มะเร็งเส้นประสาท (ตอนที่ 2)

  • โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
  • 12 สิงหาคม 2556
  • Tweet

สำหรับ Neuroendocrine Malignancy เป็นกลุ่มมะเร็งที่เกิดจากปมประสาทผิดปกติ เกิดในเซลล์ที่ผลิตฮอร์โมนของระบบต่อมไร้ท่อที่ควบคุมการหลั่งโดยระบบประสาท [ระบบต่อมไร้ท่อ (Endocrine system) ประกอบด้วยกลุ่มเซลล์ สร้างและหลั่งพวกฮอร์โมน (Hormones) แล้วส่งออกนอกตัวเซลล์โดยผ่านทางกระแสเลือด หรือน้ำเหลืองไปยังเป้าหมาย คือ อวัยวะต่างๆ ทั่วร่างกาย ต่อมไร้ท่อบางชนิดสร้างฮอร์โมนออกมาร่วมทำงาน หรือถูกควบคุมการหลั่งโดยระบบประสาท เรียกว่า Neuroendocrine system เช่น ต่อมใต้สมอง (Pituitary gland) เป็นต้น]

ก้อนเนื้องอกเริ่มเกิดเมื่อเซลล์ปกติเปลี่ยนไป และโตโดยควบคุมไม่ได้จนกลายเป็นกลุ่มก้อน Mass ซึ่งอาจจะเป็นก้อนเนื้อปกติหรือก้อนเนื้อร้าย เพราะก้อนเนื้อต่อมไร้ท่อ (Endocrine tumor) เกิดจากเซลล์ที่ผลิตฮอร์โมน ก้อนเนื้อนั้นจึงสามารถสร้างฮอร์โมนได้เองและทำให้เกิดการเจ็บป่วยที่ร้ายแรงได้

Neuroendocrine tumor (NETs) เป็นโรคมะเร็งกลุ่มหนึ่ง ซึ่งเกิดจากกลุ่มเซลล์ที่เรียกว่า “Neuroendocrine Cell” ที่พบอยู่ทั่วไปในร่างกายของคน แต่มักจะพบได้บ่อยในปอด ระบบทางเดินอาหาร และตับอ่อน โดยทำหน้าที่เฉพาะ เช่น การควบคุมการไหลเวียนของอากาศและเลือดในปอด การควบคุมอัตราการเคลื่อนไหวของอาหารในระบบทางเดินอาหาร เป็นต้น

มะเร็ง NETs มีหลายชนิด ที่สำคัญๆ มี 3 ชนิด คือ 1) Pheochromocytoma 2) Merkel cell cancer and 3) Neuroendocrine carcinoma

  1. ฟีโอโครโมไซโตมา (Pheochromocytoma) เป็นเนื้องอกที่พบได้น้อย เป็นส่วนที่เจริญมาจากเซลล์โครมาฟิน (Chromaffin cell) ของต่อมหมวกไต (Adrenal gland) ซึ่งเซลล์นี้จะหลั่งฮอร์โมนอะดรีนาลีนเมื่อร่างกายเกิดอารมณ์เครียด เช่น โกรธ ดีใจ ตื่นเต้น เป็นต้น

    ฟีโอโครโมไซโตมามักจะเกิดในอะดรีนัลเมดัลลา (Adrenal medulla) ซึ่งอยู่ในบริเวณต่อมหมวกไต แต่ละคนจะมีต่อมหมวกไต ซึ่งอยู่เหนือไตทั้ง 2 ข้าง เนื้องอกชนิดนี้จะผลิตฮอร์โมนอะดรีนาลีน (Adrenaline) และนอร์อะดรีนาลีน (Noradrenaline) ซึ่งทำให้ความดันโลหิตและอัตราการเต้นของหัวใจสูงขึ้น

    แม้ว่าเนื้องอกฟีโอโครโมไซโตมาจะเป็นชนิดไม่ร้ายแรง (Benign) ก็ตาม แต่ก็ยังคงเป็นสิ่งที่น่าสะพรึงกลัวเพราะเนื้องอกชนิดนี้อาจจะหลั่งอะดรีนาลีนจำนวนมากเข้าสู่กระแสเลือดหลังจากที่ได้รับบาดเจ็บ โดยประมาณร้อยละ 80 ของผู้ที่มีฟีโอโครโมไซโตมาจะมีเนื้องอกอยู่ในต่อมหมวกไตข้างใดข้างหนึ่ง อีกร้อยละ 10 จะพบในต่อมหมวกไตทั้ง 2 ข้าง ส่วนที่เหลืออีกร้อยละ 10 จะพบเนื้องอกอยู่นอกต่อมหมวกไต

  2. Merkel cell cancer เป็นมะเร็งประสาทต่อมไร้ท่อที่ผิวหนัง เป็นมะเร็งพบยากและโตเร็วมาก เริ่มที่เซลล์ผลิตฮอร์โมนใต้ผิวหนังและรูขุมขน พบในบริเวณศีรษะและบริเวณคอ
  3. มะเร็งประสาทต่อมไร้ท่อ (Neuroendocrine carcinoma) ประมาณร้อยละ 60 ของเนื้องอกประสาทต่อมไร้ท่อไม่สามารถระบุได้ว่าเป็นมะเร็งชนิดไหน จึงเรียกรวมกันว่ามะเร็งประสาทต่อมไร้ท่อ ซึ่งสามารถเริ่มเป็นได้ตามจุดต่างๆ ของร่างกาย เช่น ปอด สมอง และระบบทางเดินอาหาร

แหล่งข้อมูล:

  1. Neuroendocrine Tumor. http://www.cancer.net/cancer-types/neuroendocrine-tumor [2013, July 15].