คุยกับหมอรักษาโรคมะเร็ง ตอน อาการ Chemo brain ในผู้ป่วยมะเร็งเต้านมที่ได้ยาเคมีบำบัด

คุยกับหมอรักษาโรคมะเร็ง

อาการความจำลดลง ลืมง่าย สมาธิลดลง ที่เรียกว่า “Chemo brain” เป็นอาการที่ผู้ป่วยมะเร็งซึ่งได้รับการรักษาด้วยยาเคมีบำบัดมักพบว่าเกิดขึ้นกับตนเองหลังได้รับการรักษาครบแล้ว ซึ่งทางการแพทย์เพิ่งมีการศึกษาทางการแพทย์ว่า เป็นอาการที่เกิดขึ้นจริงโดยยังไม่รู้สาเหตุ โดยการศึกษาครั้งนี้ ได้ทำการศึกษาในผู้ป่วยหญิงมะเร็งเต้านมเปรียบเทียบกับหญิงทั่วไป(กลุ่มควบคุม) โดยเป็นการศึกษาทางด้านประสาทวิทยา ที่ใช้การตอบคำถาม(Questionmaire)ของผู้เข้ารับการศึกษาทั้งหมด ที่เรียกว่า “ the Functional Assessment of Cancer Therapy-Cognitive Function หรือ (FACT-Cog)” ทั้งก่อนได้รับยาเคมีบำบัด หลังครบยาเคมีบำบัด และที่ 6เดือนหลังครบการรักษาแล้ว

การศึกษานี้ เป็นการศึกษาของคณะแพทย์จาก สถาบัน Wilmot Cancer Institute มหาวิทยาลัย Rochester Medical Center ใน New York สหรัฐอเมริกา นำโดยศัลยแพทย์ชื่อ M. C. Janelsins และได้ตีพิมพ์ในวารสารการแพทย์ ชื่อ Journal of Clinical Oncology(JCO)ซึ่งเผยแพร่ล่วงหน้าทางอินเทอร์เน็ท เมื่อ 26 ธันวาคม 2016

โดยเป็นการศึกษาในผู้ป่วยมะเร็งเต้านม 581ราย และเปรียบเทียบกับผู้ป่วยกลุ่มควบคุม 364ราย ซึ่งผู้ป่วยทั้ง 2 กลุ่มมีอายุเฉลี่ยเท่ากัน คือ 53 ปี

ผลการศึกษาพบว่า ผู้ป่วยมะเร็งเต้านมหลังได้ยาเคมีบำบัดครบ มีปัญหาทางด้านความจำ (Chemo brain)สูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p< .001) คือ 45.2% ต่อ 10.4% และคณะผู้ศึกษา ทำการศึกษาติดตามไปที่6เดือนหลังครบยาเคมีบำบัด ผู้ป่วยมะเร็งเต้านมก็ยังมีอาการ Chemo brain สูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติเช่นกัน(p< .001) คือ 36.5% ต่อ 13.6% และอาการ Chemo brain นี้ ไม่เกี่ยวข้องกับการได้รับการรักษาด้วยรังสีรักษา และ/หรือยาฮอร์โมน แต่พบว่าผู้ป่วยที่มีความวิตกกังวล และ/หรือมีอาการซึมเศร้าสูงก่อนได้รับยาเคมีบำบัด จะพบเกิด Chemo brain ได้สูงกว่า ผู้ไม่มีอาการดังกล่าว

คณะผู้ศึกษา สรุปว่า ยาเคมีบำบัด น่าเป็นเหตุให้เกิดอาการ Chemo brain แต่ยังไม่ทราบกลไกการเกิด และยังไม่ทราบว่า อาการนี้จะเป็นอยู่นานเท่าไร

ปัจจุบัน ยังไม่มีวิธีรักษาอาการนี้ที่เป็นมาตรฐาน การรักษาอาการ Chemo brain จะแตกกันในผู้มีอาการแต่ละราย โดยจะขึ้นกับดุลพินิจของแพทย์ผู้รักษา, ความรุนแรงของอาการ, โรคร่วมอื่นๆของผู้ป่วย, วิธีรักษา เช่น การใช้ยาทางด้านประสาทวิทยา การรักษาทางด้านจิตเวช การออกกำลังกาย การรักษาควบคุมโรคร่วมต่างๆที่อาจเป็นปัจจัยร่วมให้เกิดอาการนี้

ดังนั้นในความเห็นของผู้เขียน เพื่อลดโอกาสเกิด Chemo brain ผู้ป่วยมะเร็งเต้านม จึงควรต้องรักษา สุขภาพจิตและสุขภาพกายให้เป็นปกติ ควบคู่ไปกับการรักษามะเร็งเต้านมเสมอ

แหล่งข้อมูล:

  1. http://ascopubs.org/doi/abs/10.1200/JCO.2016.68.5826 [2017, June 11].
  2. http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/chemo-brain/home/ovc-20170224 [2017, June 11].