คุยกับหมอสมศักดิ์ ตอน เมื่อคุณพบแพทย์ ตอนที่ 1 ประวัตินั้นสำคัญไฉน

การเจ็บป่วยเป็นเรื่องที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ เมื่อมีอาการเจ็บป่วยเบื้องต้นก็มักจะซื้อยามารับประทานเองหรือพักผ่อน อาการผิดปกติบางส่วนก็ดีขึ้นหายเองได้ อีกส่วนหนึ่งอาการไม่ดีขึ้นจำเป็นต้องพบแพทย์ เมื่อมาพบแพทย์ก็จะได้รับการสอบถามอาการเจ็บป่วยอย่างละเอียด ซึ่งแตกต่างกันในแต่ละอาการและความรุนแรง ปัญหาที่เกิดขึ้น คือ ผู้ป่วยหรือญาติไม่สามารถบอกรายละเอียดของอาการเจ็บป่วยได้ ทำให้ต้องเสียเวลาและค่าใช้จ่ายในการสืบค้นเพิ่มเติมอีกมาก เพียงแค่ได้ประวัติความเจ็บป่วยที่ละเอียดก็ทำให้สามารถวินิจฉัยโรคและให้การรักษาได้ทันที โดยไม่จำเป็นต้องสืบค้นเพิ่มเติมอื่นๆ ดังตัวอย่างต่อไปนี้

ญาตินำส่งผู้ป่วยหญิงอายุ 20 ปี ด้วยอาการปวดศีรษะรุนแรง และตรวจร่างกายไม่พบความผิดปกติอะไรนอกจากซึมต้องเรียกเสียงดังจึงตื่น แต่เนื่องจากมีอาการปวดศีรษะรุนแรงมาก แพทย์จึงส่งตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง ก็ไม่พบความผิดปกติ จึงได้เจาะหลัง (lumbar puncture) เพื่อตรวจว่ามีความผิดปกติของน้ำหล่อเลี้ยงสมองและไขสันหลัง (CSF:cerebrospinal fluid) หรือไม่ ซึ่งผลการตรวจก็ไม่พบความผิดปกติใด ๆ จึงยังไม่สามารถให้การวินิจฉัยได้

ต่อมาแพทย์อาวุโสท่านหนึ่งได้มาดูแลผู้ป่วยรายนี้ต่อ และอาการผู้ป่วยก็เริ่มดีขึ้นหลังจากเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลได้ 1 คืน ตื่นนอนขึ้นมาตอนเช้าอาการก็ดีขึ้น จึงได้ให้ประวัติเพิ่มเติมว่า ผู้ป่วยมีอาการปวดศีรษะเป็น ๆ หาย ๆ มานานหลายปี มีอาการปวดศีรษะบริเวณขมับซ้ายสลับกับด้านขวา ก่อนปวดศีรษะจะมีอาการมองเห็นแสงวิ่งไปมาก่อนจะมีอาการปวด ผู้ป่วยซื้อยาแก้ปวดศีรษะทานเองมาตลอด ช่วงนี้ใกล้สอบ อดนอน เครียดจึงมีอาการปวดศีรษะรุนแรงมากขึ้น ก่อนที่ญาติจะพามาหาหมอ ผู้ป่วยได้ทานยาแก้ปวดและยานอนหลับไปหลายเม็ดแล้วนอนหลับไป พอญาติมาพบว่ามีอาการนอนหลับ ซึมและบ่นปวดศีรษะรุนแรงมากจึงรีบนำส่งโรงพยาบาล

เมื่อมาถึงโรงพยาบาล แพทย์เห็นว่าซึมมากจึงส่งตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองและเจาะหลัง ก็ไม่พบความผิดปกติใด เมื่อผู้ป่วยนอนหลับไป 1 คืนเมื่อมาถึงโรงพยาบาล พอตื่นขึ้นมาตอนเช้าอาการจึงดีขึ้น สรุปได้ว่าผู้ป่วยเป็นอาการปวดศีรษะไมเกรนรุนแรง ซึ่งไม่มีความจำเป็นต้องส่งตรวจเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง หรือเจาะหลังใด ๆ ทั้งสิ้น

สิ่งที่ได้เรียนจากกรณีนี้คือ การได้ข้อมูลจากประวัติการเจ็บป่วยที่ชัดเจนและละเอียด จะสามารถช่วยในการวินิจฉัยภาวะเจ็บป่วยได้เป็นส่วนใหญ่ การเพิกเฉยต่อประวัติเจ็บป่วยและมุ่งเน้นไปที่การสืบค้นเพิ่มเติม อาจส่งผลให้เสียเวลา เสียโอกาสการรักษาที่รวดเร็ว และเสียค่าใช้จ่ายที่สูงได้

ดังนั้นประวัติการเจ็บป่วยเป็นเรื่องที่สำคัญมากในการวินิจฉัยโรค หรือภาวะเจ็บป่วย การสืบค้นเพิ่มเติมจะเป็นการหาข้อมูลมาสนับสนุนการวินิจฉัย ผมจะเล่าถึงความสำคัญของประวัติการเจ็บป่วย ซึ่งผู้ป่วยและญาติต้องเตรียมข้อมูลก่อนพบแพทย์จะได้ทำให้การวินิจฉัยและการรักษาเป็นไปอย่างรวดเร็ว และมีประสิทธิภาพ โดยจะเล่าในกลุ่มอาการทางระบบประสาทที่พบบ่อยที่ละอาการ เพื่อให้ท่านได้ติดตามบทความใน blog อย่างต่อเนื่อง เพื่อประโยชน์ของตัวท่านและคนที่เรารัก