ฟิโลดิปีน (Felodipine)

  • โดย เภสัชกร อภัย ราษฎรวิจิตร
  • 1 ตุลาคม 2564
  • Tweet
สารบัญ บทความที่เกี่ยวข้อง

บทนำ: คือยาอะไร?

ฟิโลดิปีน (Felodipine) คือ ยาลดความดันโลหิต จัดอยู่ในยากลุ่มแคลเซียมแชน แนลบล็อกเกอร์ (Calcium channel blocker) ชื่อการค้าที่รู้จักกันดีคือ “Plendil” และ “Renedil” รูปแบบยาแผนปัจจุบันของยานี้จะเป็นยารับประทาน

ตัวยาฟิโลดิปีนสามารถดูดซึมจากระบบทางเดินอาหารได้ค่อนข้างดี เมื่อตัวยาเข้าสู่กระแสเลือดจะถูกลำเลียงไปเผาผลาญและถูกเปลี่ยนแปลงโครงสร้างทางเคมีโดยตับ ร่างกายต้องใช้เวลาประมาณ 25 ชั่วโมงขึ้นไปเพื่อกำจัดปริมาณยาครึ่งหนึ่งออกจากกระแสเลือดโดยผ่านไปกับปัสสาวะ หลังการรับประทาน ยาจะเริ่มออกฤทธิ์ภายในช่วงเวลา 2.5 - 5 ชั่วโมง แพทย์/เภสัชกรจะแนะนำให้รับประทานยาพร้อมกับน้ำเปล่าเท่านั้น ให้หลีกเลี่ยงการรับประทานพร้อมกับน้ำผลไม้ด้วยน้ำผลไม้บางชนิดจะตรวจพบสาร Bergamottin ซึ่งจะเพิ่มความเป็นพิษหรือเพิ่มอาการข้างเคียง (ผลข้าง เคียง) ของยาฟิโลดิปีนได้อย่างมาก

การใช้ยาชนิดนี้ยังมีข้อห้ามอีกหลายประการอย่างเช่น ผู้ที่แพ้ยานี้หรือแพ้ยาในกลุ่มแคลเซียมแชนแนลบล็อกเกอร์อยู่ก่อน ผู้ป่วยโรคหัวใจที่เป็นชนิดกลุ่มอาการ Sick sinus syndrome และรวม ถึงชนิดกลุ่ม Second and third degree AV heart block ฯลฯ

ตัวผู้ป่วยเองควรแจ้งให้แพทย์ทราบถึงประวัติทางการแพทย์และโรคประจำตัวที่เป็นอยู่โดยละเอียดด้วยจะเป็นประโยชน์ต่อการรักษา และแพทย์สามารถสั่งจ่ายหรือปรับขนาดการรับประทานยาได้ง่ายยิ่งขึ้น คำแนะนำเพิ่มเติมที่แพทย์มักจะแนะนำให้กับผู้ป่วยระหว่างการรับประทานยานี้เช่น

  • หากพบอาการวิงเวียนให้หลีกเลี่ยงการขับขี่ยวดยานพาหนะหรือเลี่ยงการทำงานที่เกี่ยวข้องกับเครื่องจักร
  • ห้ามรับประทานยานี้พร้อมสุราด้วยจะก่อให้เกิดพิษต่อร่างกายมากขึ้น
  • กรณีที่รับประทานยานี้แล้วในช่วงสัปดาห์แรกๆผู้ป่วยอาจมีอาการเหนื่อยง่าย แต่จะค่อยๆดีขึ้น กรณีที่มีอาการแย่ลงต้องรีบกลับไปพบแพทย์/ไปโรงพยาบาลเพื่อแพทย์พิจารณาปรับแนวทางการรักษา
  • กรณีตั้งครรภ์หรือเลี้ยงลูกด้วยน้ำนมมารดาควรต้องหลีกเลี่ยงการใช้ยานี้
  • ห้ามปรับขนาดรับประทานด้วยตนเอง หรือแบ่งยานี้ให้ผู้อื่นรับประทาน

ดังนั้นเพื่อความปลอดภัยต่อตัวผู้ป่วยเองควรต้องปฏิบัติและรับประทานยานี้ตามคำแนะนำของแพทย์โดยเคร่งครัด

ฟิโลดิปีนมีสรรพคุณ (คุณสมบัติ) รักษาโรคอะไร?

ฟิโลดิปีน

ยาฟิโลดิปีนมีสรรพคุณรักษาโรค/ข้อบ่งใช้: เช่น

  • รักษาโรคความดันโลหิตสูง
  • รักษาอาการกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด

ฟิโลดิปีนมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

ยาฟิโลดิปีนซึ่งเป็นยาประเภทแคลเซียมแชนแนลบล็อกเกอร์ มีกลไกการออกฤทธิ์โดยตัวยา จะทำให้ผนังกล้ามเนื้อเรียบบริเวณหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงหัวใจเกิดการคลายตัว ส่งผลให้มีเลือดและออกซิเจนเข้าไปหล่อเลี้ยงกล้ามเนื้อหัวใจได้มากขึ้น จากกลไกนี้ทำให้เกิดภาวะความดันโลหิตลดลง ประกอบกับลดภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดได้ตามสรรพคุณ

ฟิโลดิปีนมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาฟิโลดิปีนมีรูปแบบการจัดจำหน่าย:

  • เป็นยาเม็ดชนิดรับประทาน ขนาด 2.5, 5 และ 10 มิลลิกรัม/เม็ด

ฟิโลดิปีนมีขนาดรับประทานอย่างไร?

ยาฟิโลดิปีนมีขนาดรับประทาน: เช่น

  • ผู้ใหญ่: เช่น เริ่มต้นรับประทาน 5 มิลลิกรัมวันละครั้ง ขนาดยาที่ใช้คงระดับการรักษาคือ 5 - 10 มิลลิกรัม/วัน
  • ผู้สูงอายุ: เริ่มต้นรับประทาน 2.5 มิลลิกรัมวันละครั้ง
  • เด็ก (นิยามคำว่าเด็ก): ขนาดรับประทานของเด็กยังมิได้มีการระบุยืนยันอย่างมีหลักฐานทางคลินิก

*อนึ่ง:

  • แพทย์อาจปรับขนาดรับประทานได้ตามการตอบสนองของผู้ป่วยต่อยานี้
  • ห้ามเคี้ยวยานี้ก่อนรับประทาน
  • ให้กลืนยานี้พร้อมน้ำดื่มที่สะอาดอย่างเพียงพอ
  • สามารถรับประทานยานี้ก่อนหรือพร้อมอาหารก็ได้

*****หมายเหตุ: ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสมควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดที่รวมถึงยาฟิโลดิปีน ผู้ป่วยควรแจ้ง แพทย์ พยาบาล และ เภสัชกร เช่น

  • ประวัติแพ้ยาทุกชนิดเช่น กินยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือแน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก /หอบเหนื่อย
  • มีโรคประจำตัวต่างๆรวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาฟิโลดิปีนอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
  • หากเป็นสุภาพสตรีควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์/มีครรภ์หรือกำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภทสามารถผ่านทางน้ำนมหรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

หากลืมรับประทานยาควรทำอย่างไร?

หากลืมรับประทานยาฟิโลดิปีน สามารถรับประทานเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการรับประทานยาในมื้อถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มปริมาณยาเป็น 2 เท่า

ฟิโลดิปีนมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

ยาฟิโลดิปีนสามารถก่อให้เกิดผล/ อาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา (ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง) โดยแบ่งออกเป็นระดับดังนี้

ก. อาการข้างเคียงที่พบบ่อย: เช่น

  • ใบหน้า-แขน-มือ-ขาและเท้ามีอาการบวม
  • น้ำหนักตัวเพิ่ม
  • อาจเป็นเหน็บชาที่มือหรือเท้า

ข. อาการข้างเคียงที่พบน้อย: เช่น

  • ปวดตามร่างกาย
  • ไอแห้งๆ
  • หนาวสั่น
  • อึดอัด/หายใจลำบาก
  • หูอื้อ
  • มีไข้
  • ปวดหัวมาก
  • เสียงแหบ
  • คัดจมูก, จาม
  • เจ็บคอ/ คออักเสบ
  • อ่อนเพลีย

ค. *กรณีที่ผู้ป่วยได้รับยานี้เกินขนาด: จะพบอาการรู้สึกตัวอุ่นๆ ใบหน้า-แขน-คอ-หน้าอกส่วนบนมีอาการแดง

*อนึ่ง: อาการข้างเคียงบางอย่างไม่จำเป็นต้องใช้ยาในการรักษาแต่อย่างใด ด้วยร่างกายจะค่อยๆปรับสภาพจนทำให้อาการข้างเคียงเหล่านั้นหายไป

อย่างไรก็ตาม หากพบอาการข้างเคียงที่รบกวนต่อการดำรงชีวิตประจำวันหรือเมื่อกังวลในอาการหรืออาการรุนแรง ควรรีบกลับมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาล หรือมาโรงพยาบาลทันที/ฉุกเฉินขึ้นกับความรุนแรงของอาการที่เกิดขึ้น เพื่อแพทย์ปรับแนวทางการรักษาและดูแลรักษาอาการข้าง เคียงที่เกิดขึ้น

มีข้อควรระวังการใช้ฟิโลดิปีนอย่างไร?

มีข้อควรระวังการใช้ยาฟิโลดิปีน เช่น

  • ห้ามใช้กับผู้ที่แพ้ยานี้ หรือแพ้ยาในกลุ่มแคลเซียมแชนแนลบล็อกเกอร์
  • ห้ามใช้ยานี้กับสตรีตั้งครรภ์ สตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร
  • ห้ามใช้ยานี้กับผู้ป่วยโรคตับ ผู้ที่มีโรคหัวใจชนิด AV heart block ในระดับที่ 2 หรือ 3 และชนิด Sick sinus syndrome
  • ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
  • ห้ามใช้ยาหมดอายุ
  • ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** อนึ่ง: ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา” ที่รวมถึงยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมยาฟิโลดิปีนด้วย) ยาแผนโบราณ อาหารเสริม ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้งควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ (อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควร ต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอด้วยเช่นกัน

ฟิโลดิปีนมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ยาฟิโลดิปีนมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่น เช่น

  • ห้ามใช้ยาฟิโลดิปีน ร่วมกับยา Ketoconazole, Itraconazole ด้วยอาจทำให้ระดับของยาฟิโลดิปีนในกระแสเลือดเพิ่มสูงขึ้นจนก่อให้เกิดอาการข้างเคียงที่รุนแรงตามมาได้เช่น เกิดภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ ตัวบวม ภาวะหัวใจล้มเหลว ความดันโลหิตต่ำมากๆ
  • การใช้ยาฟิโลดิปีน ร่วมกับ ยา Ibuprofen อาจเป็นเหตุให้ความดันโลหิตสูงมากขึ้น หากไม่มีความจำเป็นใดๆควรหลีกเลี่ยงการใช้ยาร่วมกัน
  • หลีกเลี่ยงการใช้ยาฟิโลดิปีน ร่วมกับ ยากลุ่ม Hydrocortisone ด้วยสามารถทำให้ฤทธิ์การรักษาของฟิโลดีปีนด้อยลง มักเกิดเหตุการณ์ดังกล่าวหลังจากใช้ยา Hydrocortisone ไปแล้วนานกว่าสัปดาห์ หากจำเป็นต้องใช้ยาร่วมกันแพทย์จะปรับขนาดรับประทานให้เหมาะสมเป็นกรณีๆไป
  • การใช้ยาฟิโลดิปีน ร่วมกับ ยา Codeine อาจก่อให้เกิดความเสี่ยงของความดันโลหิตต่ำอย่างมากพร้อมกับมีอาการ ปวดหัว วิงเวียน เป็นลม อัตราการเต้นของหัวใจผิดปกติ หากไม่มีความจำเป็นใดๆควรหลีกเลี่ยงการใช้ยาร่วมกัน

ควรเก็บรักษาฟิโลดิปีนอย่างไร?

สามารถเก็บยาฟิโลดิปีน: เช่น

  • เก็บยาในอุณหภูมิห้องที่เย็น
  • ไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์
  • เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสง/แสงแดด ความร้อน และ ความชื้น
  • เก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง

ฟิโลดิปีนมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ยาฟิโลดิปีน มียาชื่อการค้าอื่น และ บริษัทผู้ผลิต เช่น

ชื่อการค้าบริษัทผู้ผลิต
Felodipin Stada (ฟิโลดิปิน สตาดา) Stada
Feldil SR (เฟลดิล เอสอาร์) Standard Chem & Pharm
Felim (เฟลิม) Sandoz
Felodipine Sandoz (ฟิโลดิปีน แซนดอซ) Sandoz
Felopine 5 (ฟิโลดิปีน 5) Berlin Pharm
Feloten (ฟิโลเทน) Biolab
Plendil (เพลนดิล) AstraZeneca
Topidil (ทอปิดิล) T. O. Chemicals

บรรณานุกรม

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Felodipine [2021,Sept25]
  2. https://www.mims.com/Thailand/drug/search/?q=felodipine [2021,Sept25]
  3. https://www.mims.com/thailand/drug/info/felodipine%20sandoz [2021,Sept25]
  4. https://www.drugs.com/mtm/felodipine.html [2021,Sept25]
  5. https://www.mims.com/Thailand/drug/info/felodipin%20stada%202-5-5-10%20retard/?type=BRIEF [2021,Sept25]
  6. https://medlineplus.gov/druginfo/meds/a692016.html#storage-conditions [2021,Sept25]