คุยกับหมอรักษาโรคมะเร็ง ตอน: ควรทำอย่างไรระหว่างรอผลการตัดชิ้นเนื้อ

  • โดย ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิง พวงทอง ไกรพิบูลย์
  • 8 กรกฎาคม 2556
  • Tweet

ถ้าผู้อ่านได้เคยอ่านบทความในเว็บ haamor.com เรื่อง โรคมะเร็ง ผู้อ่านจะทราบได้ว่า ไม่มีอาการเฉพาะของโรคมะเร็ง ทั่วไปอาการของโรคมะเร็งจะคล้ายคลึงกับอาการจากสาเหตุการติดเชื้อ ยกเว้นการมีก้อนเนื้อซึ่งก็อาจเป็นก้อนเนื้องอกธรรมดา หรือก้อนเนื้อมะเร็ง หรือการมีแผลเรื้อรังซึ่งก็อาจเป็นแผลเรื้อรังทั่วไป หรือแผลมะเร็ง

แต่ผู้ป่วยจะได้รับการบอกเล่าจากแพทย์ อาจจากการตรวจร่างกาย และ/หรือการตรวจภาพอวัยวะที่มีอาการผิดปกติว่า พบก้อนเนื้อ หรือแผลผิดปกติ และจำเป็นต้องมีการตัดชิ้นเนื้อ หรือได้ตัดชิ้นเนื้อไปแล้ว (เช่น จากการส่องกล้องตรวจ) เพื่อการตรวจทางพยาธิวิทยา เพื่อวินิจฉัยว่า ก้อน/แผลนั้นใช่ก้อน/แผลมะเร็งหรือไม่

ภายหลังการตัดชิ้นเนื้อ ผู้ป่วยต้องรออย่างน้อยประมาณ 1-3 วัน (โรงพยาบาลเอกชนขนาดใหญ่ที่มีพยาธิแพทย์ทำงานอยู่ประจำ) แต่โรงพยาบาลรัฐโดยทั่วไป จะทราบผลตรวจชิ้นเนื้อได้ในระยะเวลาประมาณ 1-2 สัปดาห์

ในช่วงที่รอผลชิ้นเนื้อ ตัวอย่างในการดูแลตนเอง คือ

  • รักษาสุขภาพจิต ทำจิตใจให้แจ่มใส เข้าใจ เตรียมใจยอมรับผลการวินิจฉัย
  • กินอาหารมีประโยชน์ 5 หมู่ให้ครบทุกวัน
  • ออกกำลังกายทุกวันตามควรกับสุขภาพ
  • พักผ่อน นอนหลับให้ได้เต็มที่
  • ค้นคว้าหาบทความที่เชื่อถือได้ อ่านเรื่องของโรคมะเร็งอวัยวะที่แพทย์สงสัย เช่น ถ้ารอฟังผลการตัดชิ้นเนื้อจากเต้านม ก็อ่านเรื่องของโรคมะเร็งเต้านม เพื่อเป็นแนวทางเบื้องต้นให้รู้จักโรค พอเข้าใจธรรมชาติของโรค แนวทางการรักษา และผลข้างเคียงจากการรักษา เพื่อเป็นแนวทางพูดคุยปรึกษากับแพทย์ในวันฟังผลเมื่อผลตรวจพบว่าเป็นมะเร็ง จะได้มีสติ ไม่ตกใจ
  • พูดคุย ปรึกษากับครอบครัวไว้ล่วงหน้า เช่น สามี ภรรยา บิดา มารดา หรือลูกที่บรรลุนิติภาวะแล้ว ถึงแนวทางในการดูแลตนเอง การรักษา ถ้าเกิดเป็นมะเร็ง เช่น จะเลือกใช้สิทธิทางการรักษาต่างๆกับโรงพยาบาลใด หรือจะรักษากับโรงพยาบาลเอกชน ทั้งนี้เพื่อการจัดเตรียมเอกสารเมื่อต้องการใช้สิทธิ และประมาณค่าใช้จ่าย การดูแลในเรื่องงานและชีวิตประจำวัน ทั้งนี้ถ้ารู้จักกับผู้ที่มีประสบการณ์ในเรื่องของโรคมะเร็ง อาจขอคำแนะนำปรึกษาเพื่อใช้เป็นข้อมูลล่วงหน้า
  • เตรียมหาเพื่อน (ซึ่งถ้าเป็นคนในครอบครัวที่บรรลุนิติภาวะได้จะดีกว่า) ไปรวมฟังผลการตรวจจากแพทย์ด้วย เตรียมกระดาษดินสอไว้จดคำอธิบายของแพทย์ ถ้าเป็นไปได้ ขออนุญาตแพทย์บันทึกเสียงไว้
  • เตรียมคำถาม จดบันทึกไว้เพื่อการพูดคุย ปรึกษากับแพทย์กรณีผลตรวจพบเป็นโรคมะเร็ง

ทั้งนี้ ในวันฟังผล ไม่จำเป็นต้องตัดสินใจเร่งด่วนในการรักษาในวันนั้น แต่ถ้าต้องมีการจองห้อง/จองเตียง หรือ นัดคิวตรวจต่างๆเพิ่มเติม ควรนัดไว้เลย เพราะการยกเลิกคิวง่ายกว่าการจอง ควรปรึกษาแพทย์ว่า เราสามารถใช้เวลาตัดสินใจได้นานเท่าไรที่จะไม่กระทบถึงผลการรักษา และเมื่อกลับบ้านควรปรึกษาครอบครัวให้ได้ข้อยุติในเรื่องแพทย์/โรงพยาบาล เพื่อการรักษาต่อไป

หลักในการรักษาโรคมะเร็งนั้น ก่อนเริ่มการรักษา การเปลี่ยนแพทย์ การเปลี่ยนโรงพยาบาลสามารถทำได้เสมอ ไม่ส่งผลกระทบต่อผลการรักษา แต่ในระหว่างกำลังรักษา ไม่ควรเปลี่ยนแพทย์ หรือโรงพยาบาล เพราะมักเป็นสาเหตุให้ขาดความต่อเนื่องในการรักษา ผู้ป่วยและครอบครัวต้องตระหนักเสมอว่า การรักษาโรคมะเร็งเพื่อการหายขาดต้องใช้เวลารักษาอย่างน้อยประมาณ 2-6 เดือน หรือบางโรคอาจต้องเป็นปี นอกจากนั้นภายหลังรักษาครบแล้ว ผู้ป่วยยังจำเป็นต้องพบแพทย์ผู้ให้การรักษาโรคมะเร็งเป็นระยะๆเพื่อติดตามผลการรักษา อย่างน้อยประมาณ 1-2 ปี

ดังนั้นในการเลือกแพทย์/โรงพยาบาล ปัจจัยสำคัญอีกประการ ที่ต้องคำนึงถึง คือ การที่ผู้ป่วยสามารถจะมารับการรักษาได้อย่างต่อเนื่องตามตารางการรักษา โดยเฉพาะการรักษาทางรังสีรักษาที่ต้องรับการฉายรังสีทุกวันติดต่อกันสัปดาห์ละ 5 วันจนกว่าจะครบปริมาณรังสีที่แพทย์กำหนดไว้

ตอนหน้าจะแนะนำตัวอย่างคำถามที่ควรถามแพทย์เกี่ยวกับเรื่องโรคมะเร็งชนิดที่ผู้ป่วยเป็น เมื่อผลชิ้นเนื้อ วินิจฉัยว่าเป็นมะเร็ง