logo

คำถามจาก วิกิโรค

Home / FAQ โรค/ ประจำเดือน

คำถามเกี่ยวกับโรค

โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล

เรื่อง : ประจำเดือน

ประจำเดือน หรือ รอบเดือน หรือ ระดู (Menstruation หรือ Period หรือ Menses) คือ เลือดและเนื้อเยื่อต่างๆที่หลุดลอกออกจากเยื่อบุโพรงมดลูกหรือเยื่อบุมดลูก โดยเป็นผลจากการเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนเพศหญิงที่สัมพันธ์กับการตกไข่ ซึ่งการหลุดลอกของเยื่อบุโพรงมดลูกจะเกิดประมาณเดือนละครั้ง โดยอายุที่เริ่มมีประจำเดือนปกติอยู่ระหว่างประมาณ 8-16 ปี (ในเด็กไทยเฉลี่ยที่อายุ 11-12 ปี) และภาวะหมดประจำเดือนจะอยู่ในช่วงอายุ 45-55 ปี (เฉลี่ยประมาณ 51-52 ปี) ทั้งนี้ขึ้นกับ พันธุกรรม, สุขภาพร่างกาย, โรคต่างๆ ที่การรักษาส่งผลถึงการทำงานของรังไข่

กลุ่มอาการก่อนมีประจำเดือนมีมากมายหลายอาการ โดยสามารถจัดเป็นกลุ่มใหญ่ๆ 2 กลุ่ม คือ

1. กลุ่มอาการที่แสดงออกทางด้านจิตใจ อารมณ์ เช่น หงุดหงิด เครียด โมโหง่าย หรือซึมเศร้า

2. กลุ่มอาการที่แสดงออกทางด้านร่างกาย เช่น เจ็บคัดตึงเต้านม น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น บวมตามนิ้วมือนิ้วเท้า

การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอจะช่วยลดหรือป้องกันกลุ่มอาการก่อนมีประจำเดือนได้ เพราะเวลาออกกำลังกายจะมีฮอร์โมนเอ็นดอร์ฟิน (Endorphin) ซึ่งเป็นฮอร์โมนแห่งความสุขออกมา ทำให้เรามีความสุขไม่เครียด นอกจากนี้ควรดูแลตัวเองเกี่ยวกับอาหาร ควรกินคาร์โบไฮเดรตชนิดดี เช่น ข้าวที่ไม่ขัดสี ลดอาหารหวานจัด กินผักผลไม้มากๆ เพื่อให้ได้วิตามิน เกลือแร่ ครบถ้วน และลดเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์และคาเฟอีน

ปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้ปวดประจำเดือน ได้แก่

1. การมีประจำเดือนเร็ว มีประจำเดือนครั้งแรกเมื่ออายุน้อยกว่า 12 ปี

2. การไม่มีลูกทำให้รังไข่ต้องทำงานตลอด จะมีรอบประจำเดือนมากกว่าคนที่มีลูก ซึ่งได้หยุดพักการมีประจำเดือนช่วงตั้งครรภ์ไปจนถึงหลังคลอดระยะเวลาหนึ่ง

3. สูบบุหรี่

4. อ้วน

5. ประจำเดือนออกมากและนาน

6. การใส่ห่วงอนามัย

7. การติดเชื้อทางเพศสัมพันธ์ (มีโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์)

8. การมีเนื้องอกมดลูก

1. ทำจิตใจให้ร่าเริงไม่เครียด

2. พักผ่อนให้เพียงพอ

3. ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอเช่น ว่ายน้ำ ปั่นจักรยาน จะทำให้เลือดไหลเวียนดีขึ้น มีฮอร์โมนเอนโดร์ฟีน

4. หลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มมีคาเฟอีน เช่น ชา กาแฟ หรือช็อกโกแลต

5. หลีกเลี่ยงการสูบบุหรี่

6. ดื่มน้ำมากๆอย่างน้อยวันละ 6 - 8 แก้วเมื่อไม่มีโรคที่ต้องจำกัดน้ำดื่ม

7. กินอาหารประเภทธัญพืช ถั่ว ผักใบเขียวและผลไม้มากๆ

8. ควรกินปลามากกว่าเนื้อแดง (เนื้อสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม)