ตรุษจีนระวังภัย ไข้หวัดนก (ตอนที่ 1)
- โดย ดร. วิทยา มานะวาณิชเจริญ
- 24 มกราคม 2555
- Tweet
นายแพทย์สมัย กังสวร ผู้อำนวยการสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 3 จังหวัดชลบุรี กระทรวงสาธารณสุข เปิดเผยว่า แม้ขณะนี้ประเทศไทยยังไม่มีการติดเชื้อไข้หวัดนกในสัตว์ปีกก็ตาม แต่ต้องมีการป้องกันเฝ้าระวังโรคอย่างเต็มที่ โดยเฉพาะผู้บริโภคเนื้อสัตว์ปีกในช่วงตรุษจีนปีนี้ ควรเลือกซื้อเนื้อสัตว์ปีกที่สด ไม่มีรอยช้ำ หรือมีจุดเลือดออก
ไข้หวัดนก (Avian influenza) เป็นโรคที่เกิดจากไวรัสไข้หวัดใหญ่ชื่อ H5N1 ซึ่งพบได้ในสัตว์ปีก ตามประวัติศาสตร์ พบว่าโรคนี้เกิดขึ้นครั้งแรกในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 19 ในประเทศอิตาลี ในสมัยนั้น เรียกกันว่าไข้หวัดสเปน (Spanish flu)
ต่อมาโรคนี้ได้ระบาดอย่างหนักไปทั่วโลก สร้างความหายนะอย่างใหญ่หลวงให้กับอุตสาหกรรมสัตว์ปีกในทุกประเทศที่ระบาด อาทิ ในปี พ.ศ. 2547 ประเทศไทยประสบภัยจากการระบาดของไข้หวัดนก จนก่อให้เกิดความเสียหายแก่เศรษฐกิจครั้งใหญ่ โดยเฉพาะในบรรดาผู้เลี้ยงไก่ที่ต้องลงเอยด้วยการฆ่าไก่ในฟาร์มหลายล้าตัว เพื่อระงับการแพร่กระจายของโรค
สาธารณชนหมดความเชื่อมั่นในผลิตภัณฑ์จากไก่ จึงลดการบริโภคไก่อย่างฮวบฮาบ ในขณะเดียวกันก็สั่งห้ามการนำเข้าไก่จากต่างประเทศ อย่างไรก็ตาม มีปัจจัยอื่นๆ ที่ช่วยแพร่กระจายเชื้อไวรัสของไข้หวัดนก รวมทั้งนกที่อพยพจากแดนไกล อุณหภูมิที่เย็นลงกว่าปรกติ (ซึ่งช่วยให้เชื้อไวรัสรอดตาย) และการเฉลิมฉลองเทศกาลต่างๆ ในเวลานั้น
สัตว์เลี้ยงในบ้าน อาทิ สุนัข แมว หมู และนก สามารถติดเชื้อไข้หวัดนก แล้วจะแสดงอาการของเชื้อไวรัส H5N1 โดยปกติ ไข้หวัดนกไม่ติดต่อกับมนุษย์ แต่เมื่อเชื้อไวรัสกลายพันธุ์คนจะติดเชื้อไวรัส เรียกว่า “ไข้หวัดนกในคน” มักเกิดขึ้นในฤดูหนาวและฤดูใบไม้ผลิ [อากาศเย็น]
การตรวจวินิจฉัยโรคไข้หวัดนกในระยะแรกต้องใช้เวลาในการตรวจสอบนาน 3 – 4 วัน โดยวิธีมาตรฐานของ H5N1 โดยเฉพาะ ด้วยการเพาะแยกเชื้อไวรัสในไข่ไก่ฟักหรือเซลล์เพาะเลี้ยง ส่วนใหญ่เชื้อนี้จะติดง่ายในบรรดาคนหนุ่มสาว ช่วงอายุ 18 – 20 ปี และมีอัตราการตายสูงกว่า 60%
สหรัฐอเมริกาเป็นประเทศแรกสามารถผลิตวัคซีนไข้หวัดนก โดยสร้างจากสายพันธุ์ที่ติดเชื้อในคน เมื่อ พ.ศ. 2550 อีก 1 ปีต่อมา บริษัทชีวผลิตภัณฑ์เคอซิงปักกิ่ง ในประเทศจีน ก็สามารถผลิตวัคซีนไข้หวัดนก หลังจากที่ได้ใช้กับอาสาสมัครกว่า 500 คน ก็ยืนยันว่าวัคซีนมีความปลอดภัยและมีประสิทธิผลจริง
ในเวลาไล่เลี่ยกัน ทีมวิจัยคณะสัตวแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ก็สามารถพัฒนาชุดตรวจสอบไข้หวัดนก H5N1 ที่ครอบคลุมถึงไข้หวัดใหญ่ ด้วยต้นทุนการตรวจต่ำและรู้ผลภายใน 1 วันได้สำเร็จ ประจวบเหมาะกับการเกิดไข้หวัดนก H5N1 ระบาดอีกครั้งหนึ่งในประเทศไทย ในปีเดียวกัน (พ.ศ. 2551)
การป้องกันโรคไข้หวัดนก สามารถทำได้โดย (1) รับประทานอาหาร โดยเฉพาะเป็ดไก่ ที่ปรุงสุกอย่างทั่วถึงทุกชิ้นส่วนแล้วเท่านั้น (2) ดูแลสุขภาพร่างกายให้แข็งแรงอยู่เสมอ (3) หมั่นล้างมือเป็นประจำเพื่อฆ่าเชื้อโรคและเป็นมาตรการป้องกันการติดเชื้อที่ดี และ (4) ให้รีบไปพบแพทย์ทันที หากมีไข้สูงและเคยสัมผัสสัตว์ปีกที่ป่วยหรือตาย
แหล่งข้อมูล:
- สธ.แนะนำผู้บริโภคสัตว์ปีกตรุษจีนเน้นสุกสะอาดปลอดหวัดนก http://www.manager.co.th/Home/ViewNews.aspx?NewsID=9550000009486 [2012, January 23].
- Avian influenza. http://en.wikipedia.org/wiki/Avian_influenza [2012, January 23].
