คลื่นไฟฟ้าสมอง ตอบสนองจิตสำนึก?

  • โดย ดร. วิทยา มานะวาณิชเจริญ
  • 16 พฤศจิกายน 2554
  • Tweet

ผู้ป่วยบางรายที่เข้าใจว่าอยู่ในภาวะไร้จิตสำนึก หรือสภาพคล้ายผัก (Vegetative state) อาจได้รับการประเมินในเวลาต่อมาว่า มีการรับรู้ระดับหนึ่ง ปัจจุบันทีมนักวิจัยในประเทศแคนาดากล่าวถึงการค้นพบว่า ผู้ป่วยเหล่านี้มีจิตสำนึก โดยวิธีการวัดที่ง่ายและประหยัด ผ่านการเคลื่อนไหวของคลื่นไฟฟ้าในสมอง

ทีมนักวิจัยใช้เครื่องวัดคลื่นไฟฟ้าสมอง ที่หิ้วไปมาได้ [Portable Electroencephalography (EEG) Device] ในการวัดการเคลื่อนไหวของสมอง แล้วพบว่าผู้ป่วย 3 ใน 16 ราย ที่เข้าใจว่าอยู่ในภาวะไร้จิตสำนึก สามารถตอบสนองเครื่อง EEG ครั้งแล้วครั้งเล่า ต่อคำสั่งที่เด่นชัด แม้ว่าผู้ป่วยไม่สามารถสื่อสารด้วยวิธีอื่นใด

ตัวอย่างเช่น ชายผู้หนึ่ง อายุ 29 ปี ซึ่งได้รับบาดเจ็บที่ศีรษะ เมื่อ 3 เดือนที่แล้ว และไม่สามารถจะสื่อสารใดๆ ทั้งสิ้นก่อนหน้านี้ ปัจจุบันสามารถ “ตอบ” ผ่านเครื่อง EEG ได้อย่างถูกต้องมากกว่าผู้เข้ารับการศึกษาวิจัยรายอื่นๆ ที่มิได้พิการทางสมอง

ผู้ร่วมทีมวิจัย ดร. Damian Cruse แห่ง “สถาบันสมองและจิต” (The Brain and Mind Institute) ณ มหาวิทยาลัย Western Ontario ประเทศแคนาดา กล่าวว่าการทดสอบด้วยเครื่อง EEG มีศักยภาพที่จะให้ความแม่นยำในการประเมินข้างเตียง (Bedside evaluation) ของผู้ป่วยที่เข้าใจว่าอยู่ในภาวะไร้จิตสำนึกอย่างถาวร และนี่อาจเป็นวิธีที่จะสื่อสารกับผู้ป่วย ซึ่งดูเหมือนว่าจะไม่สามารถรับรู้อย่างสิ้นเชิง แต่จริงๆ แล้วอาจสามารถรับรู้ได้

อย่างไรก็ตาม ประสาทแพทย์ ผู้ได้ศึกษาภาวะจิตสำนึกในผู้ป่วยไร้จิตสำนึก ยังไม่เชื่อผลสรุปการศึกษาวิจัยว่า ประมาณ 1 ใน 5 ของผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัยว่าไร้จิตสำนึก สามารถแสดงการเคลื่อนไหวของสมอง ที่ตอบสนองต่อคำสั่งด้วยวาจา

นายแพทย์ Nicholas Schiff แห่งวิทยาลัยแพทย์ Weill Cornell ในนครนิวยอร์คกล่าวว่า “สิ่งที่เราได้เห็นเป็นผลการทดลองจากการศึกษาวิจัยเล็กๆ และผลลัพธ์ยังมิได้มีการพิสูจน์ด้วยวิธีทางการแพทย์ (Clinical)”

ผู้ป่วยในภาวะไร้จิตสำนึก มัก “ตื่น” จากอาการโคม่า แต่เป็นที่เข้าใจกันว่า เขาไม่มีการรับรู้ด้วยจิตสำนึก เขามักสามารถเปิดและปิดเปลือกตา และมีช่วงระยะเวลาที่หลับและตื่น แต่ไม่แสดงสัญญาณอื่นของการรับรู้

เมื่อผู้ป่วยที่สมองบาดเจ็บเสียหายอยู่ในภาวะนี้นานกว่า 4 สัปดาห์ ตามปรกติ [ทางการแพทย์] ก็ถือว่าอยู่ในภาวะไร้จิตสำนึกอย่างถาวร หรือสภาพคล้ายผักเรื้อรัง (Persistent vegetative state) ผู้ป่วยที่แสดงการรับรู้ในช่วงเวลาสั้นๆนั้น [ทางการแพทย์] ถือว่าอยู่ในภาวะที่มีจิตสำนึก หรือการรู้สึกตัว ขั้นต่ำมากๆ

แหล่งข้อมูล:

  1. EEG Measures Awareness in Some 'Vegetative’ Patients. http://www.webmd.com/brain/news/20111109/eeg-measures-awareness-in-some-vegetative-patients [2011, November 15].