เครื่องยิงฆ่าเซลล์มะเร็ง (ตอนที่ 1)
- โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
- 12 กรกฎาคม 2556
- Tweet
ภาควิชารังสีวิทยา คณะแพทย์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ (มศว) ร่วมกับบริษัทเอกชนทำวิจัยและให้บริการเครื่อง High-Intensity Focused Ultrasound (HIFU) ซึ่งเป็นเครื่องมือที่ใช้รักษาโรคในต่างประเทศมากกว่า 10 ปี ก่อนที่จะมีการนำเครื่องนี้เข้ามาใช้ในประเทศไทยเป็นเครื่องแรกของประเทศ และทำการติดตั้งที่ศูนย์การแพทย์สมเด็จพระเทพรัตน์ มศว. องครักษ์ จ.นครนายก
ปัจจุบันได้มีการเปิดให้บริการใช้เครื่องรักษาขั้นต้นแล้วจำนวน 5 โรค ได้แก่ มะเร็งตับ มะเร็งทางเดินน้ำดี มะเร็งตับอ่อน มะเร็งต่อมลูกหมาก และเนื้องอกที่มดลูก
เครื่อง HIFU บางทีเรียกว่า Focused UltraSound (FUS) เป็นเครื่องมือทางการแพทย์ที่มีความแม่นยำ ที่ใช้ความร้อนจากพลังคลื่นเสียงความถี่สูง (Ultrasound) ชนิดเข้มข้นเพื่อทำลายเชื้อโรคหรือตัดเนื้อเยื่อ (Tissue) ออก
การทำงานของเครื่องมีหลักการคล้ายกับการใช้แว่นขยายรวมแสงอาทิตย์ให้ตกอยู่ในตำแหน่งเดียวกัน (Focus) ทำให้ความเข้มข้นของแสงสูงจนเกิดเป็นความร้อนได้ แต่เครื่อง HIFU จะเป็นการรวมคลื่นเสียงความถี่สูง โดยมีการส่งคลื่นเสียงจากแหล่งกำเนิดขนาดเล็กจำนวน 256 ชิ้น วางตัวทำมุม 80 องศา ทำให้เกิดการรวมของคลื่นเสียงในจุดที่กำหนดไว้
แหล่งความร้อนที่เกิดขึ้นจะมีขนาด 3x3x1 มิลลิเมตร และมีความร้อนประมาณ 55 - 60 องศาเซลเซียส เพื่อช่วยรักษาเซลล์มะเร็งหรือเสมือนเครื่องยิงฆ่าเซลล์มะเร็ง
ความร้อนที่เกิดจากเครื่อง HIFU นำมาใช้ทางการแพทย์ในการรักษาโรคมะเร็งและก้อนเนื้องอกต่างๆ โดยอาศัยหลักการรักษาในลักษณะเดียวกับ Extracorporal therapy หรือ Percutaneous therapy ชนิดอื่นๆ เช่น Radiofrequency ablation และ Microwave ablation
กล่าวคือเมื่อเครื่องให้ความร้อนถึงประมาณ 60 องศาเซลเซียส เซลล์จะเกิดภาวะ Coagulative necrosis ทำให้เซลล์ตาย จึงมีการศึกษาถึงประสิทธิภาพของเครื่อง HIFU ในการรักษามะเร็งและเนื้องอกต่างๆ ในร่างกาย อันได้แก่ มะเร็งต่อมลูกหมาก มะเร็งตับอ่อน มะเร็งตับและทางเดินน้ำดี
ส่วนเนื้องอกที่รักษาได้ดี ได้แก่ ก้อนเนื้องอกของมดลูก (Myoma uteri) โดยการรักษาด้วยเครื่อง HIFU จะทำให้ก้อนมะเร็งหรือเนื้องอกหยุดการเจริญเติบโตหรือลดขนาดลง เพื่อให้ผู้ป่วยไม่ทรมานจากความเจ็บปวด แต่ทำให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
ทั้งนี้ หัวใจของการรักษาด้วยเครื่อง HIFU ก็คือการนำพลังงานไปเพิ่มอุณหภูมิให้กับเนื้อเยื่อในระดับที่สามารถทำลายเซลล์ (Cytotoxic level) และเร็วจนไม่มีผลต่อระบบหลอดเลือด
ปัจจุบันได้มีความนิยมในการใช้เครื่อง HIFU กันในการรักษาเฉพาะอย่างในเอเชียและยุโรป อย่างไรก็ดี ยังถือว่าการใช้เครื่อง HIFU อยู่ในขั้นเริ่มต้น การวิจัยที่มากขึ้นจะช่วยทำให้การใช้เครื่อง HIFU สามารถใช้ได้หลากหลายมากขึ้น
แหล่งข้อมูล
- 'มศว'เปิดตัวเครื่องยิงฆ่าเซลล์มะเร็งครั้งแรก http://www.komchadluek.net/detail/20130703/162565/มศวเปิดตัวเครื่องยิงฆ่าเซลล์มะเร็งครั้งแรก.html#.Ud9SWvkvlqV
- High-intensity focused ultrasound. http://en.wikipedia.org/wiki/High-intensity_focused_ultrasound [2013, July 9].
- High intensity focused ultrasound in clinical tumor ablation. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3095464/ [2013, July 9].
