ติดเชื้อแค่ในช่องปาก แต่แพร่โรคร้ายได้ทั่วตัว (ตอนที่ 2)
- โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
- 13 กันยายน 2559
- Tweet
นอกจากนี้ ผู้ที่เคยได้รับเคมีบำบัดต้องหมั่นมาพบทันตแพทย์ เพราะผลแทรกซ้อนจากเคมีบำบัดมีผลต่อระบบเลือด ซึ่งอาจทำให้ผู้ป่วยมีอาการซีด ติดเชื้อง่าย เลือดออกง่าย สามารถเกิดภาวะเยื่อบุช่องปากอักเสบ ทำให้เกิดแผลในช่องปาก เกิดการติดเชื้อ มีเลือดออก เกิดอาการปวด และกินอาหารไม่ได้
การติดเชื้อในช่องปาก (Oral infections) เกิดขึ้นได้เสมอ แบคทีเรียและไวรัสมักเป็นสาเหตุสำคัญของการติดเชื้อในช่องปาก ซึ่งมีผลต่อฟัน เหงือก เพดานปาก ลิ้น ริมฝีปาก และกระพุ้งแก้ม
นอกจากนี้ยังมีการพบว่า การติดเชื้อในช่องปากโดยเฉพาะโรคปริทันต์อักเสบ (Periodontitis) ยังเป็นสาเหตุทำให้เกิดโรคที่มีการทำลายอวัยวะหลายระบบ (Systemic diseases) เช่น โรคหัวใจและหลอดเลือด (Cardiovascular disease) โรคปอดติดเชื้อ (Bacterial pneumonia) โรคเบาหวาน (Diabetes mellitus) และทารกแรกเกิดน้ำหนักตัวน้อย (Low birth weight)
โดยมีการสันนิษฐานว่า โรคต่างๆ เกิดจากการแพร่กระจายของเซลล์ร้าย (Metastatic) จากช่องปาก ที่เป็นผลมาจาก
- การติดเชื้อเข้าสู่ร่างกายในภาวะมีแบคทีเรียในเลือด ซึ่งอาจมีอยู่เพียงชั่วคราวแล้วหายไป (Transient bacteremia)
- การไหลเวียนของสารพิษจุลินทรีย์ (Microbial toxins) ในปาก
- การอักเสบในช่องปากที่ทำลายภูมิคุ้มกัน (Immunological injury)
โดยตัวอย่างของโรคที่มีสาเหตุมาจากการติดเชื้อในช่องปาก ได้แก่
1. โลหิตเป็นพิษ (Septicemia / Bacteremia)
ซึ่งอาจเป็นผลมาจากขั้นตอนการทำทันตกรรมอย่าง การถอนฟัน (Tooth extraction) การรักษารากฟัน (Endodontic treatment) การทําศัลยกรรมปริทันต์ (Periodontal surgery) และการเกลารากฟัน (Root scaling) ที่ทำให้เชื้อจุลินทรีย์แพร่กระจายเข้าสู่กระแสเลือดไปตามอวัยวะต่างๆ ได้ เช่น หัวใจ ปอด
ทั้งนี้ ในสภาวะปกติร่างกายจะสร้างสารเคมีทำลายเชื้อโรคใส่ไว้ตามจุดต่างๆ เช่น สารดีเฟนซิน (Defensins) ในช่องปากจะเป็นตัวต้านไม่ให้แบคทีเรียจากคราบจุลินทรีย์ (Dental plaque) เข้าสู่เนื้อเยื่อบุผิว (Epithelium) แม้จะมีแบคทีเรียเพียงเล็กน้อยทีเล็ดลอดเข้าสู่กระแสเลือดได้
แต่หากเป็นภาวะที่ผิดปกติ เช่น ร่างกายได้รับบาดเจ็บ ภาวะเลือดมีออกซิเจนน้อย (Hypoxia) หรือภูมิต้านทานต่ำ (จากการเป็นเอดส์ หรือจากการกินยากดภูมิ หรืออื่นๆ) เชื้อจุลินทรีย์ก็สามารถแพร่กระจาย เป็นสาเหตุให้เกิดการติดเชื้ออย่างเฉียบพลันหรืออย่างเรื้อรังได้ ดังนั้นหากมีปัญหาเรื่องช่องปาก โอกาสที่เชื้อจะเข้าสู่กระแสเลือดจนทำให้เกิดภาวะโลหิตเป็นพิษจึงมีมากเป็น 2-10 เท่า
แหล่งข้อมูล
1. “ติดเชื้อช่องปาก” อันตรายกว่าที่คิด เสี่ยงลุกลามลำคอ หลอดลม ปอด!!!. http://manager.co.th/QOL/ViewNews.aspx?NewsID=9590000042389 [2016, September 12].
2. Systemic Diseases Caused by Oral Infection. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC88948/ [2016, September 12].
3. Oral Infections. http://www.humanillnesses.com/Infectious-Diseases-My-Si/Oral-Infections.html [2016, September 12].
