คุยกับหมอสมศักดิ์ ตอนเมื่อคุณพบแพทย์ ตอนที่ 5 เวียนหัวจะเป็นอัมพาตหรือไม่
- โดย ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
- 30 พฤษภาคม 2557
- Tweet
“คุณหมอครับ พี่เวียนหัวมากเหลือเกิน ลืมตาขึ้นมาก็บ้านหมุน เพดานจะหล่นมาใส่หัวอยู่แล้ว เดินไปไหนก็ไม่ได้ หูก็ไม่ค่อยได้ยิน พี่จะตายหรือเปล่าหมอ พี่จะเป็นอัมพาตหรือเปล่า” อาการเวียนหัวเป็นอาการที่ผมพบว่าผู้ป่วยจะมีความกังวลใจมากๆ เพราะเป็น ๆหาย ๆ ไม่หายขาด เดี๋ยวก็เป็นเดี๋ยวก็เป็น ผู้ป่วยแต่ละคนจะพบแพทย์หลายต่อหลายคนมาก เมื่อมาพบเราก็หวังจะหาย แต่พอผมถามว่าอาการเวียนหัวเป็นอย่างไร เป็นมากเมื่อใด สัมพันธ์กับอะไรบ้าง อะไรเป็นตัวกระตุ้น ทานยาอะไรมาบ้างและประวัติอื่นๆ อีก ผู้ป่วยก็บอกว่า “ หมออย่าถามพี่มาก พี่บอกอะไรหมอไม่ได้เลย พี่เวียนหัวมาก อย่าถามอะไรมากเลยหมอ จัดยามาให้พี่เลยดีกว่า” ผมก็อยากจัดยา รักษาให้พี่หายหรอกครับ แต่ไม่รู้จะจัดยาอะไรให้ เพราะยังไม่รู้เลยว่าอาการเวียนหัวนั้นเกิดจากสาเหตุใด การที่แพทย์จะบอกได้ว่าอาการเวียนหัวนั้น มีสาเหตุจากอะไร ต้องอาศัยข้อมูลจากประวัติโดยละเอียดจึงจะสามารถให้การวินิจฉัยโรคได้ถูกต้อง และก็ให้การรักษาได้ดี ลองติดตามดูครับว่าอาการเวียนหัวนั้นต้องอาศัยประวัติการเจ็บป่วยอะไรบ้าง
- อาการวิงเวียนศีรษะนั้นเป็นอย่างไร วิงเวียนจนหมุนเลยหรือเปล่า หรือแค่มึนๆศีรษะ เพราะถ้าอาการวิงเวียนจนหมุนนั้น ส่วนใหญ่แล้วน่าจะมีสาเหตุจากระบบประสาทการทรงตัวของประสาทหู ส่วนอาการมึน งงนั้นมักจะไม่มีสาเหตุที่แน่ชัด อาจเกิดจากยาที่ทาน การนอนไม่พอ หรือความกังวลก็ได้
- อาการวิงเวียนศีรษะนั้นสัมพันธ์กับการเคลื่อนไหว หรือท่าทางใด ท่าทางหนึ่งหรือไม่ เช่น เป็นเฉพาะช่วงหันศีรษะไปด้านซ้าย หรือตะแคงขวาเท่านั้น ท่าอื่นๆไม่เป็น ถ้ามีอาการวิงเวียนเฉพาะท่าใดท่าหนึ่งสาเหตุมักเกิดจากหินปูนในหูหลุด(โรคหินปูยในหู)
- อาการวิงเวียนศีรษะนั้น พบร่วมกับอาการผิดปกติอื่นๆ หรือไม่ เช่น หูอื้อ ได้ยินไม่ชัดเจน หรือปากเบี้ยว พูดไม่ชัด เป็นต้น ถ้าอาการวิงเวียนพบร่วมกับอาการพูดไม่ชัด ก็น่าจะมีสาเหตุการวิงเวียนศีรษะจากโรคในสมองมากกว่าโรคของหู เป็นต้น
- อาการวิงเวียนศีรษะนั้นเป็นๆหายๆ หรือเป็นมากขึ้นเรื่อยๆ ไม่เคยหายเลย ถ้ามีอาการวิงเวียนศีรษะเป็นๆหายๆ โอกาสที่จะเกิดจากระบบประสาทการทรงตัวของหูก็เป็นไปได้สูง เพราะถ้าเป็นโรคในสมองนั้นมักจะไม่เป็นๆหายๆ
- อาการวิงเวียนศีรษะนั้นสัมพันธ์กับเหตุการณ์อะไรบ้าง เช่น สัมพันธ์กับการเป็นไข้หวัด นอนไม่หลับ หรือสัมพันธ์กับการเดินทางด้วยรถ หรือเรือ เป็นต้น ถ้าได้ประวัติชัดเจนว่าเพิ่งเป็นไข้หวัดมา แล้วก็มีอาการวิงเวียนศีรษะ สาเหตุก็น่าจะเกิดจากการที่เป็นไข้หวัดแน่ๆ
- อาการวิงเวียนศีรษะนั้นพบร่วมกับอาการแขน ขาอ่อนแรงเล็กน้อย เดินเซ หยิบจับสิ่งของไม่ถนัด มือจะสั่นมากขึ้นเมื่อตักอาหารหรือดื่มน้ำหรือไม่ ถ้ามีอาการดังกล่าวสาเหตุก็น่าจะมีปัญหาที่สมองส่วนการทรงตัวแน่นอน
- อาการวิงเวียนศีรษะจะเป็นมากขึ้นเฉพาะช่วงที่เปลี่ยนท่าจากนอนเป็นนั่ง หรือจากนั่งเป็นยืน และอาการดังกล่าวเพิ่งเกิดขึ้นหลังจากทานยาลดความดันโลหิตสูง เป็นต้น ถ้าอาการแบบนี้ก็น่าจะมีสาเหตุจากการที่ยาลดความดันโลหิตสูง ทำให้มีการลดความดันอย่างมาก ส่งผลให้เวลาที่ผู้ป่วยเปลี่ยนท่า เลือดไปเลี้ยงสมองไม่ทัน เนื่องจากเกิดปัญหาความดันโลหิตลดต่ำลงมากเมื่อมีการเปลี่ยนท่า โดยความดันโลหิตค่าซิสโตลิคและไดแอสโตลิค ลดลงมากกว่าท่านอน 20 และ10 มิลลิเมตรปรอท ตามลำดับ
- อาการวิงเวียนศีรษะนั้นไม่รุนแรง เพียงแค่มึนงงและสัมพันธ์กับช่วงที่นอนไม่ค่อยหลับ หรือทานยานอนหลับ ส่วนใหญ่ก็จะสัมพันธ์กับปัญหาการนอนไม่หลับหรือเป็นฤทธิ์ของยานอนหลับ ที่ทำให้เกิดอาการดังกล่าว
โดยสรุป อาการวิงเวียนศีรษะนั้นมีสาเหตุหลักอยู่ 2 สาเหตุ คือ ระบบประสาทส่วนกลางในสมองส่วนที่ควบคุมการทรงตัว และระบบประสาทการทรงตัวของหู ซึ่งส่วนใหญ่แล้วจะมีสาเหตุจากระบบประสาทการทรงตัวของหูมากกว่า
อาการผิดปกติที่ต้องระวังว่าจะเกิดจากปัญหาของระบบประสาทการทรงตัวในสมอง คือ อาการวิงเวียนศีรษะร่วมกับอาการพูดไม่ชัด กลืนอาหารสำลัก ปากเบี้ยว เดินเซ แขน ขาอ่อนแรง ถ้าท่านมีอาการลองสำรวจว่าตนเองมีอาการดังกล่าวหรือไม่ และลองหลับตา ยื่นมือออกไปให้สุดแขนและนำมาแตะที่ปลายดั้งจมูกตนเอง ถ้าทำได้ก็ไม่น่าจะมีรอยโรคในสมอง แต่ถ้าแตะไม่ถูกที่ปลายดั้งจมูก ให้รีบมาพบแพทย์ทันทีครับ
ศ.นพ.สมศักดิ์ เทียมเก่า
อายุรแพทย์ประสาทวิทยา