ปฐมพยาบาลภาคสนาม (ตอนที่ 6)
- โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
- 28 ตุลาคม 2559
- Tweet
โรงพยาบาลสนาม (Field hospital) เป็นหน่วยงานทางสาธารณสุขเคลื่อนที่ขนาดเล็ก ที่อาจจัดตั้งขึ้นในบริเวณที่มีเหตุการณ์เกิดขึ้น เช่น สนามรบ บริเวณที่เกิดภัยพิบัติ มหันตภัย
ทั้งนี้องค์การอนามัยโลก (The World Health Organization = WHO) ได้ให้คำนิยามของ “โรงพยาบาลสนาม” ว่าเป็น หน่วยงานทางสาธารณสุขเคลื่อนที่ ซึ่งมีความพร้อมในตัวเอง สามารถให้บริการด้วยการขยายตัวหรือหดตัวให้เหมาะกับสถานการณ์ฉุกเฉินที่เกิดขึ้นในช่วงระยะเวลาหนึ่ง
ระหว่างสงครามโลกครั้งที่ 2 โรงพยาบาลสนามจะเป็นโรงพยาบาลเคลื่อนที่ โดยใช้เป็นกระโจมผ้าใบใหญ่ๆ แต่ในปัจจุบันได้เปลี่ยนมาเป็นศูนย์สุขภาพที่มีอุปกรณ์พร้อมเคลื่อนที่ มีตั้งแต่ห้องพักขนาดเล็กไปยังขนาด 200 เตียง หรือมากกว่า มีเครื่องอำนวยความสะดวกที่จำเป็น เช่น ห้องฉุกเฉิน (Emergency rooms = ER) ห้องไอซียู (Intensive care unit = ICU) และคลีนิคผู้ป่วยนอก (Outpatient clinics)
สำหรับการจัดตั้งโรงพยาบาลสนามในประเทศไทยตามกระทรวงสาธารณสุข จะขึ้นอยู่กับความต้องการของ ชุมชนและทรัพยากรทางสาธารณสุขที่มีอยู่ แต่จะมุ่งเน้นเรื่องของการดูแลและประคับประคองผู้ป่วย โดยวัตถุประสงค์ของการจัดตั้งโรงพยาบาลสนาม คือ
- ให้การดูแลผู้ป่วยที่ไม่ได้อยู่ในภาวะวิกฤตเมื่อโรงพยาบาลไม่มีเตียงรับผู้ป่วยเพียงพอ
- ให้การดูแลผู้ป่วยอาการไม่หนัก แต่ไม่สามารถดูแลตนเองที่บ้านได้
- ใช้เป็นสถานที่เพื่อดูแลผู้ป่วยที่มีอาการคงที่และได้รับการส่งตัวมาจากโรงพยาบาลซึ่งดูแลผู้ป่วยในภาวะเฉียบพลันหรือวิกฤตจนดีขึ้นแล้ว
- อาจพิจารณาใช้เป็นสถานที่คัดกรองผู้ป่วย
ทั้งนี้ แนวทางด้านการบริหารจัดการโรงพยาบาลสนาม ประกอบด้วย
1. การเลือกสถานที่ ควรมีคุณสมบัติ ดังนี้
- อากาศโปร่ง และ เป็นสถานที่ที่มีการถ่ายเทอากาศได้ดี
- ไม่ควรอยู่ในชุมชนแออัด เช่น ตลาดสด
- มีสิ่งอำนวยความสะดวกทางด้านสาธารณูปโภคที่สำคัญในการดำเนินงาน เช่น ไฟฟ้า ประปา และอื่นๆ ตัวอย่างโรงพยาบาลสนาม เช่น อาคารเรียน หอพัก หอประชุม วัด หรือสำนักสงฆ์ (หากมีความจำเป็น) ที่อยู่ห่างจากชุมชน แต่มีระบบน้ำประปาและไฟฟ้าเข้าถึง
2. การจัดเตรียมวัสดุ อุปกรณ์และเวชภัณฑ์ที่อาจจำเป็น รวมถึง วัสดุสำนักงาน เครื่องอุปโภคบริโภค และน้ำดื่ม เสบียงอาหาร รวมถึงการฝึกอบรม ปฐมนิเทศ ตลอดจนการกำกับดูแลการทำงานของบุคลากรโดยเฉพาะอาสาสมัคร
บรรณานุกรม
1. Field hospital. https://simple.wikipedia.org/wiki/Field_hospital [2016, October 27].
2. แนวทางการจัดตั้งโรงพยาบาลสนาม. http://www.slideshare.net/UtaiSukviwatsirikul/ospital-29945193 [2016, October 27].
