ควันธูป ภัยที่คิดไม่ถึง (ตอนที่ 2)

  • โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
  • 12 กุมภาพันธ์ 2557
  • Tweet

ในอดีตธูปทำจากเนื้อไม้หอม (Aromatic wood) หลายชนิดที่ปล่อยกลิ่นหอมออกมาเมื่อมีการจุดไฟ เช่น ไม้จันทน์ขาว (Sandalwood) จันทน์เทศ (Nutmeg) กำยาน (Gum Benzoin) ไม้กฤษณา (Agar wood) กันเกรา (Tembusu) หรือต้นบง หรือโกวบั๊วะ (นำมาผสมน้ำเพื่อให้เนื้อผงธูปเหนียว พอที่จะฟั่นเป็นธูปได้) บดเนื้อไม้ให้เป็นผงละเอียด นำมาเป็นวัตถุดิบในการทำธูป

แต่ในปัจจุบัน ธูปส่วนใหญ่มักทำมาจากขี้เลื่อย กาว น้ำมันหอมสกัดจากพืช ไม้หอม ใบไม้ เปลือกไม้ รากไม้ เมล็ดพืช เรซิน และสารเคมีที่ใช้ในอุตสาหกรรมน้ำหอม

ผลการวิจัยในธูปพบสารก่อมะเร็งในควันธูปที่สำคัญ 3 ชนิด ได้แก่ สารเบนโซเอไพรีน สารเบนซีน สารบิวทาไดอีน ซึ่งสารกลุ่มนี้ล้วนได้รับการยืนยันจากทั่วโลกว่าเป็นสารก่อมะเร็ง ที่สำคัญปริมาณสารที่พบยังมีความเข้มข้นสูงกว่าเกณฑ์มาตรฐานความปลอดภัยที่กำหนดไว้หลายสิบเท่าตัว

สารเบนโซเอไพรีน (Benzo[a]pyrene) เป็นสารกลุ่มโพลีไซคลิก อะโรมาติก ไฮโดรคาร์บอน (Polycyclic aromatic hydrocarbon = PAH) เป็นสารพิษที่ค่อนข้างร้ายแรงมาก ไอเออาร์ซี (International Agency for Research on Cancer = IARC) ได้จัดสารชนิดนี้อยู่ในกลุ่มที่ 1 ในบรรดาสารที่ก่อให้เกิดมะเร็งทั้งหลาย

ส่วนใหญ่เป็นสารเริ่มต้นของสารกลายพันธุ์ (Premutagen) และสารเริ่มต้นของสารก่อมะเร็ง (Precarcinogen) พบในเขม่าควันไฟ ไอเสียของเครื่องยนต์ (โดยเฉพาะเครื่องยนต์ดีเซล) น้ำมันดิน (Coal tar) ควันบุหรี่ เตาเผาเชื้อเพลิงในโรงงานอุตสาหกรรม นอกจากนี้ยังเกิดจากการเผาไหม้ที่ไม่สมบูรณ์ของสารอินทรีย์ เช่น ไขมันที่อยู่ในเนื้อสัตว์ น้ำมัน และไฮโดรคาร์บอนชนิดอื่นๆ ดังนั้นจึงพบสารชนิดนี้ในส่วนที่ไหม้เกรียมของอาหาร ปิ้ง ย่าง อาหารทอดกรอบ อาหารรมควัน

จากการวิจัยมากกว่า 3 ทศวรรษ พบว่า มีความสัมพันธ์ระหว่างสารเบนโซเอไพรีนกับการเกิดมะเร็ง และได้รับการยอมรับว่าอาจทำให้เกิดมะเร็งในคนได้ ถ้าได้รับการสัมผัสทางผิวหนังก็จะเป็นมะเร็งที่ผิวหนัง ถ้าได้รับการสูดดมเข้าไปก็จะเป็นมะเร็งที่ปอด

สำหรับสารเบนซีน (Benzene) เป็นส่วนหนึ่งของน้ำมันดิบ (Crude oil) เบนซีนไม่มีสี ติดไฟได้ง่ายและมีกลิ่นหอมหวาน เพราะเบนซีนมีค่าออกเทนที่สูงจึงเป็นส่วนประกอบสำคัญของน้ำมันเชื้อเพลิง

[เบนซีน (Benzene) มักถูกเรียกสับสนกับน้ำมันเบนซิน (Benzine) สองอย่างนี้มีความแตกต่างกัน เบนซีนเป็นตัวทำละลายชนิดหนึ่งและเป็นส่วนผสมในน้ำมัน ส่วนเบนซินเป็นชื่อของสูตรน้ำมัน (เช่นเดียวกับชื่อ ดีเซล แก๊สโซฮอล์ โซล่า เหล่านี้เป็นต้น)]

เบนซีนเป็นปัจจัยเสี่ยงในการเกิดโรคมะเร็งและโรคอื่นๆ เป็นที่รู้จักกันทั่วไปว่าเบนซีนเป็นปัจจัยเสี่ยงของกลุ่มอาการไขกระดูกล้มเหลว (Bone marrow failure) โรคไขกระดูกฝ่อ (Aplastic anemia) มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิดเฉียบพลัน (Acute leukemia) ไขกระดูกผิดปกติ (Bone marrow abnormalities)

เบนซีนเป็นปัญหาสุขภาพของคนทั่วโลก โดยจะไปทำลายตับ ไต ปอด หัวใจและสมอง ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในดีเอ็นเอ (Deoxyribonucleic acid = DNA) ทำลายโครโมโซม เป็นสาเหตุให้เกิดมะเร็งในคนและสัตว์

แหล่งข้อมูล:

  1. Benzo(a)pyrene. http://en.wikipedia.org/wiki/Benzo%28a%29pyrene [2014, February 1].
  2. Benzene. http://en.wikipedia.org/wiki/Benzene [2014, February 1].