ยาคีแทนซีริน(Ketanserin หรือ Ketanserin tartrate) เป็นยาในกลุ่มเซโรโทนิน แอนตาโกนิสต์ (Serotonin antagonists) ทางคลินิกนำมาใช้เป็นยารักษาโรคความดันโลหิตสูง รูปแบบเภสัชภัณฑ์เป็นยาฉีดและยาชนิดรับประทาน ตัวยาชนิดรับประทานจะมีการดูดซึมจากระบบทางเดินอาหารโดยใช้เวลาประมาณ 0.5–2 ชั่วโมงก็ทำให้ระดับยาในกระแสเลือดเริ่มจะออกฤทธิ์ได้แล้ว
ยาคีแทนซีริน สามารถออกฤทธิ์ ลดความดันโลหิตได้ทั้งประเภทเรื้อรัง และ ประเภทเฉียบพลัน กรณีผู้ป่วยเป็นความดันโลหิตสูงแบบเฉียบพลันแล้วได้รับยาชนิดนี้จนอาการหายเป็นปกติ แล้วหยุดใช้ยานี้ ก็จะไม่ทำให้เกิดภาวะความดันโลหิตสูงกลับมาใหม่
ขณะเริ่มต้นใช้ยาคีแทนซีริน ประสิทธิผลของการลดความดันโลหิตจะเกิดขึ้นอย่างเต็มที่ภายในเวลาประมาณ 2–3 เดือนของการรักษา โดยผู้ป่วยอาจต้องรับประทานยานี้ 20–40 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง เช้า-เย็น
ยาคีแทนซีรินมักจะไม่ก่อให้เกิดภาวะหัวใจเต้นเร็ว และยังส่งผลกระทบ(ผลข้างเคียง)ต่อการทำงานของไตได้น้อย จึงสามารถใช้ยานี้กับผู้ป่วยสูงอายุที่มีอาการความดันโลหิตสูงได้เป็นอย่างดี
ข้อจำกัดของการใช้ยาคีแทนซีรินบางประการที่ผู้บริโภค/ผู้ป่วยควรทราบมีดังนี้ เช่น
ทั้งนี้ ก่อนการใช้ยาคีแทนซีริน แพทย์อาจต้องตรวจคลื่นไฟฟ้าหัวใจของผู้ป่วยเพื่อเป็นการยืนยันสภาพร่างกายว่าสมควรได้รับยานี้หรือไม่ ยาคีแทนซีรินสามารถลดความดันโลหิตที่มีความรุนแรงโรคระดับต่ำๆไปจนถึงระดับปานกลาง บางกรณีแพทย์อาจต้องให้ยาลดความดันโลหิตชนิดอื่นร่วมด้วยไม่ว่าจะเป็นยากลุ่ม Beta-blocker หรือกลุ่ม ยาขับปัสสาวะ เช่น Thiazide และ มีผู้ป่วยบางราย อาจเกิดภาวะความดันโลหิตต่ำขึ้นมาหลังจากได้รับยาคีแทนซีรินในครั้งแรก
ยาคีแทนซีรินเป็นยาที่ได้รับการยอมรับจากแพทย์ให้ใช้ลดความดันโลหิตในขณะที่ผู้ป่วยอยู่ในช่วงการผ่าตัด รวมถึงใช้บำบัดอาการความดันโลหิตสูงหลังการผ่าตัดอีกด้วย โดยต้องให้ยานี้ในลักษณะของยาฉีด
ยาคีแทนซีรินสามารถทำปฏิกิริยาระหว่างยากับยาชนิดอื่นได้เช่นเดียวกัน ไม่ว่าจะเป็น กลุ่มยาขับปัสสาวะ ยารักษาหัวใจเต้นผิดจังหวะ ยาต้านเศร้า ยารักษาโรคจิต ยาแก้แพ้อย่างพวกAntihistamine ผู้ป่วยจึงต้องแจ้งให้ แพทย์ พยาบาล เภสัชกรทราบทุกครั้งที่เข้ารับการรักษาว่า ตนเองมียาอะไรที่ใช้อยู่บ้าง
ในตลาดยา สามารถพบเห็นการจัดจำหน่ายยาคีแทนซีริน ภายใต้ยาชื่อการค้าว่า Ketensin , Sufrexal
อนึ่ง หากผู้ป่วยมีข้อสงสัยการใช้ยาคีแทนซีรินเพิ่มเติม ผู้ป่วย/ผู้บริโภคสามารถสอบถามข้อมูลได้จากแพทย์ที่รับผิดชอบดูแลรักษาอาการของผู้ป่วย หรือสอบถามจากเภสัชกรได้ทั่วไป
ยาคีแทนซีรินมีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้ เช่น
ยาคีแทนซีรินมีกลไกการออกฤทธิ์ โดยตัวยาจะปิดกั้นตัวรับ(Receptor)ที่ผนังหลอดเลือด ที่มีชื่อว่า Serotonergic type 2 receptors เป็นผลยับยั้งหลอดเลือดไม่ให้เกิดการหดตัว ส่งผลทำให้ความดันภายในหลอดเลือดลดลง และหัวใจกลับมาทำงานเป็นปกติ
ยาคีแทนซีรินมีรูปแบบการจัดจำหน่าย เช่น
ยาคีแทนซีรินมีขนาดการบริหารยา/ใช้ยา เช่น
ก. สำหรับรักษาภาวะ/โรคความดันโลหิตสูง:
ข.สำหรับรักษาภาวะความดันโลหิตสูงภาวะวิกฤติในระหว่างหรือหลังการผ่าตัด:
*****หมายเหตุ: ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้เป็นเพียง ตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสม ควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ
เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมยาคีแทนซีริน ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกร ดังนี้
หากลืมรับประทานยาคีแทนซีริน สามารถรับประทานยาทันทีเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการรับประทานยาในมื้อถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า ให้รับประทานในขนาดปกติ
*อนึ่ง การหยุดรับประทานยาคีแทนซีรินทันที อาจก่อให้เกิดอาการความดันโลหิตสูงเพิ่มขึ้น
ยาคีแทนซีรินสามารถก่อให้เกิดผลไม่พึงประสงค์จากยา (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง)ต่อระบบอวัยวะต่างๆของร่างกาย ดังนี้ เช่น
มีข้อควรระวังการใช้ยาคีแทนซีริน เช่น
***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา”ที่รวมถึง ยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมยาคีแทนซีรินด้วย) ยาแผนโบราณทุกชนิด อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร และสมุนไพร ต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้ง ควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด(อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บhaamor.comบทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอ
ยาคีแทนซีรินมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่น เช่น
ควรเก็บยาคีแทนซีรินภายใต้เงื่อนไขที่ระบุในเอกสารกำกับยา ห้ามเก็บยาในช่องแช่แข็งตู้เย็น เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง ไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์ และเก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสง/แสงแดด ความร้อนและความชื้น
ยาคีแทนซีริน มียาชื่อการค้า และบริษัทผู้ผลิต/ผู้จำหน่าย เช่น
ชื่อการค้า | บริษัทผู้ผลิต |
---|---|
Sufrexal (ซูเฟรซอล) | Janssen |
Ketensin (คีเทนซิน) | Janssen |
อนึ่ง ยาชื่อการค้าอื่นของยานี้ เช่น Vulketan