อะมิคาซิน (Amikacin)
- โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
- 17 ตุลาคม 2564
- Tweet
- บทนำ:คือยาอะไร?
- ยาอะมิคาซินมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) รักษาโรคอะไร?
- ยาอะมิคาซินมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
- ยาอะมิคาซินมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
- ยาอะมิคาซินมีขนาดการบริหารยาอย่างไร?
- เมื่อมีการสั่งยา ควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกรอย่างไร?
- ยาอะมิคาซินมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
- มีข้อควรระวัง หรือมีข้อห้าม การใช้ยาอะมิคาซิน อย่างไร?
- ยาอะมิคาซินมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
- ควรเก็บรักษายาอะมิคาซิน อย่างไร?
- ยาอะมิคาซิน มีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
- บรรณานุกรม
- ยารักษาโรค (Pharmaceutical drug)
- ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด
- ยาปฏิชีวนะ (Antibiotics)
- แบคทีเรีย: โรคจากแบคทีเรีย (Bacterial infection)
- เชื้อไวรัส โรคติดเชื้อไวรัส (Viral infection)
- โรคติดเชื้อ (Infectious disease)
- อะมิโนไกลโคไซด์ (Aminoglycoside)
- เชื้อดื้อยา ซูเปอร์บั๊ก (Superbug)
บทนำ:คือยาอะไร?
อะมิคาซิน (Amikacin) คือ ยาปฏิชีวนะชนิดหนึ่ง จัดอยู่ในยากลุ่มยา อะมิโนไกลโคไซด์ (Aminoglycosides)
ยา อะมิคาซิน มีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) รักษาโรคอะไร?
ยาอะมิคาซิน มีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้: เช่น
- ใช้ฆ่าเชื้อแบคทีเรียที่ดื้อยาปฏิชีวนะตัวอื่นๆ(เชื้อดื้อยา)
ยาอะมิคาซิน มีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?
กลไกการออกฤทธิ์ของยาอะมิคาซิน คือ จะเข้าไปเกาะจับกับสารพันธุกรรมหรือ อาร์เอนเอ(RNA)ของแบคทีเรีย ทำให้แบคทีเรียไม่สามารถสังเคราะห์โปรตีนได้ การแบ่งตัวจึงหยุดชะงักและตายในที่สุด
ยาอะมิคาซินมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?
รูปแบบการจัดจำหน่าย ของ ยาอะมิคาซิน:
- ยาฉีด ขนาด 250 มิลลิ กรัม และ 500 มิลลิกรัม
ยาอะมิคาซินมีขนาดการบริหารยาอย่างไร?
ยาอะมิคาซิน ไม่มีรูปแบบของยารับประทาน เพราะยาอะมิคาซินไม่ดูดซึมทางกระเพาะอาหารและลำไส้ จึงต้องใช้ฉีดเข้าหลอดเลือดดำหรือฉีดเข้ากล้ามเนื้อ แพทย์จะเป็นผู้วินิจฉัยการรักษาและสั่งจ่ายยาได้อย่างเหมาะสม
เมื่อมีการสั่งยา ควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกรอย่างไร?
เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมทั้งยาอะมิคาซิน ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกร เช่น
- ประวัติแพ้ยาทุกชนิด และอาการจาก การแพ้ยา เช่น กินยาแล้ว คลื่นไส้มาก หรือ แน่น หายใจติดขัด/หายใจลำบาก/หอบเหนื่อย
- มีโรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งกำลังกินยาอะไรอยู่ เพราะยาอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรือ เกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กินอยู่ก่อนแล้ว
- หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่า อยู่ในภาวะตั้งครรภ์หรือไม่ หรือ กำลังให้นมบุตรหรือไม่ เพราะยาหลายตัวสามารถผ่านรก หรือ ผ่านเข้าสู่น้ำนม และเข้าสู่ทารกก่อผลข้างเคียงต่อทารกได้
ยาอะมิคาซิน มีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?
ผล/อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาหรือผลข้างเคียงของยาอะมิคาซิน เช่น
- ทำให้การทำงานของไตผิดปกติ
- หูอื้อ
- เป็นพิษกับระบบประสาทส่วนกลาง เช่น มึนงง วิงเวียน กล้ามเนื้อกระตุก ทรงตัวไม่ได้ และอาจชักได้
มีข้อควรระวัง หรือมีข้อห้าม การใช้ ยาอะมิคาซิน อย่างไร?
ข้อห้ามการใช้ยาอะมิคาซิน เช่น
- ห้ามใช้กับผู้แพ้ยานี้
- ห้ามใช้ยานี้กับสตรีมีครรภ์โดยเด็ดขาด เพราะยาอาจก่ออันตรายต่อทารกในครรภ์และอาจเป็นสาเหตุการแท้งบุตรได้
- ห้ามใช้ยานี้ในสตรีที่ให้นมบุตรเพราะยาสามารถผ่านทางน้ำนม และก่อผลข้างเคียงดังกล่าวต่อทารกได้
- ห้ามใช้ยาหมดอายุ
***** อนึ่ง: ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา” ที่รวมถึง ยาแผนปัจจุบันทุกชนิด ยาแผนโบราญทุกชนิด อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร และสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะ ยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกชนิด ควรต้องปฏิบัติตาม ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ (อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน
ยาอะมิคาซินมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?
ปฏิกิริยาระหว่างยา อะมิคาซินกับยาอื่น เช่น
- การใช้ยาอะมิคาซินร่วมกับยาแก้ปวดกลุ่มเอ็นเสด(NSAIDs) จะทำให้ระดับยาอะมิคาซินอยู่ในกระแสเลือดได้นานและเพิ่มความเป็นพิษต่อไตมากขึ้น ตัวอย่าง ยาแก้ปวดกลุ่มเอ็นเสด เช่นยา Diclofenac, Ibuprofen, Indomethacin, Mefenamic, Piroxicam
- การใช้ยา ร่วมกับยาคลายกล้ามเนื้อ จะเกิดความเป็นพิษกับไตและตับได้มากขึ้น ตัวอย่าง ยาคลายกล้ามเนื้อ เช่นยา Succinylcholine Chloride
ควรเก็บรักษา ยาอะมิคาซิน อย่างไร?
การเก็บรักษายาอะมิคาซิน: เช่น
- เก็บยาในที่ที่พ้นแสงแดด
- เก็บยาที่อุณหภูมิไม่ควรเกิน 25 องศาเซลเซียส(Celsius)
- เก็บให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
ยาอะมิคาซิน มีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?
ชื่อทางการค้า และบริษัทผู้ผลิตขาย ยาอะมิคาซิน เช่น
| ชื่อการค้า | บริษัทผู้ผลิต |
|---|---|
| Akacin (อะคาซิน) | Atlantic Lab |
| Akicin (อะคิซิน) | General Drug House |
| Amikacin GPO (อะมิคาซิน จีพีโอ) | GPO |
| Amikacin Injection Meiji | Meiji /Thai Meiji |
| Anbikin (แอนบิกิน) | ANB |
| Siamik (ไซอะมิค) | Siam Bheasach |
| Tipkin (ทิปกิน) | T P Drug |
| Tybikin (ไทบิกิน) | M & H Manufacturing |
