กระจ่างขึ้นด้วยเครื่องช่วยวินิจฉัย (ตอนที่ 4)

  • โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
  • 2 สิงหาคม 2558
  • Tweet
กระจ่างขึ้นด้วยเครื่องช่วยวินิจฉัย

เครื่องเอ็มอาร์ไอสามารถใช้สร้างภาพ 3 มิติ (3-D images) ซึ่งทำให้เราสามารถมองเห็นอวัยวะได้หลายมุมมองมากขึ้น

ผู้รับการตรวจเอ็มอาร์ไอจะต้องนอนอยู่เฉยๆ โดยไม่เคลื่อนไหวให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้ บางแห่งจะมีบริการที่อุดหูกันเสียง (Earplugs) หรือหูฟัง (Headphones) ที่มีเสียงเพลง เพื่อลดความเข้มของเสียงที่เกิดจากสนามแม่เหล็ก

และหากต้องใช้สารทึบรังสี (Contrast material) ช่วยในการตรวจเอ็มอาร์ไอ ก็จะมีการฉีดสารดังกล่าวเข้าทางเส้นเลือด ซึ่งสารส่วนใหญ่ที่ใช้มีชื่อเรียกว่า Gadolinium

[Gadolinium มีคุณสมบัติเฉพาะคือ ยาจะไปรบกวนสนามแม่เหล็กของเครื่องเอ็มอาร์ไอ ทำให้ภาพที่เครื่องเอ็มอาร์ไอสร้างขึ้นมามีรูปแบบที่เปลี่ยนแปลงไป กล่าวคือ มีลักษณะสีขาวในบริเวณที่มียา Gadolinium สะสมอยู่ แพทย์จะสามารถเห็นความผิดปกติจากการเปลี่ยนแปลงนี้ได้และแปรผลได้ว่าผู้ป่วยเป็นโรคอะไร]

กรณีที่ผู้ป่วยเป็นโรคไตอย่างรุนแรงอาจต้องหลีกเลี่ยงการให้สารทึบรังสีด้วย หรือกรณีที่เป็นโรคกลัวที่แคบๆ (Claustrophobia) ก็ควรแจ้งแพทย์เพื่อขอยาระงับประสาทอย่างอ่อนก่อนเข้ารับการตรวจ

กรณีของหญิงมีครรภ์นั้น ไม่ควรทำเอ็มอาร์ไอในช่วงการตั้งครรภ์ 3 เดือนแรก หรือไม่ควรได้รับสารทึบรังสีด้วย ส่วนทารกและเด็กเล็กควรให้ยานอนหลับก่อนเพื่อการตรวจเอ็มอาร์ไอที่สมบูรณ์โดยไม่มีการดิ้น

การตรวจทั้งหมดจะใช้เวลาประมาณ 30-50 นาที ทั้งนึ้ขึ้นกับชนิดที่ต้องการตรวจและเครื่องที่ใช้ตรวจ

โดยปกติ เอ็มอาร์ไอจะใช้ในการประเมินตรวจก้อนเนื้อหรือความผิดปกติของอวัยวะหลายส่วนในร่างกาย เช่น

  • อวัยวะช่วงอกและช่วงท้อง รวมถึง หัวใจ ตับ ระบบทางเดินน้ำดี (Biliary tract) ไต ม้าม (Spleen) ตับอ่อน (Pancreas) และต่อมหมวกไต (Adrenal glands)
  • อวัยวะอุ้งเชิงกราน รวมถึง กระเพาะปัสสาวะ มดลูก รังไข่ ต่อมลูกหมาก และลูกอัณฑะ (Testicles)
  • หลอดเลือด
  • ต่อมน้ำเหลือง
ส่วนใหญ่เอ็มอาร์ไอที่ใช้กับการวิเคราะห์สมองและไขสันหลัง เช่น
  • หลอดเลือดโป่งพอง (Aneurysms)
  • มีความผิดปกติของตาและหูชั้นใน
  • โรคปลอกประสาทเสื่อมแข็ง หรือโรคเอมเอส (Multiple sclerosis = MS)
  • ไขสันหลัง (Spinal cord) ได้รับบาดเจ็บ
  • โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke)
  • เนื้องอก (Tumors)

แหล่งข้อมูล

  1. Magnetic Resonance Imaging (MRI) - Body. http://www.radiologyinfo.org/en/info.cfm?pg=bodymr [2015, August 1].
  2. MRI. http://www.mayoclinic.org/tests-procedures/mri/basics/definition/prc-20012903 [2015, August 1].