ยานิคาร์ดิปีน (Nicardipine หรือ Nicardipine hydrochloride หรือ Cardene) เป็นยาในกลุ่ม Calcium channel blockers ทางคลินิกใช้เป็นยารักษาอาการโรคความดันโลหิตสูงและอาการเจ็บหน้าอกด้วยภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด มีรูปแบบผลิตภัณฑ์เป็นทั้งยาชนิดรับประทานและยาฉีด ทางด้านกลไกการออกฤทธิ์จะเหมือนกับยา Nifedipine Amlodipine, Felodipine ซึ่งเป็นยาในกลุ่ม Calcium channel blockers เช่นกัน
หลังยาเข้าสู่ร่างกาย ปริมาณยานิคาร์ดิปีนมากกว่า 95% จะเข้าจับกับพลาสมาโปรตีนในกระแสเลือด ตับมีหน้าที่คอยเปลี่ยนแปลงและทำลายโครงสร้างของยานี้อย่างต่อเนื่อง และต้องใช้เวลาประมาณ 8.6 ชั่วโมงในการกำจัดยานี้ออกจากร่างกายโดยผ่านทิ้งไปกับปัสสาวะและอุจจาระ
การจะเลือกใช้ยานิคาร์ดิปีนเพื่อรักษาความดันโลหิตสูงในผู้ป่วยหรือไม่นั้นขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ผู้รักษาแต่เพียงผู้เดียว โดยมีเงื่อนไขประกอบในการพิจารณาก่อนการใช้ยานี้ดังนี้เช่น
ยานิคาร์ดิปีนยังก่อให้เกิดอาการข้างเคียง (ผลข้างเคียง) ต่อระบบการทำงานของหัวใจ ต่อระ บบประสาท ต่อระบบทางเดินอาหาร ต่อกล้ามเนื้อ ต่อระบบการหายใจ ผิวหนัง และรวมถึงกระบวน การเผาผลาญพลังงานในร่างกายอีกด้วย
อนึ่งสำหรับอาการข้างเคียงบางอย่างจะเป็นสัญญาณให้ทราบว่าผู้ป่วยไม่เหมาะสมที่จะใช้ยานิคาร์ดิปีน และควรหยุดการใช้ยานี้ทันทีเมื่อหลังใช้ยานี้แล้วพบอาการความดันโลหิตต่ำ เกิดภาวะหัวใจเต้นเร็ว หรือปวดศีรษะ
คณะกรรมการอาหารและยาของไทยได้บรรจุยานิคาร์ดิปีนอยู่ในบัญชียาหลักแห่งชาติโดยระบุวัตถุประสงค์การใช้ยานิคาร์ดิปีนดังนี้
1. ใช้กับผู้ป่วยความดันโลหิตสูงที่เกิดอย่างฉุกเฉิน (Hypertensive emergencies) ที่ไม่มีภาวะแทรกซ้อนทางหัวใจ
2. ใช้เป็นยาแทน (Alternative drug) ในกรณีที่ไม่สามารถใช้ยา Sodium nitroprusside (ยาลดความดันโลหิตสูง) หรือ Glyceryl trinitrate (Nitroglycerin) ได้
ทั้งนี้เราสามารถพบเห็นการใช้ยานิคาร์ดิปีนได้ตามสถานพยาบาลต่างๆและสามารถซื้อหายานิคาร์ดิปีนชนิดรับประทานได้จากร้านขายยาขนาดกลางขึ้นไป
ยานิคาร์ดิปีนมีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้เช่น
กลไกการออกฤทธิ์ของยานิคาร์ดิปีนคือ ตัวยาจะออกฤทธิ์โดยลดประจุไฟฟ้าแคลเซียมที่ถูกนำเข้าในกล้ามเนื้อเรียบซึ่งอยู่ที่ผนังเซลล์ของหลอดเลือดแดง ส่งผลให้หลอดเลือดขยายตัวและเป็นการเพิ่มปริมาณออกซิเจนที่ไปเลี้ยงอวัยวะต่างๆได้เป็นอย่างดี เป็นผลให้ความดันโลหิตกลับมาเป็นปกติ ลดอาการเจ็บหน้าอกจากภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดตามสรรพคุณ
ยานิคาร์ดิปีนมีรูปแบบการจัดจำหน่ายเช่น
ขนาดการใช้ยานิคาร์ดิปีนขึ้นกับชนิดของภาวะอาการและความรุนแรงของอาการ จึงอยู่ในดุลพินิจของแพทย์ผู้รักษาเป็นกรณีไป ในบทความนี้ขอยกตัวอย่างขนาดยารับประทานที่ใช้บำบัด รักษาโรคความดันโลหิตสูงและป้องกันภาวะหัวใจขาดเลือดเท่านั้นเช่น
*อนึ่ง: ขนาดการใช้ยานี้ที่เป็นยาฉีดขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของแพทย์ผู้รักษาและยาฉีดมักจะถูกใช้แต่ในสถานพยาบาลเท่านั้น
*****หมายเหตุ:
เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมถึงยานิคาร์ดิปีน ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรดังนี้
หากลืมรับประทานยานิคาร์ดิปีนสามารถรับประทานเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการรับประทานยาในมื้อถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มขนาดรับประทานเป็น 2 เท่า
อย่างไรก็ตามเพื่อประสิทธิผลของการรักษาควรรับประทานยานิคาร์ดิปีนตรงเวลา
ยานิคาร์ดิปีนสามารถก่อให้เกิดผลไม่พึงประสงค์ (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง) กับระบบอวัยวะต่างๆของร่างกายได้ดังนี้เช่น
มีข้อควรระวังการใช้ยานิคาร์ดิปีนเช่น
***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา” ที่รวมถึงยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมยานิคาร์ดิปีนด้วย) ยาแผนโบราณทุกชนิดและสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้งควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ (อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน
ยานิคาร์ดิปีนมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นเช่น
ควรเก็บยานิคาร์ดิปีนในช่วงอุณหภูมิ 20 - 25 องศาเซลเซียส (Celsius) ไม่เก็บยาในช่องแช่แข็งของตู้เย็น เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสงแดด ความร้อนและความชื้น และไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์
ยานิคาร์ดิปีนที่จำหน่ายในประเทศไทย มียาชื่อการค้าอื่นและบริษัทผู้ผลิตเช่น
ชื่อการค้า | บริษัทผู้ผลิต |
---|---|
Cardepine (คาร์ดีปีน) | Great Eastern |
Nicardipine Aguettant (นิคาร์ดิปีน อะกูตอนต์) | Aguettant |