนาญห้องแล็ป
o ผู้เชี่ยวชาญด้านการติดเชื้อ
o ผู้เชี่ยวชาญด้านผิวหนัง (Dermatologists)
o ผู้เชี่ยวชาญด้านระบบทางเดินอาหาร
o นักจิตวิทยา
การปลูกถ่ายไขกระดูกมีหลายประเภทขึ้นกับว่าใครเป็นผู้บริจาค โดยแบ่งเป็น
- การปลูกถ่ายไขกระดูกที่ได้จากตัวผู้ป่วยเอง (Autologous bone marrow transplant) – สเต็มเซลล์อาจได้จากการเพาะไขกระดูกหรือจากการสกัดโดยการเจาะเอาเฉพาะส่วนประกอบหนึ่งของเลือด (Apheresis) นำไปแช่แข็งแล้วนำกลับมาใส่ในตัวผู้ป่วยหลังการรักษา
- การปลูกถ่ายไขกระดูกที่ได้จากผู้อื่น (Allogeneic bone marrow transplant) – ผู้บริจาคจะมีชนิดของเนื้อเยื่อเช่นเดียวกับผู้ป่วย เช่นเดียวกันสเต็มเซลล์อาจได้จากการเพาะไขกระดูกหรือจากการสกัดโดยการเจาะเอาเฉพาะส่วนประกอบหนึ่งของเลือดซึ่งมักได้จากพี่หรือน้องของผู้ป่วย ส่วนผู้บริจาคคนอื่นอาจได้จาก
o บิดามารดา
o ผู้บริจาคคนอื่นที่ไม่มีความสัมพันธ์กัน (Unrelated bone marrow transplants = UBMT / Matched unrelated donor = MUD).
- การปลูกถ่ายไขกระดูกจากสายสะดือทารกแรกเกิด (Umbilical cord blood transplant) – สเต็มเซลล์ที่ได้จากเลือดที่ได้จากสายสะดือหลังทารกคลอด ซี่งเป็นสเต็มเซลล์ที่มีประสิทธิภาพมากกว่าสเต็มเซลล์ทีได้จากไขกระดูกของเด็กหรือผู้ใหญ่
แหล่งข้อมูล
1. Bone Marrow Transplantation. http://www.hopkinsmedicine.org/healthlibrary/conditions/hematology_and_blood_disorders/bone_marrow_transplantation_85,P00086/ [2016, October 2].