จิตวิทยาในชีวิตประจำวัน - ภาคที่ 4 จิตวิทยาผู้สูงวัย ตอนที่ 70 : ประสาทสัมผัสกับเชาว์ปัญญา (1)

  • โดย ดร. วิทยา มานะวาณิชเจริญ
  • 17 สิงหาคม 2559
  • Tweet
จิตวิทยาผู้สูงวัย

เวลาสนองตอบ (Reaction time) ไม่ได้เป็นเครื่องวัด (Gauge) เดียวของการเสื่อมถอยทางประสาท (Neurological decline) ในช่วงปลายของชีวิต อีกมาตรวัด (Measure) หนึ่งที่มีประโยชน์คือ ความสามารถของประสาทสัมผัส (Sensory ability) อันได้แก่ คุณภาพของการได้ยิน (Hearing) การมองเห็น (Sight) การสัมผัส (Touch) ฯลฯ

เป็นที่รับรู้กันมานาน (Established) แล้วว่า ความสามารถของประสาทสัมผัส มีสหสัมพันธ์ในเชิงบวกกับคะแนนทดสอบทางเชาว์ปัญญาในผู้สูงอายุ ตัวอย่างเช่น ความคมชัด (Acuity) ที่เสื่อมถอย จะเชื่อมโยงกับคะแนนทดสอบทางเชาว์ปัญญาที่ต่ำ ดังนานาวิจัยต่อไปนี้

  • การวิจัยชิ้นหนึ่งพบว่า ภายใต้เงื่อนไขบางประการ มาตรวัดของประสาทสัมผัส และทักษะกระตุ้นประสาท (Sensorimotor skill) สามารถพยากรณ์ส่วนใหญ่ (59%) ของความแปรปรวน (Variance) ในคะแนนทดสอบเชาว์ปัญญาในผู้สูงอายุ ความสัมพันธ์นี้ดูเหมือนจะเติบโตขึ้นเรื่อยๆ ตลอดช่วงอายุของผู้ใหญ่ (Adulthood)
  • การวิจัยอีกชิ้นหนึ่งพบว่า ความแปรปรวนในคะแนนทดสอบเชาว์ปัญญา ที่อธิบายโดยการทำงานของประสาทสัมผัส (วัดผลจากการได้ยิน [Auditory] และความคมชัดในการมองเห็น [Visual acuity]) นั้น เพิ่มจาก 11% ในกลุ่มของผู้ใหญ่อายุต่ำกว่า 70 ปี ขึ้นไปเป็น 31% ในกลุ่มผู้ใหญ่อายุระหว่าง 70 ถึง 103 ปี ในกลุ่มทั้งสอง การทำงานของประสาทสัมผัส มีสหสัมพันธ์กับเชาว์ปัญญาไหล (Fluid intelligence)
  • การวิจัยอีกชิ้นหนึ่งพบสหสัมพันธ์ค่อนข้างสูง ระหว่างทักษะการดม (Olfactory) กับทักษะการรับรู้ (Cognitive) ในตัวอย่างของแฝดแท้ (Identical twin) ในกลุ่มผู้ใหญ่วัยกลาง กับกลุ่มผู้ใหญ่วัยปลาย นักวิจัยสรุปว่า สัดส่วน (Proportion) ของความสัมพันธ์ดังกล่าว ถูกปัจจัยทางพันธุกรรม (Genetic) ลดความเข้มข้น (Mediated) ลงอย่างมีนัยสำคัญ
  • การวิจัยอีกชิ้นหนึ่งพบว่า ระดับการมอง (Perception) ของผู้สูงอายุ ในเรื่องสมรรถนะพื้นฐาน (Basic competency) กับขอบเขต (Degree) ที่เขามีส่วนร่วมในกิจกรรมสังคม ล้วนมีสหสัมพันธ์กับความคมชัดของประสาทสัมผัส (Sensory acuity) และโดยเฉพาะการมองเห็น (Vision)

การค้นพบเหล่านี้สะท้อน (Echo) ข้อโต้แย้งที่ว่า เชาว์ปัญญาในช่วงปลายของชีวิต อย่างน้อยขึ้นอยู่กับสุขภาพทางกาย (Physical health) ในระดับที่ไม่ซับซ้อน (Simplistic) ผลกระทบของการเสื่อมถอยของประสาทสัมผัส สามารถอธิบายได้ด้วยการเสื่อมถอยของสิ่งที่ป้อนเข้าประสาทสัมผัส (Sensory input) อันเป็นวัสดุด้อยคุณภาพ ย่อมนำไปสู่ผลลัพธ์ที่ด้อยคุณภาพด้วย ดังคำกล่าวที่ว่า “ขยะนำเข้า ขยะนำออก” (Garbage in, garbage out)

แหล่งข้อมูล

1. Stuart-Hamilton, Ian. (2012). The Psychology of Ageing (5th Ed). London, UK: Jessica Kingsley Publishers.

2. Observing Changes: The Inner Intelligence of our Sensory Perceptions - https://www.linkedin.com/pulse/observing-change-inner-intelligence-our-sensory-michael-vasquez [2016, August 16].