ของฝากจากน้ำท่วม (ตอนที่ 21)

  • โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
  • 7 กุมภาพันธ์ 2560
  • Tweet
ของฝากจากน้ำท่วม

โรคบาดทะยัก หรือ โรคที่ทำให้ขากรรไกรแข็ง (Tetanus / lockjaw) เป็นโรคติดเชื้อร้ายแรงที่มีสาเหตุจากเชื้อแบคทีเรีย Clostridium tetani โดยเชื้อนี้จะสร้างพิษที่มีผลต่อสมองและระบบประสาท ทำให้กล้ามเนื้อหดเกร็ง หายใจลำบาก และเสียชีวิตในที่สุด

สปอร์ของเชื้อ Clostridium tetani สามารถมีอายุอยู่ได้นานภายนอกร่างกายมนุษย์ มักพบในมูลสัตว์และดิน แต่อาจจะพบได้ในที่อื่นได้ด้วย เมื่อเชื้อเข้าสู่ร่างกาย เชื้อจะกระจายตัวอย่างรวดเร็วและปล่อยสารพิษต่อประสาท (Neurotoxin) ที่ชื่อว่า เตตาโนสะปาสมิน (Tetanospasmin) ซึ่งหากสารนี้เข้าสู่กระแสเลือด จะกระจายไปทั่วร่างกายอย่างรวดเร็วทำให้เกิดอาการของบาดทะยัก

เพราะ Tetanospasmin จะเข้าขัดขวางสัญญานที่ส่งจากสมองไปยังเส้นประสาทในไขสันหลังและไปยังกล้ามเนื้อ เป็นสาเหตุให้กล้ามเนื้อบีบเกร็ง โดยเชื้อนี้จะเข้าทางร่างกายได้ทางแผลผิวหนังเป็นหลัก ซึ่งอาจเป็นผลจาก

  • โดนสัตว์กัด
  • ผลไหม้ (Skin burns)
  • แผลถลอก (Abrasions) และแผลฉีกขาด (Lacerations)
  • การใช้เข็มฉีดยาที่สกปรก
  • การสักร่างกายด้วยอุปกรณ์ที่ไม่ผ่านการฆ่าเชื้อ
  • การขลิบหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศ (Circumcision)
  • ได้รับบาดเจ็บที่ตา
  • ติดเชื้อจากการทำฟัน
  • ติดเชื้อจากแผลผ่าตัด

โรคบาดทะยักมักแสดงอาการในวันที่ 7-10 หลังการติดเชื้อ แต่อาจแตกต่างกันไปตั้งแต่ระยะเวลา 4 วัน – 3 สัปดาห์ หรือเป็นเดือน โดยอาการเริ่มต้นที่กล้ามเนื้อขากรรไกรเกร็ง แล้วลามไปที่คอ ทำให้เกิดอาการกลืนลำบาก (Dysphagia) และมักเป็นที่กล้ามเนื้อใบหน้าด้วย

ทั้งนี้ ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะมีอาการดังต่อไปนี้

  • ขากรรไกรเป็นตะคริว (Jaw cramping / lockjaw)
  • กล้ามเนื้อหดเกร็ง (Muscle spasms) อย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะที่ท้อง
  • ปวดกล้ามเนื้อเกร็งไปทั่วทั้งร่างกาย
  • ชัก (Seizures)
  • อุจจาระมีเลือดปน (Bloody stools)
  • ท้องเสีย
  • เป็นไข้
  • ปวดศีรษะ
  • ไวต่อการสัมผัส
  • เจ็บคอ
  • เหงื่อออก
  • ความดันโลหิตเพิ่มสูง
  • หัวใจเต้นเร็วผิดปกติ (Tachycardia)

บรรณานุกรม

1. Tetanus: Symptoms, Causes, and Treatments. http://www.medicalnewstoday.com/articles/163063.php [2017, February 6].

2. Tetanus. https://www.cdc.gov/tetanus/about/index.html [2017, February 6].

3. Tetanus. http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/tetanus/home/ovc-20200456 [2017, February 6].