จิตวิทยาผู้ใหญ่ ตอนที่ 201: การสะกดจิต (1)

จิตวิทยาผู้ใหญ่-201

      

      คืนหนึ่ง ผมและเพื่อนคนหนึ่ง นั่งอยู่แถวหน้าของไน้ต์คลับแห่งหนึ่งที่มีการแสดง (Act) ในเมืองแซน ดิเอโก้ (San Diego) เรากำลังจะชมการแสดงของนักจิตวิทยา ซึ่งให้ความบันเทิงแก่ผู้คนในท้องถิ่นและนักท่องเที่ยว โดยการสะกดจิต (Hypnotize) อาสาสมัครจากกลุ่มผู้เข้าชม (Audience) ให้แสดงสิ่งที่สนุก, แปลกประหลาด, และอึดอัดใจ (Embarrassed) บนเวที

      ก่อนที่นักสะกดจิตจะปรากฏตัว เพื่อนของผมสมมุติว่าชื่อพอล (Paul) พูดซ้ำซากไม่ต่ำว่า 10 ครั้งว่า จะไม่มีอะไรฉุดกระชากลากเขาขึ้นไปบนเวทีได้ และในที่สุด แสงบนเวทีก็เริ่มริบหรี่ลง (Dim) เมื่อนักสะกดจิตปรากฏตัว เขาเป็นนักแสดง (Performer) ที่เก่งมาก เพราะในไม่ช้าเขาสามารถทำให้ผู้เข้าชมหัวเราะ จากเรื่องตลกโปกฮาที่เขาเล่า จนเชื่อว่า เขาเป็นคนธรรมดาที่แสนวิเศษ (Wonderful) และไว้ใจได้ (Trust-worthy)

      “ขณะนี้เรามาถึงตอนที่น่าสนใจ” เขาเอ่ยด้วยน้ำเสียงแผ่วเบา (Soothing) “เพียงนั่งพิงหลังอย่างผ่อนคลาย (Relax) แล้วทำตามสิ่งที่ผมจะแนะนำ” นักสะกดจิตค่อยๆ พูดซ้ำนานารายการ “คุณไม่สามารถงอ (Bend) แขนขวา . . . คุณไม่สามารถหลับตา . . . แขนซ้ายของคุณจะเริ่มแข็งทื่อ (Rigid) และค่อยๆ ชูขึ้นเหนือศีรษะของคุณ”

      เมื่อผมมองไปรอบๆ ห้องสลัวๆ ผมพบว่าแขนซ้ายทื่อๆ ของหลายคนกำลังชูขึ้นเหนือศีรษะอย่างช้าๆ รวมทั้งแขนของพอลด้วย อย่างน่าประหลาดใจ ผมเองไม่สามารถ (และไม่กล้า) ชูแขนขึ้น ด้วยความกลัวว่า คนที่อาจรู้จักผมอยู่ในกลุ่มผู้เข้าชมด้วยกัน และเขาเหล่านั้นคงไม่ลืมพฤติกรรมอันแสดงออกซึ่งความโง่เขลาเบาปัญญาเช่นนั้น

      เมื่อสิ้นสุดการแสดง เราเดินออกเป็นแถว (File out) พอลไม่พูดอะไรเลยจนกระทั่งเรานั่งอยู่ในรถยนต์ด้วยกันอีกครั้ง แล้วเขาถามว่า “ทำไมคุณปล่อยให้ผมถูกสะกดจิตขึ้นไปบนเวที? คุณต้องปิดเงียบไม่บอกใครเป็นอันขาดนะเพื่อน” ผมยิ้มแล้วตอบว่า “คุณนี่สุดยอด (Terrific) นั่นเป็นการเลียนแบบ (Imitate) เอลวิส เพรสลี่ (Elvis Presley) โดยเพื่อนที่ไม่เต็มใจ (Reluctant)”

      แล้วผมก็เสริมว่า “ผมเองก็รู้สึกยั่วยวนใจ (Tempted) ที่จะลองเลียนแบบไมเคิ้ล แจ๊คสัน (Michael Jackson)” แม้ว่าผมได้เปลี่ยนชื่อของพอล และรายละเอียดเล็กน้อย เพื่ออำพรางตัวตนที่แท้จริงของเขาในการปกป้องชื่อเสียงและความภาคภูมิใจของเขา แต่เรื่องนี้เป็นเรื่องจริงที่แสดงถึงพฤติกรรมอันแปลกประหลาด ซึ่งเกิดขึ้นภายใต้การสะกดจิต

      กว่า 200 ปีมาแล้ว นักจิตวิทยาได้สร้างปริศนา (Puzzled) ในการสะกดจิต ตัวอย่างเช่น บางคนเชื่อว่า การสะกดจิตคือสภาวะคล้าย (Trance-like) ความมึนงง ซึ่งผู้คนจะทำเกือบทุกอย่างที่ถูกสั่งให้ทำโดยนักสะกดจิตที่เชื่อถือได้ ในขณะที่บางคนเชื่อว่า การสะกดจิตเป็นวิธีชักนำให้ผู้อื่นทำตาม (Comply) คำสั่งของสถานการณ์

      

แหล่งข้อมูล:

  1. Plotnik Rod. (2002). Introduction to Psychology (6th Ed). Pacific Grove, CA: Wadsworth -Thompson Learning.
  2. Hypnosis https://en.wikipedia.org/wiki/Hypnosis [2019, February 16].