สะดือเหม็น (Unpleasant odor from umbilical cord stump)
- โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
- 23 ตุลาคม 2561
- Tweet
- โรคติดเชื้อ ภาวะติดเชื้อ (Infectious disease)
- แบคทีเรีย: โรคจากแบคทีเรีย (Bacterial infection)
- เชื้อรา โรคเชื้อรา (Fungal infection)
- ยาฆ่าเชื้อ (Antimicrobial drug) ยาแก้อักเสบ (Anti inflammatory drug)
- ยาใส่แผล ยาทำแผล (Antiseptic)
- ยาปฏิชีวนะ (Antibiotics)
- ยาต้านเชื้อรา (Antifungal drugs)
สะดือเหม็น(Unpleasant odor from umbilical cord stump หรือ Foul smell from belly button หรือ Umbilical cord stump discharge หรือ Belly button discharge) มักเกิดจากมีการติดเชื้อในสะดือ ส่วนใหญ่จากแบคทีเรีย แต่พบจากเชื้อราได้ โดยการติดเชื้อ เกิดได้จาก
- สะดือแฉะจากมีน้ำขัง เช่น จากการอาบน้ำ เล่นน้ำ
- มีแผลที่สะดือ เช่น จากการเกา/แกะ/แคะสะดือ การแหย่/ไชสะดือด้วยอุปกรณ์ต่างๆ เช่น ไม้แคะหู หรือไม้พันสำลี หรือหลังมีการผ่าตัดที่สะดือ
- มีถุงน้ำสะดือ(Urachal cyst) และถุงน้ำนี้เกิดติดเชื้อ ซึ่งถุงน้ำนี้เป็นส่วนของสายสะดือตั้งแต่ขณะเป็นทารกในครรภ์ที่ควรจะยุบหายไปเมื่อเจริญเป็นผู้ใหญ่ แต่ถ้าเนื้อเยื่อนี้ยุบไม่หมด จะค่อยๆมีน้ำ/ของเหลวเข้าไปสะสมจนเกิดเป็นถุงน้ำขึ้น
- ผู้ป่วยเบาหวาน เพราะเนื้อเยื่อต่างๆจะติดเชื้อได้ง่าย โดยเฉพาะในส่วนที่อับชื้น เช่นภายในช่องสะดือ
- โรคติดเชื้อผิวหนังในบริเวณสะดือ เช่น สิวติดเชื้อ สิวอุดตัน ซีสต์ไขมันผิวหนัง
การวินิจฉัย
แพทย์วินิจฉัยหาสาเหตุ สะดือมีกลิ่นได้จาก ประวัติอาการ การตรวจสะดือ การตรวจเชื้อจากสารคัดหลั่งจากสะดือ
การรักษา
แนวทางการรักษาสะดือเหม็น ได้แก่
- การทำความสะอาดสะดือด้วยน้ำยาฆ่าเชื้อ เช่น 70%Alcohol น้ำยาเบตาดีน
- การใส่ยาฆ่าเชื้อในสะดือ เช่น ยาปฏิชีวนะ หรือยาต้านเชื้อรา ที่เป็นครีมหรือเจล ตามชนิดของเชื้อ
- แพทย์อาจสั่งยารับประทานเป็นยาฆ่าเชื้อร่วมด้วยตามชนิดของเชื้อ เช่น ยาปฏิชีวนะกรณีติดเชื้อแบคทีเรีย เป็นต้น กรณีผู้ป่วยมีอาการมาก เช่น มีไข้ สะดือบวมแดง และ/หรือมีหนอง
- อาจมีการผ่าตัด กรณีเป็นถุงน้ำที่สะดือ
การป้องกัน
- รักษาร่องในสะดือให้แห้งอยู่เสมอ ด้วยการใช้ไม้พันสำลีที่สะอาดเช็ดเบาๆหลังการมีน้ำเข้าไป/ขังในช่องนั่น
- สวมใส่เสื้อผ้าที่ระบายอากาศได้ดี เพื่อไม่ให้ร่องในสะดือเปียกชื้น
- รักษาควบคุมโรคเบาหวานให้ได้ดี กรณีเป็นโรคเบาหวาน
บรรณานุกรม
ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
วว.รังสีรักษา และเวชศาสตร์นิวเคลียร์