วูบกลางอากาศ (ตอนที่ 1)

วูบกลางอากาศ-1

      

      จากข่าวการเสียชีวิตของวิศวกรโยธาชำนาญการพิเศษ กรมทางหลวง ที่มาร่วมออกรายการชี้แจงทางโทรทัศน์แห่งหนึ่ง โดยไม่แสดงอาการเจ็บป่วย หรือความผิดปกติใดๆ แต่หลังจากที่ชี้แจงได้ประมาณ 5 นาที ก็ล้มลงและหมดสติลงอย่างกะทันหันกลางรายการ และเสียชีวิตขณะนำส่งโรงพยาบาล

      ในเรื่องนี้ พญ.ชาดา โชติพันธุ์วิทยากุล อายุรแพทย์โรคหัวใจ ได้อธิบายว่า ภาวะวูบหมดสติ (Syncope) เป็นอาการสูญเสียความรู้สึกตัว และการทรงตัวชั่วคราว โดยทั่วไปเกิดจากเลือดไปเลี้ยงสมองลดลง

      ซึ่งการศึกษาทางระบาดวิทยาของการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด Framingham Heart Study พบอุบัติการณ์ของภาวะนี้ในคนทั่วไปร้อยละ 3 และในผู้สูงอายุพบมากถึงร้อยละ 23 สำหรับผู้ที่เคยมีอาการวูบหมดสติมีโอกาสเกิดซ้ำได้อีกถึง 1 ใน 3 เท่า

      โดยส่วนใหญ่เกิดจากการกระตุ้นระบบประสาทอัตโนมัติผิดปกติ (Vasovagal Syncope) นอกจากนั้นอาจเกิดจากภาวะโรคหลอดเลือดหัวใจตีบ โรคหัวใจเต้นผิดจังหวะ ภาวะร่างกายขาดน้ำ หรือเสียน้ำมาก และจากยาบางชนิด

      ทั้งนี้ อาการวูบหมดสติ ที่เกิดจากการกระตุ้นของระบบประสาทอัตโนมัติผิดปกติชั่วคราว อาจถูกกระตุ้นในสถานการณ์ต่าง ๆ ได้ เช่น การขับปัสสาวะ การขับถ่ายอุจระ การกลืนอาหาร การไอ จาม ภาวะกลัวสถานการณ์ต่าง ๆ เช่น การถูกเจาะเลือด และการฉีดยา เป็นต้น

      พญ.ชาดา กล่าวว่า ผู้ป่วยที่เป็นลมหมดสติ มีโอกาสเกิดอันตรายจากการหมดสติแล้วล้มลง โดยเฉพาะบางอาชีพที่มีความเสี่ยงสูง เช่น พนักงานขับรถ นักบิน นักประดาน้ำ คนงานก่อสร้าง ซึ่งอาจเกิดอุบัติเหตุซ้ำเติมจากการเป็นลมได้

      พญ.ชาดา กล่าวแนะนำในตอนท้ายว่า เมื่อพบผู้ป่วยเป็นลมหมดสติ ให้รีบช่วยเหลือด้วยการพานั่ง หรือนอนราบ ในบริเวณที่มีอากาศถ่ายเทสะดวก และรีบขอความช่วยเหลือเพื่อนำตัวส่งโรงพยาบาลต่อไป เพื่อรับการตรวจวินิจฉัย หาสาเหตุ และการรักษาให้ตรงกับสาเหตุที่ก่อโรค โดยแพทย์จะตรวจประเมินร่างกายเบื้องต้น ตรวจพิเศษทางระบบหัวใจหลอดเลือด และตรวจพิเศษทางระบบประสาทอัตโนมัติ

      ภาวะวูบหมดสติ (Syncope) เป็นภาวะที่เป็นลมหรือหมดสติชั่วครู่ (Fainting / passing out) โดยเกิดจากการการหยุดไหลของเลือดไปยังสมองชั่วคราว ทำให้สมองขาดออกซิเจน (Hypoxia) เกิดการขาดสติและขาดการควบคุมกล้ามเนื้อ เมื่อผู้ป่วยล้มลงทำให้เลือดสามารถกลับไปเลี้ยงสมองได้และทำให้ผู้ป่วยรู้สึกตัว

      ภาวะวูบหมดสติสามารถพบได้ในคนทุกวัยตั้งแต่วัยเด็กแม้ว่าส่วนใหญ่จะเกิดกับผู้สูงอายุก็ตาม มีทั้งที่เป็นลมปกติหรือเป็นสัญญานเตือนของอาการที่อาจทำให้เสียชีวิตได้ เกิดได้จากหลายปัจจัย ซึ่งเราควรทราบสาเหตุของการเกิด

      สาเหตุโดยทั่วไปของภาวะวูบหมดสติ ได้แก่

  • ความดันโลหิตต่ำหรือการขยายตัวของผนังหลอดเลือด (Dilated blood vessels)
  • การเปลี่ยนท่าทีในทันทีทันใด เช่น ยืนขึ้นเร็วเกินไป ซึ่งสามารถเป็นสาเหตุให้เลือดไหลไปรวมที่เท้าหรือขา
  • การยืนเป็นเวลานาน

แหล่งข้อมูล:

  1. สุดช็อก! วิศวกรวูบกลางรายการทีวี ก่อนไปดับสลดที่ร.พ.. https://www.khaosod.co.th/breaking-news/news_1672368 [2018, November 8].
  2. ภาวะวูบหมดสติ" สัญญาณอันตราย ภัยร้ายที่ไม่ควรมองข้าม. https://mgronline.com/qol/detail/9610000102963 [2018, November 8].
  3. What to Expect During and After a Syncopal Episode. https://www.healthline.com/health/syncopal-episode [2018, November 8].
  4. What is fainting and what causes it? https://www.medicalnewstoday.com/articles/182524.php [2018, November 8].