ชุดปฐมพยาบาลเบื่องต้น (ตอนที่ 4 และตอนจบ)

มูลนิธิเพื่อการวิจัยและพัฒนาระบบยา สานต่อ “โครงการตู้ยาโรงเรียน” ด้วยการจัดพิมพ์หนังสือ “คู่มือตู้ยาโรงเรียนและแนวทางการรักษาโรคที่พบบ่อย” มอบให้กับสถานศึกษาในจังหวัดระยอง หวังสร้างสุขภาวะให้กับเยาวชน ตลอดจนให้ความรู้ในวิธีการเก็บรักษา และการใช้ยาและเวชภัณฑ์อย่างถูกต้องเหมาะสม

การบรรจุยาในตู้ยา หรือชุดปฐมพยาบาลเบื้องต้น (First-aid kit) อาจยังเป็นที่ถกเถียงกัน โดยเฉพาะเมื่อใช้นอกโรงพยาบาล อย่างไรก็ตาม ชุดปฐมพยาบาลที่ใช้ในครอบครัว อาจรวมถึงยาเพื่อช่วยชีวิต (Life-saving medications) นอกเหนือจากยาแก้ปวด (Painkiller) ยาบรรเทาอาการ (Symptomatic relief) และยาทาเฉพาะที่ (Topical) ซึ่ง 3 รายการหลัง เป็นสิ่งที่จะพบเห็นในชุดปฐมพยาบาลที่ใช้กันทั่วไป

ยาเพื่อช่วยชีวิต ได้แก่ แอสไพริน (Aspirin) ซึ่งส่วนใหญ่ใช้เพื่อในกรณีเจ็บหน้าอก (Chest pain) เพื่อต้านการจับตัวเป็นลิ่มเลือด (Anti-platelet) ยาอีไพเนฟรีน (Epinephrine) ซึ่งมีชื่อการค้าว่า อีไพเพน (Epipen) อยู่ในกระบอกฉีดอัตโนมัติ (Autoinjector) ใช้เพื่อรักษาอาการช็อกจากภาวะภูมิแพ้ (Anaphylactic shock) เมื่ออยู่ในป่ากว้างหรือค่ายพัก

ยาแก้ปวด ได้แก่ พาราเซตามอล (Paracetamol) ซึ่งมีอีกชื่อหนึ่งว่า อะเซ็ทตามีโนเฟน (Acetaminophen) เป็นที่นิยมแพร่หลาย มีทั้งยาเม็ด (Tablet) และยาน้ำ (Syrup) ยาแก้ปวดที่ต้านอักเสบ (Anti-inflammatory) อาทิ ยาไอบูโปรเฟน (Ibuprofen) ยานาโปรเซน (Naproxen) ใช้รักษาอาการเคล็ด (Sprains) และออกแรงมากเกินไป (Strains) ยาโคเดอีน (Codeine) ซึ่งเป็นทั้งยาแก้ปวด และต้านอุจจาระร่วง (Anti-diarrheal)

ยาบรรเทาอาการ ได้แก่ ยาต้านอุจจาระร่วง อาทิ ยาโลเปอราไมด์ (Loperamide) โดยเฉพาะในที่กันดารน้ำ (Dehydration) และเป็นสาเหตุของการตายในเด็ก ยาผงเกลือแร่ (Oral rehydration salts) ยาต้านภูมิแพ้ (Antihistamine) อาทิ ไดเฟนไฮดรามีน (Diphenhydramine) การรักษาพิษดูดซึม อาทิ ยาถ่านชาร์โคล (Activated charcoal) เกลือให้กลิ่น (Smelling Salts) ซึ่งเป็นสารแอมโมเนีย คาร์บอเนต (Ammonium carbonate)

ยาทาเฉพาะที่ ได้แก่ ยาขี้ผึ้งฆ่าเชื้อ (Antiseptic ointment) ซึ่งอาจเป็นน้ำเหลว (Fluid) ผ้าเช็ดความชื้น (Moist wipe) หรือ สเปรย์ รวมทั้งยาเบ็นซาลโคเนียม คลอไรด์ (Benzalkonium chloride) ยานีโอมัยซิน (Neomycin) ยาโพลิมัยซิน บี ซัลเฟต(Polymyxin B Sulfate) หรือ ยาสังกะสีบาซิทราซิน (Bacitracin Zinc) ยาโพวิโดน ไอโอดีน (Povidone iodine) ซึ่งเป็นยาฆ่าเชื้อโรค มีในรูปแบบของของเหลว ไม้พันสำลี (Swabstick) หรือผ้า/กระดาษเช็ด (Towelette) เจลว่านหางจรเข้ (Aloe vera gel) ซึ่งใช้สำหรับปัญหาผิวหนังต่างๆ รวมทั้งแผลไหม้ (Burns) แดดเผา (Sunburns) คัน (itching) และผิวแห้ง รวมทั้งใช้แทนเจลฆ่าเชื้ออักเสบ (Anti-biotic gel) เพื่อให้แผลชื้นขึ้น และป้องกันผ้าพันแผล (Bandage) ยึดติดกับแผล

นอกจากนี้ ยังมีเจลไหม้ (Burn gel) ซึ่งเป็นเจลน้ำ สำหรับทำให้เย็นลง และยาชาชนิดอ่อน (Mild anesthetic) อาทิ ไลโดเคน (Lidocaine) ยาขึ้ผึ้งแก้คัน (Anti-itch ointment) อาทิ ครีมไฮโดรคอร์ติโซน (Hydrocortisone) ครีมต้านภูมิแพ้ (Antihistamine) ซึ่งประกอบด้วย ไดเฟนไฮดรามีน โลชั่นคาลาไมน์ (Calamine) ครีมต้านเชื้อรา (Anti-fungal) ทิงค์เจอร์เบ็นซอยน์ (Tincture of benzoin) ปกป้องผิวหนัง และเทปปิดแผล (Adhesive bandage)

แหล่งข้อมูล:

  1. ตู้ยาโรงเรียนหวังเด็กสุขภาพดี http://www.dailynews.co.th/article/729/151476 [2012,September 1].
  2. First aid kit. http://en.wikipedia.org/wiki/First_aid_kit [2012,September 1].