ของฝากจากน้ำท่วม (ตอนที่ 21)
- โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
- 7 กุมภาพันธ์ 2560
- Tweet
โรคบาดทะยัก หรือ โรคที่ทำให้ขากรรไกรแข็ง (Tetanus / lockjaw) เป็นโรคติดเชื้อร้ายแรงที่มีสาเหตุจากเชื้อแบคทีเรีย Clostridium tetani โดยเชื้อนี้จะสร้างพิษที่มีผลต่อสมองและระบบประสาท ทำให้กล้ามเนื้อหดเกร็ง หายใจลำบาก และเสียชีวิตในที่สุด
สปอร์ของเชื้อ Clostridium tetani สามารถมีอายุอยู่ได้นานภายนอกร่างกายมนุษย์ มักพบในมูลสัตว์และดิน แต่อาจจะพบได้ในที่อื่นได้ด้วย เมื่อเชื้อเข้าสู่ร่างกาย เชื้อจะกระจายตัวอย่างรวดเร็วและปล่อยสารพิษต่อประสาท (Neurotoxin) ที่ชื่อว่า เตตาโนสะปาสมิน (Tetanospasmin) ซึ่งหากสารนี้เข้าสู่กระแสเลือด จะกระจายไปทั่วร่างกายอย่างรวดเร็วทำให้เกิดอาการของบาดทะยัก
เพราะ Tetanospasmin จะเข้าขัดขวางสัญญานที่ส่งจากสมองไปยังเส้นประสาทในไขสันหลังและไปยังกล้ามเนื้อ เป็นสาเหตุให้กล้ามเนื้อบีบเกร็ง โดยเชื้อนี้จะเข้าทางร่างกายได้ทางแผลผิวหนังเป็นหลัก ซึ่งอาจเป็นผลจาก
- โดนสัตว์กัด
- ผลไหม้ (Skin burns)
- แผลถลอก (Abrasions) และแผลฉีกขาด (Lacerations)
- การใช้เข็มฉีดยาที่สกปรก
- การสักร่างกายด้วยอุปกรณ์ที่ไม่ผ่านการฆ่าเชื้อ
- การขลิบหนังหุ้มปลายอวัยวะเพศ (Circumcision)
- ได้รับบาดเจ็บที่ตา
- ติดเชื้อจากการทำฟัน
- ติดเชื้อจากแผลผ่าตัด
โรคบาดทะยักมักแสดงอาการในวันที่ 7-10 หลังการติดเชื้อ แต่อาจแตกต่างกันไปตั้งแต่ระยะเวลา 4 วัน – 3 สัปดาห์ หรือเป็นเดือน โดยอาการเริ่มต้นที่กล้ามเนื้อขากรรไกรเกร็ง แล้วลามไปที่คอ ทำให้เกิดอาการกลืนลำบาก (Dysphagia) และมักเป็นที่กล้ามเนื้อใบหน้าด้วย
ทั้งนี้ ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะมีอาการดังต่อไปนี้
- ขากรรไกรเป็นตะคริว (Jaw cramping / lockjaw)
- กล้ามเนื้อหดเกร็ง (Muscle spasms) อย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะที่ท้อง
- ปวดกล้ามเนื้อเกร็งไปทั่วทั้งร่างกาย
- ชัก (Seizures)
- อุจจาระมีเลือดปน (Bloody stools)
- ท้องเสีย
- เป็นไข้
- ปวดศีรษะ
- ไวต่อการสัมผัส
- เจ็บคอ
- เหงื่อออก
- ความดันโลหิตเพิ่มสูง
- หัวใจเต้นเร็วผิดปกติ (Tachycardia)
บรรณานุกรม
1. Tetanus: Symptoms, Causes, and Treatments. http://www.medicalnewstoday.com/articles/163063.php [2017, February 6].
2. Tetanus. https://www.cdc.gov/tetanus/about/index.html [2017, February 6].
3. Tetanus. http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/tetanus/home/ovc-20200456 [2017, February 6].