พักตับก่อนตับแข็ง (ตอนที่ 2)
- โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
- 27 สิงหาคม 2559
- Tweet
ตับ (Liver) มีน้ำหนักประมาณ 1.36 กิโลกรัม เป็นอวัยวะที่มีขนาดใหญ่ที่สุดของร่างกาย ทำหน้าที่สำคัญๆ หลายอย่าง เช่น
- ผลิตโปรตีนของเลือด (Blood proteins) ที่ช่วยในการแข็งตัวของเลือด (Clotting) การลำเลียงออกซิเจน และระบบภูมิต้านทานในร่ากาย
- เก็บสารอาหารส่วนเกินและส่งกลับสารอาหารเข้าสู่กระแสเลือด
- ผลิตน้ำดี (Bile) สิ่งจำเป็นที่ช่วยในการย่อยอาหาร
- ช่วยเก็บน้ำตาล (Glucose) ในรูปของ (Glycogen)
- ขจัดสารพิษในกระแสเลือด รวมถึงยาและแอลกอฮอล์
- ละลายไขมันอิ่มตัว (Saturated fat) และผลิตคลอเรสเตอรอล
ตับแข็ง (Cirrhosis) เป็นโรคที่ตับค่อยๆ ถูกทำลาย ตับจะมีลักษณะผิวไม่เรียบ ขรุขระ เป็นก้อน และไม่สามารถทำหน้าที่ได้ตามปกติ ตับที่เป็นรอยขรุขระจะกั้นทางเดินของเลือดไปทั่วตับ ทำให้ขั้นตอนการสร้างสารอาหาร โปรตีน ฮอฺร์โมน และการขจัดสารพิษทำได้ช้าลงๆ
ไวรัสตับอักเสบซี ไขมันสะสมในตับ และแอลกอฮอล์ เป็นสาเหตุหลักของการเกิดโรคตับแข็ง หรือพูดได้ว่า อะไรก็ตามที่ทำร้ายตับล้วนเป็นสาเหตุของโรคตับแข็ง โดยรวมถึง
- การดื่มสุราเรื้อรัง (Chronic alcohol abuse)
- ไขมันสะสมในตับที่เกิดจากโรคอ้วนและโรคเบาหวาน
- การติดเชื้อไวรัสเรื้อรังของตับ เช่น โรคไวรัสตับอักเสบบี ซี และดี (Hepatitis types B, C, and D)
- ทางเดินท่อน้ำดีจากตับไปสู่ลำไส้อุดตั้น ซึ่งในเด็กอาจเป็นสาเหตุให้เกิดท่อน้ำดีตีบตัน (Biliary atresia) ที่ทำให้ท่อน้ำดีถูกทำลาย เป็นสาเหตุให้น้ำดีไหลกลับสู่ตับ ส่วนในผู้ใหญ่ท่อน้ำดีอาจอักเสบ เป็นแผล หรืออุดตั้น อันเนื่องมาจากโรคตับแข็งจากทางเดินน้ำดีชนิดปฐมภูมิ (Primary biliary cholangitis)
- หัวใจล้มเหลวและมีของเหลวไหลกลับเข้าสู่ตับ
- โรคที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรม เช่น
o โรคซิสติกไฟโบรซิส (Cystic fibrosis)
o โรคสะสมไกลโคเจน (Glycogen storage diseases) ซึ่งร่างกายไม่สามารถเปลี่ยนไกลโคเจนให้เป็นกลูโกสเพื่อใช้เป็นแหล่งพลังงานของร่างกาย
o โรคถุงลมโป่งพองจากการขาด อัลฟ่า-1 (Alpha 1 antitrypsin deficiency) ซึ่งเป็นเอนไซม์ชนิดหนึ่งในตับ
o โรคที่ทำให้ตับทำงานผิดปกติ เช่น ภาวะธาตุเหล็กเกินหรือโรคพิษจากเหล็ก (Hemochromatosis) ภาวะการมีทองแดงสะสมในตับจนผิดปกติหรือที่เรียกว่าโรควิลสัน (Wilson's disease)o โรคตับพันธุกรรม (Alagille syndrome)
- ปฏิกริยาจากการกินยา (เช่น ยา Methotrexate) การได้รับสารพิษ หรือติดเชื้อปรสิต
แหล่งข้อมูล
1. Cirrhosis of the Liver. http://www.webmd.com/digestive-disorders/cirrhosis-liver [2016, August 26].
2. Cirrhosis. http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cirrhosis/home/ovc-20187218 [2016, August 26].