บุกตรวจขายยา”อัลปราโซแลม” (ตอนที่ 2 และตอนจบ)

  • โดย ภก. กรชัย ฉันทจิรธรรม
  • 1 มีนาคม 2556
  • Tweet
สารบัญ

ยาอัลปราโซแลมเมื่อใช้แป็นเวลานานๆ อาจทำให้เกิดการเสพติดยา เนื่องจากตัวรับรีเซปเตอร์ (Receptor) ที่จับกับยาเกิดการเปลี่ยนแปลง และมีความไวต่อการกระตุ้นน้อยลง ทำให้ผลของยาลดลง เกิดการเสพติดยา

อีกทั้งทั้งยาอัลปราโซแลม อาจทำให้เกิดอาการขาดยา (Withdrawal or rebound symptoms) ได้ เมื่อหยุดยาอย่างกะทันหันหลังใช้ยาอัลปราโซแลมนานเพียง 4 สัปดาห์เท่านั้น อาการขาดยาจะเกิดมากขึ้นเมื่อใช้ยาเป็นระยะเวลายาวนานขึ้น

อาการขาดยาโดยทั่วไปเริ่มด้วยการมีความรู้สึกกังวล มากขึ้น จากนั้นเกิดอาการซู่ซ่าตามแขนและขา ไวต่อแสงจ้า นอนหลับยาวหรือนอนไม่หลับ สิ้นแรง ขาดสมาธิ เบื่ออาหาร เหงื่อแตก เป็นตะคริว ตัวสั่น และภาวะจิตเปลี่ยนแปลง

ยาอัลปราโซแลมสามารถซึมผ่านรก (Placenta) และเข้าสู่ตัวอ่อนทารก (Fetus) ได้ อีกทั้งยังถูกขับออก (Excrete) ทางน้ำนมด้วย จึงไม่ควรใช้ยานี้ในสตรีมีครรภ์และให้นมบุตร เพราะอาจเกิดทารกวิรูป (Congenital abnormalities) ได้

ยาอัลปราโซแลมมีข้อห้ามใช้ในผู้ป่วยที่ไวเกินต่อยานี้ ผู้ป่วยโรคต้อหิน (Glaucoma) ฉับพลันชนิดมุมแคบ หรือร่วมกับยาที่มีฤทธิ์กดระบบประสาทส่วนกลาง (Central nervous system depressant) รวมทั้งแอลกอฮอลล์ และห้ามใช้เพื่อรักษาโรคจิต

ยาอัลปราโซแลมถูกย่อยสลายที่ตับผ่านทางระบบ CYP3A4 เพราะฉะนั้นยาที่แย่งจับ (Inhibitor) กับ CYP3A4 จะทำให้ปริมาณยาอัลปราโซแลมสะสมในร่างกายมากขึ้น เช่น ยา ไซเม็ดทีดีน อีรีโทรมัยซิน ฟลูออกซิติน ไอทราโคนาโซล คีโตโคนาโซล ริโทรนาเวียร์ โปรพอกซิฟีน เป็นต้น ซึ่งอาจทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์จากยามากขึ้น

ยาคุมกำเนิดชนิดรวม (Combined oral contraceptives) สามารถลดการขับออกของยาอัลปราโซแลมทำให้ระดับของยาในเลือดสูงขึ้นและเกิดการสะสม

แอลกอฮอลล์ เมื่อให้ร่วมกับยาอัลปราโซแลมจะเสริมฤทธิ์ซึ่งกันและกัน ซึ่งอาจทำให้เกิดการหลับลึก (Severe sedative) พฤติกรรมเปลี่ยน และเป็นพิษ ได้ การดื่มแอลกอฮอลล์ที่มากเกินไปร่วมกับยาอัลปราโซแลมจะก่อให้เกิดผลที่แย่ลง

ยาอัลปราโซแลม ถ้าใช้เกินขนาดจะมีอาการ สับสน อยากนอน จับต้นชนปลายไม่ถูก ความดันโลหิตต่ำ ขาดปฏิกิริยาโต้ตอบ หายใจตื้น โคม่า และตายได้

ในสหรัฐอเมริกา ยาอัลปราโซแลม เป็นยาที่ใช้มากที่สุดในกลุ่มยาเบนโซไดอะซีพีน ในการคลายความวิตกกังวล ถัดมาคือยา โคลนาซีแพม โลร่าซีแพมและไดอะซีแพม ตามลำดับ และมีการใช้ในทางที่ผิดรวมทั้งการติดยาจากผู้ที่ติดแอลกอฮอลล์

จากคุณสมบัติของยาอัลปราโซแลม ที่ยาถูกดูดซึมได้เร็ว ออกฤทธิ์เร็ว ถูกขับถ่ายได้เร็ว จึงมีคนไข้ที่ใช้ยานี้ติดยานี้ได้ง่าย และมีการนำไปใช้ในทางที่ผิดเป็นจำนวนมาก ซึ่งไม่ใช่เฉพาะในประเทศไทย แต่ในสหรัฐอเมริกาและอีกหลายประเทศที่มีการใช้ยาตัวนี้ จึงทำให้ต้องมีการควบคุมการใช้ยา อันเนื่องมาจากมีการนำไปใช้ในทางที่ผิดเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ

แหล่งข้อมูล

  1. บุกตรวจคลินิกดังขายยา “อัลปราโซแลม” โยงชายแดนใต้ - http://www.manager.co.th/South/ViewNews.aspx?NewsID=9560000019824&Keyword=%ca%d2%b8%d2%c3%b3%ca%d8%a2 [2013, February 28].
  2. Alprazolam - http://en.wikipedia.org/wiki/Alprazolam [2013, February 28].