บริจาคสมอง อวัยวะ และร่างกายที่ใช้แล้ว (ตอนที่ 2)
- โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
- 12 พฤษภาคม 2561
- Tweet
โดยการบริจาคนี้ถือว่าเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อการพัฒนาวิธีรักษาโรคให้หาย เพราะทำให้นักวิจัยและแพทย์สามารถเข้าใจถึงภาวะของโรคได้ง่าย เช่น โรคจิตเภท (Schizophrenia) โรคอัลไซเมอร์ (Alzheimer’s disease) โรคพาร์กินสัน (Parkinson’s disease) และโรควัวบ้าที่ติดจากการกินเนื้อที่ปนเปื้อนเชื้อโรควัวบ้า (variant Creutzfeldt-Jakob Disease = vCDJ)
ทั้งนี้ ภายหลังการเสียชีวิต จะมีเวลาเพียง 72 ชั่วโมง ในการเก็บเนื้อเยื่อสมองที่บริจาคเพื่อนำไปศึกษาต่อ
อย่างไรก็ดี มีหลายครั้งที่ธนาคารสมองไม่สามารถรับสมองที่แจ้งความประสงค์ในการบริจาคไว้ได้ เช่น กรณีที่ต้องรอเจ้าหน้าที่ชันสูตรพลิกศพถึงสาเหตุของการเสียชีวิตก่อน หรือกรณีที่มีการบริจาคร่างกายทั้งตัวไปเพื่อการศึกษากายวิภาค (Anatomical examination) แล้ว ซึ่งรวมถึงสมองและไขสันหลังด้วย หรือกรณีที่การอ่านพินัยกรรมหรือการทราบถึงความต้องการของผู้เสียชีวิตอาจเกิดขึ้นหลังจากที่เสียชีวิตไปเป็นเวลานานแล้ว
ในอังกฤษ การบริจาคสมองจะไม่เหมือนกับการบริจาคอวัยวะทั่วไป เพราะผู้ที่บริจาคสมองจะต้องแจ้งความประสงค์ต่างหาก และหลังการแจ้งความประสงค์แล้ว ในแต่ละปีผู้บริจาคจะต้องได้รับการประเมิน (Cognitive assessment) เพื่อทดสอบความจำด้วย
และเมื่อได้รับสมองที่บริจาคแล้ว จะมีการแบ่งสมองออกเป็น 2 ส่วน โดยส่วนหนึ่งจะถูกนำไปแช่แข็ง (Frozen) และอีกส่วนหนึ่งจะถูกนำมาตัดแยกเพื่อวิเคราะห์และเก็บรักษาบนแผ่นสไลด์ (Slides) ทั้งนี้ ตัวอย่างสมองเหล่านี้จะเก็บไปได้เรื่อยๆ อย่างไม่มีกำหนด โดยสมองที่ได้รับการบริจาคเมื่อหลายสิบปีก่อน ปัจจุบันก็ยังสามารถนำมาศึกษาได้อีก
สำหรับประเทศไทย การบริจาคจะมี 2 ลักษณะ กล่าวคือ การบริจาคร่างกายและการบริจาคอวัยวะ โดย
การบริจาคร่างกายจะเป็นการบริจาคทั้งร่าง ซึ่งประโยชน์ที่เกิดจากการบริจาคร่างกายจะเป็นไปเพื่อการศึกษา การวิจัยและการรักษาทางการแพทย์ เช่น
- เพื่อการศึกษาของนิสิตแพทย์และแพทย์ประจำบ้าน
- เพื่อการฝึกอบรมหัตถการต่างๆ และงานวิจัยทางการแพทย์
- เพื่อการศึกษาของนักศึกษาด้านการแพทย์และสาธารณสุขอื่นๆ
- เพื่อเก็บเนื้อเยื่อบางส่วนสำหรับการรักษาทางการแพทย์
- เพื่อให้แพทย์เฉพาะทางฝึกผ่าตัด
- เพื่อเก็บโครงกระดูกเพื่อการศึกษาตลอดไป
โดยสามารถบริจาคได้ตามสถานที่รับบริจาคร่างกายที่อยู่ใกล้ทั้งในกรุงเทพและต่างจังหวัด เช่น
- โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ สภากาชาดไทย
- โรงพยาบาลศิริราช ภาควิชากายวิภาคศาสตร์
- ภาควิชากายวิภาคศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
- โรงพยาบาลรามาธิบดี ภาควิชากายวิภาคศาสตร์
- คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
แหล่งข้อมูล:
- บริจาคร่างกาย บริจาคอวัยวะ. http://donationthailand.com/%E0%B8%9A%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%88%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A2-%E0%B8%9A%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%88%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%AD%E0%B8%A7%E0%B8%B1 [2018, May 11].
- Brain donation urged by Cardiff dementia research centre . http://www.bbc.com/news/uk-wales-43084710 [2018, May 11].
- Brain donation. https://www.hta.gov.uk/guidance-public/brain-donation [2018, May 11].
