อาหารแลกเปลี่ยน (Food exchange list) ตอน 1 ความหมายของอาหารแลกเปลี่ยน

อาหารแลกเปลี่ยน-1

      

เมนูอร่อย สไตล์สุขภาพ

      

อาหารแลกเปลี่ยน (Food exchange list)

ตอน 1 ความหมายของอาหารแลกเปลี่ยน

      

อาหารแลกเปลี่ยน (Food exchange list)

      รายการอาหารแลกเปลี่ยนนับเป็นหัวใจสำคัญในการทำงานของนักกำหนดอาหาร เพราะเป็นสิ่งที่ช่วยในการคำนวณและกำหนดอาหารของผู้ป่วย ทำให้ทราบว่าผู้ป่วยจะต้องรับประทานอาหารอะไร ปริมาณมากน้อยเท่าใด จึงจะได้รับพลังงานและสารอาหารตามที่แพทย์กำหนด

      อาหารแลกเปลี่ยน (Food exchange list) หมายถึง อาหารที่แบ่งเป็นหมวดหมู่ ซึ่งภายในหมวดเดียวกันจะมีปริมาณโปรตีน คาร์โบไฮเดรต ไขมัน และพลังงานใกล้เคียงกัน จึงสามารถแลกเปลี่ยนแทนกันได้แบ่งเป็น 6 หมวดและกำหนดปริมาณของอาหารแต่ละหมวดซึ่งเป็นอาหารที่สุกแล้วเรียกว่า ส่วน (exchange) เพื่อให้สามารถกำหนดได้ว่าจะต้องให้ผู้ป่วยบริโภคได้กี่ส่วนสำหรับอาหารแต่ละหมวดใน 1 วัน

      ปริมาณพลังงานและสารอาหารในอาหารหมวดต่างๆ

 หมวดอาหาร
 ปริมาณ(กรัม)
 โปรตีน(กรัม)
 ไขมัน(กรัม)
 คาร์โบไฮเดรต(กรัม)
 พลังงาน(กิโลแคลอรี่)
 1.หมวดข้าว แป้ง
 1 ทัพพี
 2
 0-1
 18
 80
 2.หมวดผัก
 
 
 
 
 
 ประเภท ก
 ½ -1 ถ้วยตวง
 -
 -
 -
 -
 ประเภท ข
 ½ -1 ถ้วยตวง
 2
 -
 5
 25
 3.หมวดผลไม้
 
 
 
 
 
 ผลไม้สด
 10-12 ชิ้นคำ
 0.5
 -
 15
 60
 ผลไม้กระป๋อง
 ½ ถ้วยตวง
 0.5
 -
 15
 60
 หมวดอาหาร
 ปริมาณ
 โปรตีน
 ไขมัน
 คาร์โบไฮเดรต
 พลังงาน
 4. หมวดเนื้อสัตว์
 
 
 
 
 
 เนื้อสัตว์ไขมันต่ำมาก
 30 กรัม/2 ช้อนโต๊ะ
 7
 0-1
 -
 35
 เนื้อสัตว์ไขมันต่ำ
 30 กรัม/2 ช้อนโต๊ะ
 7
 3
 -
 55
 เนื้อสัตว์ไขมันปานกลาง
 30 กรัม/2 ช้อนโต๊ะ
 7
 5
 -
 75
 เนื้อสัตว์ไขมันสูง
 30 กรัม/2 ช้อนโต๊ะ
 7
 8
 -
 100
 5. หมวดนม
 
 
 
 
 
 นมธรรมดา
 240 มล./1 แก้ว
 8
 8
 12
 100
 นมพร่องมันเนย
 240 มล./1 แก้ว
 8
 5
 12
 120
 นมขาดมันเนย
 240 มล./1 แก้ว
 8
 0-3
 12
 90
 6.หมวดไขมัน
 1 ช้อนชา
 -
 5
 -
 45

      

แหล่งข้อมูล:

  1. ชนิดา ปโชติการ.พลังงานในอาหาร.จากพื้นฐานโภชนาการสู่ฉลากหวาน มัน เค็ม.สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา ; 2555.
  2. รุจิรา สัมมะสูต. หลักการปฏิบัติด้านโภชนบำบัด. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ:บริษัทพรการพิมพ์; 2541.