คุยกับหมอรักษาโรคมะเร็ง ตอน: คำถามที่ควรถามแพทย์เมื่อจะ รักษาด้วยการฉายรังสี/ฉายแสง การใส่แร่
- โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
- 29 กรกฎาคม 2556
- Tweet
คำถามที่ควรถามแพทย์ในเรื่องรังสีรักษา (ฉายรังสี/ฉายแสง และ/หรือใส่แร่) คือ คำถามที่ ผู้ป่วยและครอบครัวอยากทราบ กังวล สงสัย กลัว และเช่นเดียวกับในการถามคำถามแพทย์ พยาบาล ทุกครั้ง ควรจดคำถามไว้ล่วงหน้าเสมอ เพื่อจะได้ถามได้ครบถ้วนรวดเร็ว
และเมื่อพบแพทย์ ถ้ามีญาติช่วยจดคำตอบด้วยยิ่งดี นอกจากนั้น ควรมีความรู้เบื้องต้นในโรค หรือในวิธีการรักษามาก่อน (หาอ่านจากหนังสือ หรือจากอินเทอร์เน็ต) เพื่อจะได้พอสื่อสาร พูดคุยกับแพทย์ พยาบาลได้เข้าใจมากขึ้น
***** อนึ่ง ผู้ป่วยและครอบครัว ควรต้องแจ้ง แพทย์ พยาบาล ให้ทราบล่วงหน้าก่อนเสมอ ว่า ผู้ป่วยมีสิทธิทางการรักษาอะไรบ้าง และต้องการใช้สิทธิ์อะไร ต้องการเอกสารที่แพทย์ต้องเขียนรับรองให้หรือไม่อย่างไร
- ตัวอย่างคำถามเมื่อต้องรักษาด้วยการฉายรังสี
- ก่อนการรักษา
- จำเป็นต้องฉายแสงไหม?
- ฉายแสงอวัยวะอะไรบ้าง?
- ฉายแสงนานเท่าไร? กี่ครั้ง? ตารางการฉายแสงเป็นอย่างไร?
- ดูแลบริเวณฉายแสงอย่างไร?
- อาบน้ำ ถูกน้ำได้ไหม?
- ถ้ามีความจำเป็นมาฉายแสงตามตารางไม่ได้ จะต้องทำอย่างไร?
- มีข้อห้ามอะไรระหว่างฉายแสง รวมทั้งเพศสัมพันธ์ และการตั้งครรภ์?
- ห้ามกินอะไร? ห้ามเครื่องดื่มอะไร?
- ทำงานได้ไหมช่วงฉายแสง?
- มีอาการอย่างไรที่ต้องรีบแจ้งแพทย์ พยาบาล?
- อาการอะไรที่ต้องรีบมาโรงพยาบาล?
- การรักษาโรคร่วมต่างๆทำอย่างไร? เช่น ผู้ป่วยมีเบาหวานร่วมด้วย
- ห้ามกินยาอะไร? กินยารักษาโรคต่างๆได้ไหม? กินวิตามิน สมุนไพร และอาหารเสริมได้ไหม?
- ออกกำลังกายได้ไหม? อย่างไร?
- มีแสง/รังสีค้างในตัวไหม? คลุกคลีกับเด็ก คนท้องได้ไหม?
- มีผลข้างเคียงอย่างไรทั้งในระยะสั้นและในระยะยาว? ป้องกันได้ไหม? อย่างไร? และจะดูแลรักษาอย่างไรเมื่อมีผลข้างเคียง?
- มีโอกาสรักษาหายไหม?
- ค่าใช้จ่ายในการรักษา และการใช้สิทธิทางการรักษาต่างๆ รวมทั้ง เอกสารที่ผู้ป่วยต้องการจากแพทย์และจากโรงพยาบาลในช่วงระยะเวลาต่างๆทั้ง -ก่อนรักษา -ระหว่างรักษา -ภายหลังครบการรักษา –และในแต่ละครั้งที่พบแพทย์ หรือในแต่ละครั้งที่มีค่าใช้จ่าย
- ระหว่างรักษา คำถามเช่นเดียวกับในช่วงก่อนรักษากรณีมีอาการต่างๆที่ผิดปกติไปจากเดิม รวมทั้ง
- การรักษาได้ผลไหม?
- ถ้ามีการตรวจเพิ่มเติมควรถามว่า ตรวจอะไร? เพื่อดูอะไร?
- หลังครบรักษา ตัวอย่างคำถาม เช่น
- จะต้องพักฟื้นนานเท่าไร?
- จะใช้ชีวิตปกติได้เมื่อไหร่? รวมทั้งเพศสัมพันธ์
- จะมีบุตรได้ไหม? ต้องคุมกำเนิดนานเท่าไร?
- จะกลับไปทำงานหรือเรียนได้เมื่อไหร่?
- มีข้อห้ามอะไรบ้าง รวมทั้งอาหาร เครื่องดื่มและการออกกำลังกาย?
- จะรู้ได้อย่างไรว่าโรคหายแล้วหรือไม่?
- แพทย์จะนัดอีกเมื่อไหร่?
- เมื่อไหร่ต้องมาพบแพทย์ก่อนนัด?
- ตัวอย่างคำถามเรื่องใส่แร่ จะคล้ายคลึงกับในเรื่องการฉายรังสี เพราะเป็นการใช้รังสีรักษาเหมือนๆกันเพียงแต่วิธีในการรักษาต่างกันเท่านั้น ตัวอย่างเช่น
- ก่อนใส่แร่ ตัวอย่างคำถาม เช่น
- ใส่แร่ทั้งหมดกี่ครั้ง? แต่ละครั้งห่างกันนานเท่าไหร่?
- ต้องดมยาสลบไหม?
- เตรียมตัวอย่างไรก่อนใส่แร่?
- มีวิธีใส่แร่อย่างไร? ใส่แร่อยู่นานเท่าไร?
- เมื่อเอาเครื่องมือออกแล้วแร่ยังอยู่ในตัวไหม? คลุกคลีกับเด็กและคนท้องได้ไหม?
- ควรดูแลตนเองอย่างไร?
- มีข้อห้ามอะไรบ้าง รวมทั้งอาหาร เครื่องดื่ม การออกกำลังกาย?
- มีผลข้างเคียงอย่างไรทั้งในระยะเฉียบพลันและระยะยาว?
- ค่าใช้จ่ายในการรักษา และการใช้สิทธิทางการรักษาต่างๆ รวมทั้ง เอกสารที่ผู้ป่วยต้องการจากแพทย์และจากโรงพยาบาลในช่วงระยะเวลาต่างๆทั้ง -ก่อนรักษา -ระหว่างรักษา -ภายหลังครบการรักษา –และในแต่ละครั้งที่พบแพทย์ หรือในแต่ละครั้งที่มีค่าใช้จ่าย
- หลังใส่แร่ ตัวอย่างคำถาม เช่น
- จะใช้ชีวิตเป็นปกติได้เมื่อไหร่ รวมทั้งเรื่องเพศสัมพันธ์ และการออกกำลังกาย?
- มีข้อห้ามอะไรบ้าง?
- จะดูแลตนเองอย่างไร?
- เมื่อไหร่ต้องพบแพทย์ก่อนนัด?
ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
วว.รังสีรักษา และเวชศาสตร์นิวเคลียร์