บีแพนเธน (Bepanthen)

สารบัญ บทความที่เกี่ยวข้อง

บทนำ

ยาบีแพนเธน(Bepanthen) เป็นยาชื่อการค้าของยาทาภายนอกเพื่อใช้ป้องกันผิวหนังแห้งกร้าน ตกสะเก็ด ลดอาการระคายเคืองทางผิวหนัง มีตัวยาสำคัญคือ Dexpanthenol หรือ Panthenol ซึ่งเป็นสารตั้งต้นของ วิตามินบี 5 รูปแบบผลิตภัณฑ์ของยานี้ที่พบเห็นในประเทศไทยจะเป็นยาขี้ผึ้ง ขนาดความเข้มข้น 5% บรรจุหลอด 30 กรัม ตัวยานี้สามารถซึมเข้าสู่ผิวหนังได้ ซึ่งเมื่อเข้าสู่ผิวหนัง ตัวยา Panthenol จะถูกเซลล์ผิวหนังเปลี่ยนให้เป็นกรด Pantothenic acid ซึ่งเป็นสาร/กรดที่สามารถดูดซึมความชื้นได้เป็นอย่างดี ผลดังกล่าวจึงช่วยบรรเทาอาการของผิวหนังแห้งกร้านได้ พร้อมกับทำให้รอยบาดแผลต่างๆที่ผิวหนังหายได้เร็วขึ้น

ในทางคลินิก ยาบีแพนเธนยังถูกนำมารักษาอาการผื่นผ้าอ้อม ผิวไหม้จากแสงแดด หรือแผลไหม้ในระดับความรุนแรงต่ำๆ หรือแม้แต่ผิวหนังได้รับบาดเจ็บเล็กน้อยอย่างแผลถลอก หรือใช้ยานี้ทาผิวหลังจากการสักผิวหนัง

อาการข้างเคียง(ผลข้างเคียง)ของยาบีแพนเธนมีน้อย คือ อาจพบเห็นได้บ้างอย่างเช่น เกิดการระคายเคืองผิวหนังส่วนสัมผัสยานี้

แต่ถึงแม้ยาบีแพนเธนเป็นยาทาภายนอกก็ตาม ผู้บริโภค/ผู้ป่วยก็ควรต้องปรึกษาแพทย์ก่อนการใช้ยานี้ทุกครั้ง เพื่อประเมินความรุนแรงของรอยโรคที่ผิวหนัง ว่าเหมาะสมที่จะใช้ยานี้หรือไม่

ทั้งนี้ ประชาชน สามารถขอคำปรึกษาการใช้ยาบีแพนเธนเพิ่มเติมได้จากเภสัชกรตามร้านขายยาทั่วไป

บีแพนเธนมีสรรพคุณ(คุณสมบัติ)อย่างไร?

บีแพนเธน

ยาบีแพนเธนมีสรรพคุณ/ข้อบ่งใช้ เช่น

  • ใช้เพื่อป้องกัน ผิวแห้ง ตกสะเก็ด
  • ใช้เพื่อบรรเทาอาการคัน หรือระคายเคืองทางผิวหนัง

บีแพนเธนมีกลไกการออกฤทธิ์อย่างไร?

ยาบีแพนเธน มีกลไกการออกฤทธิ์คือ สาระสำคัญของยานี้ที่เป็นตัวยาเด็กซ์แพนทีนอล (Dexpanthenol) จะช่วยดูดซับความชุ่มชื้นให้กับผิวหนัง ทำให้ลดอาการผิวหนังแห้ง กร้าน ซึ่งเป็นต้นเหตุของการระคายเคือง นอกจากนี้ยังทำให้การสมาน/การซ่อมแซมรอยแผลที่ผิวหนังเกิดได้รวดเร็วมากขึ้น

บีแพนเธนมีรูปแบบการจัดจำหน่ายอย่างไร?

ยาบีแพนเธนมีรูปแบบการจัดจำหน่าย เช่น

  • ยาขี้ผึ้งทาผิวหนังที่มีความเข้มข้น 5%
  • ยาครีมทาผิวหนังที่มีส่วนประกอบของยาอื่น เช่น Dexpanthenol 5%+ Chlorhexidine dihydrochloride 0.5%

บีแพนเธนมีขนาดการบริหารยาอย่างไร?

ยาบีแพนเธนมีขนาดการบริหารยา/ใช้ยา เช่น

  • ผู้ใหญ่: ทายาวันละ 1 ครั้ง หรือตามคำแนะนำของแพทย์
  • เด็ก: การใช้ยานี้กับเด็ก ต้องเป็นไปตามคำสั่งของแพทย์ผู้รักษาเท่านั้น

*****หมายเหตุ: ขนาดยาและระยะเวลาในการใช้ยาที่ระบุในบทความนี้ เป็นเพียงตัวอย่างหนึ่งเท่านั้น ไม่สามารถใช้ทดแทนคำสั่งใช้ยาของแพทย์ได้ การใช้ยาที่เหมาะสมควรต้องปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรก่อนเสมอ

เมื่อมีการสั่งยาควรแจ้งแพทย์/พยาบาลและเภสัชกรอย่างไร?

เมื่อมีการสั่งยาทุกชนิดรวมยาบีแพนเธน ผู้ป่วยควรแจ้งแพทย์/พยาบาล และเภสัชกร ดังนี้

  • ประวัติแพ้ยาทุกชนิด เช่น กินยา/ใช้ยาแล้ว คลื่นไส้มาก ขึ้นผื่น หรือ แน่นหายใจติดขัด/หายใจลำบาก
  • มีโรคประจำตัวต่างๆ รวมทั้งกำลังกินยา/ใช้ยาอะไรอยู่ เพราะยาบีแพนเธนอาจส่งผลให้อาการของโรคเหล่านั้นรุนแรงขึ้น หรืออาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยากับยาอื่นๆที่กิน/ที่ใช้อยู่ก่อน
  • หากเป็นสุภาพสตรี ควรแจ้งว่าอยู่ในภาวะตั้งครรภ์ หรือ กำลังให้นมบุตร เพราะยาหลายประเภท สามารถผ่านทางน้ำนม หรือรก และเข้าสู่ทารกจนก่อให้เกิดผลข้างเคียงได้

หากลืมทายาควรทำอย่างไร?

หากลืมทายาบีแพนเธน สามารถใช้ยา/ทายาเมื่อนึกขึ้นได้ ถ้าเวลาใกล้เคียงกับการใช้ยาในครั้งถัดไป ไม่จำเป็นต้องเพิ่มขนาดการใช้เป็น 2 เท่า

บีแพนเธนมีผลไม่พึงประสงค์อย่างไร?

ยาบีแพนเธนเป็นยาใช้ภายนอก และตัวยาเอง ยังก่อให้เกิดผลไม่พึงประสงค์(ผลข้างเคียง/อาการข้างเคียง)ได้น้อย โดยทั่วไป จึงมักไม่พบอาการข้างเคียงอย่างใดเลย แต่อาจพบว่าผู้ใช้ยานี้บางรายเกิดอาการระคายเคืองผิวหนังส่วนสัมผัสยานี้ได้บ้างเล็กน้อย

มีข้อควรระวังการใช้บีแพนเธนอย่างไร?

มีข้อควรระวังการใช้ยาบีแพนเธน เช่น

  • ห้ามใช้กับผู้ที่แพ้ยานี้
  • ห้ามใช้ยาที่เกิดการเปลี่ยนแปลงของตัวผลิตภัณฑ์ที่ต่างไปจากสภาพปกติ เช่น สี กลิ่น ผิดปกติ
  • การใช้ยานี้ในสตรีตั้งครรภ์ สตรีที่อยู่ในภาวะให้นมบุตร เด็ก และผู้สูงอายุ ควรต้องเป็นไปตามคำสั่งแพทย์เท่านั้น
  • ล้างมือทุกครั้งก่อนและหลังใช้ยานี้
  • ห้ามแบ่งยาให้ผู้อื่นใช้
  • ห้ามใช้ยาหมดอายุ
  • ห้ามเก็บยาหมดอายุ

***** อนึ่ง ทุกคนต้องตระหนักถึงความปลอดภัยจากการใช้ ”ยา”ที่รวมถึง ยาแผนปัจจุบันทุกชนิด (รวมยาบีแพนเธนด้วย) ยาแผนโบราณทุกชนิด และสมุนไพรต่างๆเสมอ เพราะยามีทั้งให้คุณและให้โทษ ดังนั้นเมื่อมีการใช้ยาทุกครั้ง ควรต้องปฏิบัติตามข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิดเสมอ(อ่านเพิ่มเติมได้ในเว็บ haamor.com บทความเรื่อง ข้อปฏิบัติพื้นฐานในการใช้ยาทุกชนิด) รวมทั้งควรต้องปรึกษาเภสัชกรประจำร้านขายยาก่อนซื้อยาใช้เองเสมอ

บีแพนเธนมีปฏิกิริยาระหว่างยากับยาตัวอื่นอย่างไร?

ด้วยยาบีแพนเธนเป็นยาทาภายนอก จึงยังไม่มีรายงานที่พบปฏิกิริยาระหว่างยากับยารับประทานชนิดใดๆ

ควรเก็บรักษาบีแพนเธนอย่างไร?

ควรเก็บยาบีแพนเธนในช่วงอุณหภูมิ 15 – 30 องศาเซลเซียส(Celsius) ไม่เก็บยาในช่องแช่แข็งของตู้เย็น ไม่เก็บยาในห้องน้ำหรือในรถยนต์ เก็บยาในภาชนะที่ปิดมิดชิด พ้นแสงแดด ความร้อนและความชื้น และเก็บยาให้พ้นมือเด็กและสัตว์เลี้ยง

บีแพนเธนมีชื่ออื่นอีกไหม? ผลิตจากบริษัทอะไรบ้าง?

ยาบีแพนเธนที่จำหน่ายในประเทศไทย มียาชื่อการค้า และบริษัทผู้ผลิต/ผู้จำหน่าย เช่น

ชื่อการค้าบริษัทผู้ผลิต
Bepanthen(บีแพนเทน)Bayer HealthCare
Bepanthen First Aid(บีแพนเทน เฟิร์ท เอด) Bayer HealthCare

อนึ่ง ยาชื่อการค้าของยานี้ในต่างประเทศ เช่น Bepanten, Bepanthene, Bepaderm, Bepanthol, Bepantol, Bethene

บรรณานุกรม

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Panthenol [2016,July30]
  2. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12113650 [2016,July30]
  3. http://www.mims.com/thailand/drug/info/dexpanthenol/?type=brief&mtype=generic [2016,July30]
  4. http://www.mims.com/thailand/drug/info/bepanthen%20first%20aid/ [2016,July30]
  5. http://www.webmd.com/drugs/2/drug-75143/dexpanthenol-topical/details [2016,July30]