ทีบี ในวันนี้ (ตอนที่ 5)

  • โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
  • 15 มีนาคม 2559
  • Tweet
ทีบีในวันนี้

การตรวจเลือด IGRAs จะเหมาะกับ

  • ผู้ที่เคยได้รับวัคซีนบีซีจี (Bacille Calmette–Guérin = BCG) ซึ่งเป็นวัคซีนใช้ป้องกันวัณโรค
  • ผู้ที่ไม่สะดวกที่จะกลับมาอีกครั้งเพื่อดูปฏิกริยาที่เกิดทางผิวหนัง

ผู้ที่เคยได้รับวัคซีนบีซีจีอาจทำให้การทดสอบปฏิกิริยาทางผิวหนังมีผลบวกได้แม้จะไม่ได้ติดเชื้อ ดังนั้นจะต้องทำการตรวจซ้ำ ผิดกับการตรวจเลือด IGRAs ที่จะให้ผลชัดเจนกว่า เพราะวัคซีนที่เคยได้รับจะไม่มีผลต่อการตรวจเลือดแต่อย่างใด

อย่างไรก็ดี สำหรับเด็กที่อายุต่ำกว่า 5 ปี ควรใช้การทดสอบปฏิกิริยาทางผิวหนังมากกว่าการตรวจเลือด

ผลการตรวจที่เป็นบวกจะสามารถบอกได้เพียงว่า คนๆ นั้นได้ติดเชื้อวัณโรคแล้ว แต่ไม่สามารถบอกได้ว่าเป็นวัณโรคระยะแฝงหรือกำลังพัฒนาไปเป็นวัณโรคที่แสดงอาการ ดังนั้นจึงต้องอาศัยการตรวจอื่นๆ เพิ่มเติม เช่น การเอ็กซเรย์ปอด (Chest X-ray) การทำซีทีสแกน (CT scans) การตรวจเสมหะ (Sputum tests) เป็นต้น

โดยทั่วไปอาจไม่จำเป็นต้องตรวจวัณโรคในผู้ที่มีความเสี่ยงต่ำในการติดเชื้อ ผู้ที่ควรตรวจคัดกรองว่าเป็นวัณโรคหรือไม่ คือผู้ที่มีปัจจัยความเสี่ยงสูงดังกล่าวข้างต้น

ผู้ป่วยที่ติดเชื้อเฮชไอวีมักจะป่วยเป็นวัณโรคด้วย โดยผู้ป่วยที่ติดเชื้อเฮชไอวีและเป็นวัณโรคระยะแฝงแล้วไม่ทำการรักษา จะสามารถพัฒนาไปเป็นวัณโรคที่แสดงอาการได้เร็วขึ้น และหากเป็นวัณโรคที่แสดงอาการแล้วไม่ทำการรักษาก็จะทำให้เสียชีวิตเร็วขึ้น ทั้งนี้ วัณโรคเป็นสาเหตุอันดับต้นๆ ที่ทำให้เกิดการเสียชีวิตในหมู่ผู้ป่วยที่ติดเชื้อเฮชไอวี

ส่วนการป้องกันวัณโรคสามารถทำได้โดย

  • อย่าอยู่ในห้องแคบอบอ้าวกับคนที่เป็นวัณโรคเป็นระยะเวลานาน จนกว่าคนนั้นจะได้รับการรักษาแล้วอย่างต่ำ 2 สัปดาห์ขึ้นไป
  • หากต้องดูแลผู้ป่วยที่เป็นวัณโรคแล้วยังไม่รับการรักษา ให้ใช้อุปกรณ์ช่วยป้องกัน เช่น หน้ากาก (Face masks) เป็นต้น
  • หากอยู่ร่วมกับผู้ป่วยที่เป็นวัณโรค ให้ช่วยดูแลและสนับสนุนให้ผู้ป่วยปฏิบัติตามคำสั่งแพทย์อย่างเคร่งครัด และเพื่อให้บรรลุผลในการควบคุมโรค ควรคำนึง ดังนี้
  • ตรวจวินิจฉัยผู้สงสัยว่าจะติดเชื้อให้เร็วทันที
  • ป้องกันการแพร่กระจายเชื้อโรคที่แพร่ทางอากาศ (Airborne precautions)
  • รักษาผู้ที่สงสัยว่าจะเป็นหรือผู้ที่ติดเชื้อวัณโรค

แหล่งข้อมูล

1. Tuberculosis (TB)http://www.cdc.gov/tb/topic/basics/default.htm[2016, March 14].

2. Tuberculosis. http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/tuberculosis/home/ovc-20188556[2016, March 14].