โภชนบำบัดสำหรับผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง ตอน 3 สารอาหารที่สำคัญ (ต่อ)
- โดย กาญจนา ฉิมเรือง
- 11 สิงหาคม 2561
- Tweet
หมวดที่ 2 ข้าวแป้ง
อาหารกลุ่มนี้ได้แก่ ข้าว ข้าวเหนียว เส้นก๋วยเตี๋ยว เส้นขนมจีน แป้ง ข้าวโพด เผือก มัน น้ำตาล สารอาหารที่มีมากคือ คาร์โบไฮเดรต ที่เป็นแหล่งของพลังงาน ทำให้ระบบต่างๆของร่างกายสามารถทำงานได้ตามกิจวัตรประจำวัน หากร่างกายได้รับพลังงานจากคาร์-โบไฮเดรดไม่เพียงพอ ร่างกายจะดึงโปรตีนมาใช้เป็นพลังงาน ทำให้ร่างกายขาดโปรตีนได้ โดยเฉพาะผู้ป่วยที่ต้องจำกัดโปรตีน อาหารในกลุ่มข้าวแป้งสามารถแบ่งเป็น 2 กลุ่มตามปริมาณโปรตีนได้แก่
1.กลุ่มที่มีโปรตีน อาหารในกลุ่มนี้ได้แก่ ข้าว ข้าวเหนียว เส้นก๋วยเตี๋ยว เส้นขนมจีน ขนมปัง ข้าวโพด เผือก มัน เส้นบะหมี่ ฯลฯ สำหรับผู้ที่ต้องจำกัดโปรตีนควรบริโภคข้าวแป้งกลุ่มนี้ในปริมาณที่จำกัด คือ บริโภคข้าวสวย ไม่เกินมื้อละ 2 ทัพพี ดังนั้นข้าวสวย 1 ทัพพี สามารถนำไปแลกข้าวต้มไม่รวมน้ำ 2 ทัพพี เส้นก๋วยเตี๋ยว 1 ทัพพี เส้นบะหมี่ 1 ทัพพี เส้นขนมจีน 1 ทัพพี ข้าวเหนียว 3 ก้อนเล็ก หรือขนมปัง 1 แผ่น เนื่องจากอาหารกลุ่มนี้ให้โปรตีนและพลังงานเท่ากันตามอาหารแลกเปลี่ยน (food exchange list)
2. กลุ่มที่ไม่มีโปรตีน เรียกกลุ่มนี้ว่าแป้งปลอดโปรตีน อาหารกลุ่มนี้จะมีลักษณะเฉพาะเมื่อสุกแล้วจะมีลักษณะใส ได้แก่ วุ้นเส้น เส้นก๋วยเตี๋ยวเซี่ยงไฮ้ แป้งมัน แป้งท้าวยายม่อม และสาคู ข้าวแป้งกลุ่มนี้ยังให้พลังงานจากคาร์โบไฮเดรตเช่นเดียวกับกลุ่มแรก แต่ปราศจากโปรตีนเนื่องจากในกระบวนการผลิตมีการสกัดโปรตีนออก ทำให้แป้งมีแร่ธาตุต่ำ และไม่มีโปรตีน แป้งปลอดโปรตีนจึงเป็นแหล่งอาหารที่สำคัญของผู้ป่วยที่จำกัดโปรตีน แป้งปลอดโปรตีนยังมีคุณสมบัติที่ดีต่อผู้ป่วย คือ เมื่อผ่านการย่อยแล้วทำให้ระดับน้ำตาลเพิ่มขึ้นอย่างช้าๆ ซึ่งเหมาะกับผู้ป่วยโรคไต เบาหวาน และมีเกลือแร่ โซเดียม โพแทสเซียม ฟอสฟอรัสต่ำ
สำหรับผู้ที่ต้องจำกัดโปรตีน เพื่อให้เกิดของเสียน้อยที่สุด หากรับประทานข้าวแป้งที่มีโปรตีนแล้วไม่อิ่มสามารถเลือกรับประทานกลุ่มข้าวแป้งที่ปลอดโปรตีนได้ แต่ควรระมัดระวังเรื่องพลังงานเกินด้วย อาหารที่ทำจากข้าวแป้งปลอดโปรตีน เช่น ผัดวุ้นเส้น ยำวุ้นเส้น ทอดกรอบเส้นเซี่ยงไฮ้ แกงเหลืองเม็ดสาคู ขนมลอดช่องแก้ว ซ่าหริ่ม ขนมลืมกลืน ขนมชั้น สาคูเปียก สาคูน้ำเชื่อม ฯลฯ และในผู้ที่มีระดับไขมันไตรกลีเซอไรด์สูง ควรจำกัดการบริโภค น้ำตาล กะทิเลือกรับประทานอาหารประเภทคาวแทน
***ความแตกต่างที่เห็นชัดเจนคือ ปริมาณโปรตีนและแกลือแร่
แหล่งข้อมูล:
- คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล สาขาวิชาวักกะวิทยา ภาควิชาอายุรศาสตร์.โภชนาการสำหรับผู้เป็นโรคไตเรื้อรัง. กรุงเทพฯ: บริษัท ไอดี ออล ดิจิตอล พริ้น จำกัด; 2560.
- ชนิดา ปโชติการ,สุนาฎ เตชางาม.จัดอาหารให้เหมาะสมเมื่อเบาหวานลงไต. ว.สมาคมนักกำหนดอาหาร 2551;28:7.
กาญจนา ฉิมเรือง
นักวิชาการโภชนาการ ชำนาญการ