จิตวิทยาผู้ใหญ่ตอนที่ 179: โลกของการนอนหลับ (2)

  • โดย ดร. วิทยา มานะวาณิชเจริญ
  • 16 กันยายน 2561
  • Tweet
จิตวิทยาผู้ใหญ่-179

      

      ขั้นตอนที่ 1 เป็นการเปลี่ยนผ่าน (Transition) จากสภาพตื่นนอน (Wakefulness) ไปยังสภาพนอนหลับ และยาวนาน 1 ถึง 7 นาที โดยที่เราจะค่อยๆ สูญเสียการสนองตอบต่อสิ่งเร้าและเริ่มประสบสภาวะถดถอย (Drifting) ของความคิดและภาพ

      ขั้นตอนนี้ แสดงออกโดยคลื่นเธตา (Theta) [พยัญชนะตัวที่ 8 ของภาษากรีก] ซึ่งมีความกว้างน้อยกว่า (Lower amplitude) และความถี่ต่ำกว่า (Lower frequency) คลื่นแอลฟา [พยัญชนะตัวที่ 1 ของภาษากรีก] ประมาณ 3 ถึง 7 รอบวงจร (Cycle) ต่อวินาที แม้ว่าขั้นตอนที่ 1 มักถูกจัดให้อยู่ในสภาวะนอนหลับ แต่บางคนที่ถูกปลุกเร้า (Aroused) จะรู้สึกว่ายังตื่นอยู่

      ขั้นตอนที่ 2 เป็นขั้นตอนที่นักวิจัยเรียกว่า การนอนหลับที่แท้จริง (Real sleep) แสดงออกถึงจุดเริ่มต้นของการนอนหลับ เนื่องจากผู้เข้ารับการวิจัย (Subject) รายงานว่าได้นอนหลับไป การติดตามผล (Trace) ด้วย EEG (= Electro-encephalogram) จะแสดงการระเบิด (Burst) ของกิจกรรมสมองเรียกว่า “แกนหมุน” (Spindle) การนอนหลับ

      เมื่อเราผ่านขั้นตอนที่ 2 ความตึงของกล้ามเนื้อ (Muscle tension), อัตราการเต้นของหัวใจ (Heart rate), การหายใจ (Respiration), และอุณหภูมิ (Temperature) ก็ค่อยๆ ลดลง แล้วมันจะกลายเป็นสภาวะยากที่จะตื่นอยู่ ประมาณ 30 ถึง 45 นาที ซึ่งเป็นช่วงที่เริ่มมีความคิดสั้นๆ แต่แตกกระจาย (Fragment) และรายงานว่ามีการฝันเกิดขึ้น

      ในขั้นตอนนี้ ร่างกายของเราจะสนองตอบสูงต่อสิ่งเร้าทางสรีรวิทยา แต่กล้ามเนื้อแขนขาที่เคยเคลื่อนไหวได้อย่างอิสระ (Voluntary limb muscle) จะกลายเป็นอัมพาต ดังนั้นถ้าเราฝันร้าย (Nightmare) ในขั้นตอนนี้ เราจะไม่สามารถทำอันตรายตนเอง เพราะเคลื่อนไหวไม่ได้ จากนั้น เราจะค่อยๆ ถดถอยไปสู่สภาวะการนอนหลับ โดยผ่านขั้นตอนที่ 3 แล้วเข้าสู่ขั้นตอนที่ 4

      ขั้นตอนที่ 4 เรียกว่า เป็นคลื่นชะลอตัว แสดงออกด้วยคลื่นที่มีความกว้าง (Amplitude) มาก และความถี่ (Frequency) ต่ำ ต่ำกว่า 4 รอบวงจรต่อวินาที เรียกว่า คลื่นเดลต้า [พยัญชนะตัวที่ 4 ของภาษากรีก] (Delta wave) และนับว่าเป็นขั้นตอนที่หลับลึกที่สุด เพราะเป็นสภาวะยากที่สุดที่จะตื่นอยู่ จึงอาจมีการพูดละเมอ (Sleep-talk) และ เดินละเมอ (Sleep-walk) แต่จะจำอะไรไม่ได้เลย หรือทำกิจกรรมบางอย่าง อาทิ เดินไปปิดนาฬิกาปลุกแล้วกลับมานอนต่อ หรือลุกขึ้นไปเข้าห้องน้ำเลย

      ในขั้นตอนที่ 4 อัตราการเต้นของหัวใจ, การหายใจ, อุณหภูมิ, และการไหลของโลหิตไปยังสมอง จะลดลง และจะมีการหลั่ง (Secretion) ของฮอร์โมนการเจริญเติบโต (Growth hormone) ซึ่งควบคุมการเผาผลาญอาหาร (Metabolism) การเจริญเติบโตของร่างกาย (Physical growth) และพัฒนาการของสมอง (Brain development)

      

แหล่งข้อมูล:

  1. Plotnik Rod. (2002). Introduction to Psychology (6th Ed). Pacific Grove, CA: Wadsworth -Thompson Learning.
  2. World sleep societyhttp://worldsleepsociety.org/about/bylaws/ [2018, September 15].